Branża kosmetyczna od lat czerpie z bogactwa mórz i oceanów, wykorzystując składniki pochodzące z morskich roślin, alg czy minerałów w produkcji kosmetyków. Właściwości tych surowców są różnorodne, dzięki czemu stosując aktywne surowce z tych obszarów, możemy zaspokoić tak naprawdę każdy problem skóry czy włosów. W dalszej części artykułu zostały opisane wybrane surowce z mórz i oceanów, które mają wyjątkowe właściwości kosmetyczne.

Bursztyn bałtycki (sukcynit)

Bursztyn bałtycki (zwany sukcynitem) to naturalna żywica kopalna pochodząca z drzew iglastych Europy Północnej. Największe złoża znajdują się w rejonie południowego wybrzeża Bałtyku, szczególnie w Polsce, na Litwie, Łotwie i w Rosji (w okolicach Kaliningradu). Pozyskuje się go ręcznie na plażach po sztormach lub metodami górniczymi z osadów kopalnych. Skład chemiczny bursztynu bałtyckiego obejmuje głównie związki organiczne, takie jak węglowodory, estry i tlenki, a także mikroelementy (żelazo, wapń, magnez). Jego wyróżnikiem i ważnym aspektem jest obecność kwasu bursztynowego (3-8%). Kwas bursztynowy (kwas butanodiolowy, INCI: Succinic Acid) to cenny surowiec aktywny znany z dwóch obszarów działania – anti-aging i anti-acne. To składnik o działaniu antyoksydacyjnym, czyli wspierającym ochronę skóry przed stresem oksydacyjnym. Jako składnik cyklu Krebsa bierze udział w reakcjach biochemicznych prowadzących do wytwarzania energii w komórkach, co może pośrednio wspierać ich regenerację i funkcjonowanie. Ze względu na te właściwości nazywany jest także biostymulatorem. Kwas bursztynowy ma też zdolność hamowania wzrostu bakterii C. acnes, co sprawia, że jest skuteczny w redukcji ich kolonizacji na skórze. Działanie to wynika z zakłócenia metabolizmu bakterii i zmniejszenia ich aktywności. Ponadto łagodzi stany zapalne i pomaga w kontrolowaniu produkcji łoju, eliminując warunki sprzyjające rozwojowi bakterii. Kwas bursztynowy to surowiec o wielokierunkowym działaniu, dzięki czemu sprawdzi się tak naprawdę przy każdym rodzaju skóry (dojrzałej, trądzikowej czy wrażliwej), a także w pielęgnacji skóry głowy. 

Błoto z Morza Martwego

Błoto z Morza Martwego (INCI: Maris Limus [Dead Sea Mud]) wydobywa się z dna tego unikalnego zbiornika wodnego znajdującego się na pograniczu Jordanii, Izraela i Palestyny. Morze Martwe, będące jednym z najbardziej zasolonych akwenów na świecie, leży w najniższym punkcie Ziemi (ok. 430 m p.p.m.). Błoto, nazywane również iłem, powstaje w wyniku naturalnych procesów geologicznych i chemicznych zachodzących na dnie jeziora, a jego wyjątkowy skład mineralny czyni je cenionym surowcem kosmetycznym. Zawiera wysokie stężenia minerałów, takich jak: magnez, który wspomaga regenerację skóry i działa przeciwzapalnie, wapń wzmacniający strukturę skóry, potas, który poprawia jej elastyczność i nawilżenie, brom o działaniu kojącym i antyseptycznym, sód wspomagający utrzymanie odpowiedniego poziomu nawilżenia oraz siarka, która wykazuje właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne. Błoto z Morza Martwego ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Na twarz stosuje się je głównie jako maseczki, które głęboko oczyszczają pory, redukują nadmiar sebum, zmniejszają zaskórniki oraz wspomagają leczenie trądziku. Dzięki wysokiej zawartości minerałów poprawia ukrwienie skóry, nadaje jej zdrowy blask i elastyczność, a także łagodzi podrażnienia i stany zapalne. Na ciało błoto wykazuje działanie detoksykacyjne, stymulując krążenie krwi, co wspomaga eliminację toksyn. Regularne stosowanie pomaga zmniejszyć widoczność cellulitu i poprawić jędrność skóry, a także łagodzi bóle mięśni i stawów dzięki właściwościom przeciwzapalnym. Na skórze głowy błoto z Morza Martwego działa oczyszczająco, redukując nadmiar sebum i wspomagając redukcję łupieżu, choć ze względu na konsystencję częściej jest stosowane w kosmetykach do skóry głowy w formie ekstraktu.

