Główne pytania jakie postawili badacze Human Genome Project (HGP), na temat interakcji gen – pokarm to: Czy ekspresja genów w odpowiedzi na metaboliczne procesy na poziomie komórkowym wpływa na zdrowie badanych? Czy ekspresja genów i metaboliczna odpowiedź jest rezultatem interakcji pomiędzy genotypem, a środowiskiem i żywieniem? W jaki sposób dochodzi do interakcji pomiędzy genomem, a środowiskiem i dietą i jak tą informacje możemy wykorzystać w personalizacji żywienia? Nutrigenomika to nauki starająca się odpowiedzieć na powyższe pytania.
Nutrigenomika skupia się na tym, jak żywność wpływa na genom, proteom, metabolom. Jest już nie tylko wiedzą teoretyczną, ale także nauką, której głównym celem jest wykorzystanie jej w praktycznym wymiarze, tak aby zoptymalizować leczenie pacjentów lub wzmocnić działania prewencyjne. Współczesny algorytm postępowania w odniesieniu do typowych przypadków klinicznych to zdiagnozowanie choroby i jej leczenie. Natomiast medycyna przyszłości, będzie miała zadanie zapobiegawcze, oparte na badaniach skłonności genetycznych i próbie zmiany ekspresji tych genów poprzez dietę, styl życia, wpływ środowiska zewnętrznego. Naukowcy podkreślają, że wciąż potrzebujemy nowych badań w tym zakresie.
Publikacje naukowe z całego świata wskazują, iż na skutek interakcji żywność – genom obserwowane są zmiany w procesie transkrypcji. Wykazano, że użycie witaminy A, D, oraz kwasów tłuszczowych wywiera bezpośredni wpływ na aktywność jądrowych receptorów oraz indukuję transkrypcji. Natomiast takie składniki jak reseveratrol – obecny w winie, czy genisteina – składnik soi, pośrednio wpływają na molekularne ścieżki sygnalizacyjne.
Nutrigenomika jest szansą w zapobieganiu chorób zaliczanych do grupy NTCDs (ang. Nutrigenomics and Nontransmissible Chromic Diseases), do których należą: otyłość, cukrzyca II typu, nowotwory, dyslipidemia.
Jak wskazują badania, wykorzystanie alfa-tokoferolu obecnego w zielonej herbacie znacząco wpływa na redukcję nasilenia procesów zapalnych u osób otyłych. Według naukowców może być to sygnał o tym, iż substancja ta zostanie wykorzystywana w walce z otyłością i jej skutkami.
Naukowcy podkreślają, że zastosowanie w diecie odpowiednich mikroelementów może wpływać pozytywnie na walkę z niektórymi typami nowotworów np.:
- selen, stymuluje produkcję enzymu – peroksydazy glutationu wpływającego na redukcję H2O2;
- prostacykliny, obniżają poziom zniszczenia DNA, tłuszczy, oraz lipoprotein;
- cynk, odpowiada za stabilność genomu, ekspresję genów, a także redukcję apoptozy.
W przypadku cukrzycy II typu zbadano do tej pory 65 polimorfizmów pojedynczego nukleotydu SNP (ang. single nucleotide polyporhpism). Niektóre związki chemiczne zawarte w żywności mogą stymulować lub hamować ich aktywność. Jest to cenna informacja pomocna w stworzeniu pakietu substancji chroniących przed rozwojem cukrzycy II typu.
Warto zaznaczyć, że nutrigenomika jest to szansa również dla sfery biznesu – powstawanie centrów doradztwa żywieniowego opartego na DNA klienta. Każdy pacjent otrzymywałby specjalnie dobraną dietę w zależności od jego potrzeb, a także stałe wsparcie trenera-dietetyka.
KOMENTARZE