"Zrezygnowanie z GMO byłoby cofnięciem się dziesięciolecia" – rozmowa z prof. Tadeuszem Żarskim

Organizmy modyfikowane genetycznie wzbudzają największe kontrowersje w związku z ich uwolnieniem do środowiska. Istnieje obawa, że mogą się one rozprzestrzenić w sposób niekontrolowany. Czy jest to jednak możliwe? Prof. Tadeusz Żarski, przewodniczący Komisji ds. GMO odpowiada na to pytanie.

Beauty Innovations 2019 za nami!
Antybiotyki – cudowny lek, któremu zawdzięczamy...
Biolumo publikuje raport "Dostępność szybkiego...

Geneza antybiotykooporności – czemu antybiotyki...

Biomed Lublin oddala od siebie piętno bankructwa i...

Rozwijasz projekt, którego część stanowi obszar...

Tak zaczyna się rozwój polskiej biotechnologii...
Kongres Biogospodarki 2018 przechodzi do historii...

Naukowa Fundacja Polpharmy otwiera KONKURS pt...

Międzynarodowy Kongres Biogospodarki już za kilka...

O innowacjach i inwestycjach w zdrowie. Roche...

Rutynowe testy wag laboratoryjnych

Biotechnologia w Pałacu Prezydenckim [VIDEO]

Tomasz Szacoń radzi, jak współpracować z sieciami...

Ustawa o produktach kosmetycznych – kiedy wejdzie...

Multipleksowe testy diagnostyczne w formacie...

Konserwanty w kosmetykach – czy są nam potrzebne...
Sprawdź, co się działo na Beauty Innovations 2018

O biotechnologii, moście innowacji między Polską a...

Genomtec wyznacza kierunki w tzw. smart rolnictwie...

Nagroda Europejskiego Wynalazcy 2018: Internauci...

Nie każdy chory po przeszczepieniu szpiku...

Jakie są największe problemy laboratoriów...

"Destination: Mars" zachęca dzieci do odkrywania...

Prof. Zbigniew Brzózka opowiada o platformie...

Prezentacja pomieszczenia clean room, cz. 2...

Praktyczne aspekty pracy w clean room, cz. 1...

Nanoimager: nowa era w dziedzinie mikroskopii...

Bio-Tech Vlog #18 - marihuana na giełdzie...

Jak powstają leki? – wyjaśnia dr Krzysztof Brzózka...

Jeden doktorat z chemii, biologii i nauk...

Prof. nadzw. dr hab. n. med. Zbigniew Żuber...

Nowa terapia komórkami macierzystymi wchodzi w...
Biospołeczność "po łódzku"! Eksperci podsumowują V...
Biotechnologia na salonach cz. 3 – relacja z...

Targi HPCI i CosmeticBusiness znowu razem! – głos...

Przyszłość nanomateriałów w kosmetykach

Pracownia Indywidualnych Implantów Medycznych...

OncoArendi Therapeutics na radzie globalnych...

Mabion S.A. na ostatniej prostej do zakończenia...

24 czerwca br. zakończyła się IX Międzynarodowa...

Celon Pharma rozpoczyna proces rozbudowy swojego...

Polpharma Biologics jako pierwsza w Polsce połączy...

Druga edycja targów CosmeticBusiness Poland przed...

Tym żyje Branża - projekt ustawy o produktach...

Rozporządzenie REACH – 31 maja mija termin...

Czy sztuczna macica jest szansą dla wcześniaków?

BioForum 2017 otwarte na studentów!

„Endotheliocentryczne” spojrzenie na rozwój chorób...

Poszukiwany, poszukiwana - rekrutacja w branży...
Przeczytaj i zobacz, jak było w tym roku na...
[VIDEO] W pułapce średniego rozwoju - jak...
Videorelacja z Konferencji JCI

Provital Group - zawsze o krok przed trendami w...

PCC Exol - największy w Polsce producent...
Ważne decyzje Kongresu Biogospodarki

Aston Chemicals – dystrybutor surowców...

CosmeticBusiness i HPCI łączą siły w Warszawie!

Wirus Zika w Polsce – Anders Widell ostrzega!
Wszędzie dobrze, ale w Wilnie (?!) najlepiej…

Jak aplikować na stanowiska w firmach...

Pół świnia-pół człowiek czy mała świnka z ludzkim...

