Kofeina to alkaloid purynowy, który jest pozyskiwany z nasion kawy. Ma wielokierunkowy mechanizm działania – oprócz działania pobudzającego, wpływa m.in. na serce, ma również działanie moczopędne. Interakcje kofeiny z lekami mogą powodować nie tylko zaburzenia ich wchłaniania, ale także osłabienie lub nasilenie ich działania (a tym samym zwiększenie ich toksyczności). Kofeina jest zmetabolizowana w wątrobie przez izoenzymy 1A2 cytochromu P450. Jest zatem przeciwwskazana przy spożywaniu leków, które są metabolizowane przez ten sam izoenzym wątrobowy. Kawa może modyfikować działanie wielu leków. Niektóre z nich (np. fluorochinolony) w wyniku interakcji znacznie podnoszą stężenie kofeiny we krwi, co objawia się nerwowością i bezsennością. Związki zawarte w kawie zwiększają wydzielanie kwasu solnego, co jest niekorzystne szczególnie dla osób cierpiących na nadkwasotę lub chorobę wrzodową, a także częstą zgagę/refluks, ponieważ powoduje podrażnienie żołądka, zaostrzenie choroby i zmniejszenie skuteczności leków stosowanych w terapii tych schorzeń.

Kawa potęguje działanie antybiotyków (m.in. cyprofloksacyny, penetreksu) i nasila ich działania niepożądane. Zawarte w kawie i herbacie garbniki osłabiają działanie niektórych neuroleptyków. Kawa jest również odradzana kobietom zażywającym doustne środki antykoncepcyjne, gdyż już po małej dawce kofeiny może wystąpić nerwowość i roztrzęsienie. Groźnym może okazać się stosowanie takich leków jak: kwas acetylosalicylowy (popularna Aspiryna czy Polopiryna), teofilina (stosowana w astmie) czy aminofenazon (lek przeciwbólowy i przeciwzapalny), gdyż w połączeniu z kofeiną dochodzi do nasilenia działania oraz zwiększenia toksyczności tych leków. U chorych z astmą oskrzelową lub przewlekłym zapaleniem oskrzeli, leczonych teofiliną lub aminofiliną, wypicie 2-3 filiżanek kawy dziennie może spowodować wystąpienie bólów głowy, niepokoju, bezsenności, zaburzeń snu i kołatania serca. Dzieje się tak dlatego, że kofeina hamuje metabolizm tych leków w wątrobie, przez co ich stężenie w organizmie wzrasta powyżej stężenia terapeutycznego we krwi.

Bardzo ważne jest również analizowanie składu leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych przed ich przyjmowaniem, gdyż bardzo często zawierają one kofeinę. Przykładami takich preparatów są: Etopiryna, Coldrex, Aspirin Activ, Apap Extra, Panadol Extra, Coffepirin, Saridon, Kofex, Dolores, Cofepar, Acenol cum Coffeino, Kofevit i wiele innych. Gdy leki zawierające kawę przyjmowane są w krótkim odstępie czasu od wypicia kawy, dochodzi do działania synergicznego – działanie kofeiny sumuje się, dodatkowo lek ma silniejsze działanie. Mogą wystąpić działania niepożądane kofeiny związane z działaniem pobudzającym na ośrodkowy układ nerwowy. Dodatkowo, jeśli cierpimy na schorzenia, w których kofeina jest przeciwwskazana – może dojść do niebezpiecznych dla życia skutków ubocznych. Spożycie kofeiny wraz z lekami wymienionymi wyżej może narazić pacjenta na: ból głowy, zaburzenia koncentracji uwagi, rozdrażnienie, bezsenność, kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca.

Mimo że kawa ma bardzo pozytywny wpływ na nasz organizm – należy stosować ją ostrożnie, szczególnie w połączeniu z lekami. Aby uniknąć interakcji pomiędzy lekami a kofeiną, między zażyciem leku a spożyciem napoju z kofeiną zaleca się zachowanie co najmniej 2-godzinnego odstępu.