Wyniki „Master of Innovation” - konkursu na...

Niepłodność plagą zdrowotną XXI wieku

Koniec z teorią nad komercjalizacją bada...

"Adoptuj życie" zanim się narodzi
Bioforum wróciło tam, gdzie jego miejsce!

FameLab czy ShameLab?
Dla Salonu + Biotechnologia.pl = klip z Beauty...

Konserwanty wielofunkcyjne jako jedno z rozwiąza...

Szkodliwe dla środowiska mikrogranulki w...

Wstydliwe badanie ratujące życie

Rusza konkurs Prix Galien Polska 2016!

Chikungunya- tajemniczy wirus, o którym wiemy...

Quo vadis młody biotechnologu?

Zakażenia HIV i HCV wśród użytkowników narkotyków

Zewnątrzkomórkowe RNA w progresji i diagnostyce...

Rzadkie typy wirusowego zapalenia wątroby

Nowe technologie w diagnostyce WZW C

iLiver- aplikacja dla Twojej wątroby

Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej w...

HCV - podstępny zabójca

ADHD – objawy, leczenie i postępowanie

Innowacyjny biobiznes bez kompleksów

Contract Research Organizations i ich słowacki...

Biosaxony Biotechnology

Polscy biotechnolodzy poszukują możliwości w...

Lecz się odpowiedzialnie

Krótko lecz na temat w konkursie 3MT®

Biotechnologu, chroń swoje wynalazki!

Boost Biotech Polska

Wyhoduj sobie spirulinę

Balon żołądkowy zatwierdzony w terapii otyłości

Pierwszy lek 3D zatwierdzony!

Czym jest biochirurgia?

Branża "life science" rozwija się szybciej ni...

Rozwiń skrzydła w Chinach!

Laboratorium Pomorskiego Parku...

Nervoplastica

Pięta Achillesowa wirusa Ebola?

Proces projektowania i wprowadzania nowych leków...

Nowa era dla sterylizacji w laboratorium

Wibrujące pióro ARC stworzone dla chorych na...

Pierwszy generyczny lek na SM zatwierdzony przez...

Superimplant pomoże przejrzeć na oczy

Chromatografia, czyli cuda w laboratorium

Sukces polskiej medycyny nuklearnej

Suplementacja wapnia zdecydowanie nie dla każdego

Wrocław, maj i święto sektora life science

Niski poziom witaminy D może sprzyjać cukrzycy...

Czas na lab! Eurolab!

Probiotyki mogą szkodzić?

Zioła dobre na chorobę duszy

Skóra, rana i hemostaza, czyli do wesela się zagoi

Alergiku! Czy steryd wziewny to samo zło?

Zakochaj się w... buraku ćwikłowym

Czy inteligentna kapsułka zastąpi zastrzyk?

Gdy ból nie ma końca…

BiotechTV: Popularyzacja nauki w Polsce

Noc Biologów, czyli mali i duzi ruszają po wiedzę

BiotechTV: Patent czy sprzedaż własności...

Diagnostyka molekularna

Epigenetyka w pigułce

Prokariotyczny system toksyna-antytoksyna

Biotransformacja w teorii i praktyce

Dlaczego Polacy się nie chwalą?

Lecytyna na kłopoty z pamięcią

Angiogeneza i nowotworzenie

Modele zwierzęce chorób neurodegeneracyjnych

Jak bardzo rośliny mogą być plastyczne?

Potencjał drzemiący w algach

Biokataliza to biotechnologia w czystej formie

EduLab, miejsce dla fanów doświadczeń chemicznych

Bioinformatyka i jej perspektywy

Nadzieja dla chorych na Alzheimera

Nukleolina i jej rola w nowotworzeniu

Medycyna regeneracyjna

Nieśmiertelność, skóra i teoria telomerowa – co je...

Krystalografia według prof. Ady E. Yonath

Sposób na zdrowe jaja i kurze mięso

Cholesterol nie taki zły jak go malują

Alternatywa dla antybiotyków?

Jak powinien wyglądać transfer technologii?

Lek Lyrica – blockbuster z polskim wkładem

Anaplazja, aplazja i metaplazja – plastyczno...

Przyszłość Polski zależy od kreatywności Polaków...

O aparaturze do wieloparametrycznej analizy...

HPCI 2014 w pigułce

mgr Leszek Pryszcz o mykologii i bioinformatyce

Ryzykowne inwestycje

Ojciec chrzestny klonowania – Noblista sir John...
Ciemna strona długiego życia

MERCK kupi SIGMĘ-ALDRICH. Wielki deal na globalnym...

Medycyna sądowa od podszewki – rozmowa z dr...

Zatrudnienie w Polsce – rozmowa z Iwoną Szulc...

Technologia ustalenia ojcostwa
Diagnozowanie chorób na podstawie analizy oddechu

Dlaczego warto inwestować w sektor Life Science?

Znaczenie rybosomów w terapii antybakteryjnej

Rozpoczęcie Kongresu BIO 2014

Anielskie wsparcie dla biznesu

Wady i zalety notowania na NewConnect w pigułce

Polpharma – nowoczesne laboratoria

GMO oczami blogera – rozmowa z dr. Wojciechem...

Nowości w polskich produktach weterynaryjnych

Postęp rodzi w nas potrzebę zmian – rozmowa z...

Polski innowacyjny lek na łuszczycę nagrodzony

Renaturacja białek rekombinowanych? Polscy...

Aż podskoczy ciśnienie!

Jak zmieni się Dolina Krzemowa?

Bioemprenedor XXI – szansą dla biotechnologicznego...

Modele anatomiczne drukowane za pomocą drukarki 3D...

Jak ugryźć raka

Jak możemy wykorzystać wiedzę o angiogenezie w...

Polpharma rozpocznie produkcję leków biopodobnych...

Innowacyjne start-upy czynnikiem przyciągającym...
Steven Burrill: Inwestować czy nie inwestować?

Już jutro BioForum!

Epidemiologia chorób zakaźnych w krajach...

Kilka słów o lobby antyszczepionkowym

Czym jest epidemiologia?

Problemy z edukacją w Antiviral Baltic Network...

Za 5 lat biotechnologiczny Google?

Porównania międzylaboratoryjne, w czym problem...

Jak przygotować się do akredytacji PCA?

Probiotyki w alergii – nowatorski projekt...

Jak zmieniają się wymagania rynku wobec pipet?
Jak można unowocześniać pipety?

Jak skutecznie zarządzać informacją laboratoryjn...

TV.Biotechnologia.pl – Urszula Potęga o Targach...
Czym są organizmy modyfikowane genetycznie?
Według definicji, organizm genetyczne modyfikowany to organizm inny niż organizm człowieka, w którym dokonano zmian zapisu informacji genetycznej, w sposób nieprzebiegający w warunkach naturalnych. Krzyżowanie czy dobór naturalny nie stanowią modyfikacji genetycznych sensu stricte organizmu modyfikowanego. W tej chwili GMO utożsamiane jest z organizmami, do których wprowadzono DNA innego bądź tego samego gatunku. Są to manipulacje, nie występujące w naturalnych warunkach. Jeśli ktoś pragnie twierdzić, że od 10 tys. lat dokonujemy modyfikacji genetycznych, na pewno jest to w pewnym stopniu prawda. Należy jednak zaznaczyć, że nie dokonujemy transgenezy. To, co robimy poprzez pracę hodowlaną, polega na ekspresji cech zapisanych w genomie tego organizmu, które nie są wyeksponowane. Poprzez dobór, krzyżowanie i tym podobne zabiegi, możemy ujawnić taką cechę.
Można zaobserwować, że uprawy genetycznie modyfikowanych roślin czy kwestia stosowania GMO w żywieniu wywołują wiele kontrowersji. Organizmy GM są jednak stosowane powszechnie w medycynie i tutaj nie wywołują takich sporów. Z czego to wynika?
Tu należy rozróżnić dwie rzeczy: uwalnianie do środowiska genetycznie modyfikowanych organizmów i ich używanie w warunkach zamkniętych. W tym zamkniętym użyciu mieści się także wykorzystanie genetycznie modyfikowanych organizmów jako producentów leków. W tej chwili nie korzystamy z ekstrakcji insuliny z trzustek bydlęcych bądź świńskich, tylko dokonaliśmy modyfikacji Escherichia coli wprowadzając gen insuliny umożliwiający produkcję tego hormonu. Przy technikach jakie posiadamy możemy idealnie taką substancję oczyścić i stosować w terapii. Drugi hormon, dla którego nie ma alternatywy, to hormon wzrostu. W przypadku karłowatości u dzieci, mieliśmy dotychczas do dyspozycji somatotropinę – preparat zawierający hormon wzrostu. Uzyskiwano go jedynie z ekstrakcji przysadek ludzi zmarłych. Teraz mamy możliwość dokonania manipulacji w genomie bakterii, które go produkują. Dzięki modyfikacjom genetycznym jesteśmy w stanie uzyskać zwierzęce modele chorób, nad których terapią można pracować wykorzystując różnego rodzaju preparaty lecznicze oraz dokonać oceny patogenezy. Takie procesy przebiegają pod ścisłą kontrolą. Jeżeli w Tarchominie umiejscowiona jest wytwórnia antybiotyków, nie znaczy to, iż ludzie dookoła są oporni na antybiotyki. Wszelkie podejmowane prace odbywają się w odpowiednich warunkach oraz pod właściwą ochroną, aby nic nie przedostało się na zewnątrz. W przypadku GMO uwalnianych do środowiska, zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że dany organizm – bakterie, rośliny czy zwierzęta – może w sposób niepożądany oddziaływać z elementami ekosystemu. Przykładem jest transgeniczny łosoś. Zostało udowodnione, iż w warunkach naturalnych może się on krzyżować z dzikim pstrągiem. To jedyny przypadek, gdzie komercyjnie pozyskuje się genetycznie modyfikowane zwierzęta. Wyjątek stanowią zwierzęta wykorzystywane jako biofabryki. Najczęściej są to ssaki, gdzie ekspresja interesującego nas białka następuje w mleku. Dzięki temu do organizmu kozy możemy wprowadzić m. in.: gen odpowiadający za ekspresję białka pająka i otrzymać tym samym pajęcze nici. Takie białko ma niesamowite właściwości mechaniczne.
Zatem z jakimi zagrożeniami wiąże się uwalnianie roślin GM do środowiska?
W zasadzie modyfikacje genetyczne roślin sprowadzają się do ich odporności na herbicydy bądź produkują toksynę skierowaną przeciw owadom. Nie jest przypadkiem, że właścicielami nasion odpornych na herbicydy są firmy chemiczne je produkujące. Jeżeli stosujemy metodę biobalistyczną, to dokonujemy strzelania w łańcuch DNA. Takie rośliny uzyskane drogą modyfikacji nie są jednakowe, ponieważ trafienie w ten sam fragment DNA zachodzi z niezwykle nikłym prawdopodobieństwem. Wszystkie zastrzeżenia dotyczące żywności pozyskiwanej z roślin transgenicznych wynikają z wielu przesłanek. Po pierwsze, powiązane jest to z napędzaniem zysków ogromnych koncernów biotechnologicznych, które sprzedają nasiona na zasadzie: worek nasion i butelka herbicydu. Po drugie, badania dokumentujące bezpieczeństwo stosowania takich produktów nie są wystarczające. Dlaczego nie ma rzetelnych badań? Zaraz po pojawieniu się na rynku pierwszej komercyjnie rozprowadzanej rośliny – pomidora Flavr Savr, wprowadzono w USA zasadę równoważności składnikowej, znoszącej zasadę konieczności przedstawienia wyników o nieszkodliwości otrzymanych roślin GM. Badania, które mamy do dyspozycji są badaniami firmowymi, a do nich nie zawsze mamy dostęp. Często w biuletynach EFSA były umieszczane tylko streszczenia.
Czy istnieją badania, które potwierdzają negatywny wpływ roślin GM na organizmy żywe?
W przypadku ziemniaków z modyfikowaną skrobią, zarówno u zwierząt w grupie kontrolnej jak i badanej wystąpiły cysty na tarczycy. Okazało się, że jest to skłonność danej rasy, jednakże grupa żywiona modyfikowanymi ziemniakami rozwijała większą ilość cyst. W innych badaniach, wykorzystywano modyfikowaną kukurydzę. U zwierząt występowały zmiany hematologiczne, co podsumowano jako biologicznie nieistotne. Nie rozumiem pojęcia „biologicznie nieistotne”. Każda zmiana, która występuje w doświadczeniach wykonywanych na zwierzętach jest dla mnie istotna. Jeżeli chcę się dowiedzieć, czy jest to prawdziwa zależność, to powtarzam takie badania. Jeżeli dalej taka zmiana się pojawia, świadczy to o prawidłowych założeniach tego doświadczenia. W przypadku, kiedy sytuacja wystąpiła tylko raz, oznacza to przypadek. Warto przytoczyć tu przykład prof. Seraliniego – pierwszy raz się zdarzyło, że wycofano opublikowany wcześniej w Food and Chemical Toxicology artykuł. Z drugiej strony jednak, ukazał się on po pewnym czasie w konkurencyjnym wydawnictwie. Powiem szczerze, jestem przekonany o słuszności tych badań. Pojawiły się osoby będące bardzo dużymi przeciwnikami tej pracy. Pisały listy do redakcji z bezpodstawnymi argumentami, twierdząc między innymi, że badane szczury cierpią, co jest zupełnie niezasadne. Trzeba sobie zdawać sprawę, że rośliny modyfikowane genetycznie, szczególnie dwa gatunki, soja i kukurydza, to przede wszystkim wielki biznes potężnych korporacji. Kluczowym jest fakt, że jeśli w którymś momencie zechcemy wrócić do nasion niemodyfikowanych genetycznie, to może być już za późno, ponieważ już ich po prostu nie będzie.
Dlaczego Pana zdaniem aż tyle agencji zajmujących się badaniem bezpieczeństwa żywności oraz organizacji naukowych opowiedziało się za wycofaniem artykułu prof. Seraliniego z czasopisma Food and Chemical Toxicology?
Patrząc na stronę internetową prof. Seraliniego widzimy jego odpowiedź na te zarzuty. Pierwszym zarzutem było co następuje: ,,Protokół doświadczalny nie jest odpowiedni do badań powstawania nowotworu”. W tym przypadku odpowiedź naukowca jest bardzo trafna. ,,Nasz eksperyment miał charakter długoterminowego badania toksykologicznego, a nie dotyczył mechanizmu powstawania nowotworu’’. Ponadto czytamy: ,,Autorzy tej pracy nie są toksykologami, a poprzednie prace tej grupy zostały odrzucone”. Autorzy z grupy Seraliniego mają na swoim koncie 26 artykułów opublikowanych w recenzowanych czasopismach w ciągu ostatnich 5 lat. Wszystkie ich publikacje uzyskały pozytywne recenzje naukowe, żadna nie była odrzucona przez redakcje czasopism naukowych. Testy toksyczności kukurydzy trwały 2 lata i podczas ich przeprowadzania badane były wskaźniki toksyczności dla wątroby i nerek u szczurów. W odpowiedzi otrzymano wyraźny wynik, że nastąpiły pewne zmiany w tych narządach. Stwierdzono, że profesor Seralini powinien przeprowadzać eksperyment przez 90 dni (jest to ogólnie przyjęta zasada). Te badania często przeciwstawia się tym przeprowadzanym na zwierzętach gospodarczych. Weźmy pod uwagę jednak, że dla szczura dwa lata to całe życie, a dla krowy czy świni to znacznie mniejszy fragment ich życia.
Ponadto zauważmy, że byłych pracowników Monsanto pełniących różnorakie funkcje w administracji są dziesiątki. Wielu z nich pracuje we wspomnianych w pytaniu agencjach. Prezydent Obama w ubiegłym roku podpisał ustawę, które chroni przed odpowiedzialnością firmy biotechnologiczne.. Akt stwierdza, że to nawet jeśli przyszłe badania wykażą, że GMO lub nasiona GM powodują znaczne zaburzenia zdrowia np. nowotwory złośliwe, itd. to sądy federalne nie mają prawa by zatrzymać ich dystrybucji, użycia lub sprzedaży Jest to równoznaczne z faktem, że jeżeli kiedykolwiek się udowodni, że to, co oni produkują jest szkodliwe, firmy nie będą obarczane winą. Warto tutaj przytoczyć jeszcze starą maksymę Kissingera, który mówił: „Ten kto kontroluje produkcję żywności, rządzi ludźmi” . W tej chwili sytuacja wygląda tak, że zapewne niedługo nie będziemy mieli żadnych nasion, które nie są modyfikowane. Na pewno tyczy się to kukurydzy i soi.
KOMENTARZE