Astaksantyna

Astaksantyna, pozyskiwana głównie z alg Haematococcus pluvialis, to karotenoid o silnych właściwościach przeciwutleniających, które są znacznie mocniejsze niż witamina E czy beta-karoten. Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, uszkodzeniami spowodowanymi promieniowaniem UV i procesami starzenia się. Ma również działanie przeciwzapalne i poprawia kondycję skóry. Dzięki swojej strukturze chemicznej jest w stanie przenikać przez barierę skórną, oferując wyjątkową ochronę przed zewnętrznymi czynnikami stresogennymi. Astaksantyna ma udowodnione działanie przeciwzapalne, które może łagodzić podrażnienia skóry głowy dzięki hamowaniu aktywności enzymów, które to indukują procesy zapalne w organizmie. Ponadto może opóźniać pojawienie się pierwszych siwych włosów ze względu na silne właściwości neutralizujące wolne rodniki. Działa również ochronnie na skórę głowy, poprawiając jej kondycję, zmniejszając stres oksydacyjny i wspomagając regenerację komórek skóry, co przekłada się pozytywnie na zdrowie i wygląd włosów.

Wyciąg z produktów fermentacji morskich bakterii Alteromonas

Wyciąg z produktów fermentacji morskich, gram-ujemnych bakterii ekstremofilnych Alteromonas (INCI: Alteromonas Ferment Extract), to egzopolisacharyd (EPS), czyli rodzaj polisacharydu (wielocukru). EPS mają zdolność do zatrzymywania wody, wspierają regenerację, ochraniają skórę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi i łagodzą podrażnienia. Alteromonas Ferment Extract zawiera: glukozę, mannozę, galaktozę, kwas glukuronowy i kwas galakturonowy, które odpowiadają za właściwości ochronne, w tym zdolność chelatowania metali ciężkich, takich jak kadm i ołów, oraz ochronę przed peroksydacją (utlenianiem) lipidów wywołaną promieniowaniem UV. Surowiec ten wykazuje także silne właściwości przeciwstarzeniowe – zawiera biokompatybilne i biodegradowalne związki, które wspomagają produkcję kolagenu (zwłaszcza typu 1) w komórkach fibroblastów, co poprawia elastyczność i jędrność skóry. Działa również nawilżająco i regenerująco, chroniąc skórę przed uszkodzeniami spowodowanymi przez zanieczyszczenia, promieniowanie UV i inne czynniki środowiskowe. Dzięki zdolności do chelatowania metali ciężkich wykazuje właściwości ochronne, zmniejszając ryzyko hiperpigmentacji.

Ekstrakt z morszczynu pęcherzykowatego

Fucus vesiculosus to glon pozyskiwany z zimnych wód przybrzeżnych, głównie Północnego Atlantyku. Jego ekstrakt (INCI: Fucus Vesiculosus Extract) zawiera m.in.: polisacharydy, alginiany, flawonoidy, witaminy (A, C, E), minerały (jod, magnez, żelazo) oraz kwasy tłuszczowe. Bioaktywne związki zawarte w tym surowcu hamują enzymy związane z procesem starzenia się skóry oraz nieenzymatyczną glikację – zahamowanie tego procesu może pomóc w redukcji zmarszczek, utracie elastyczności oraz poprawie ogólnej kondycji skóry. Ponadto surowiec ten działa nawilżająco, przeciwzapalnie, regenerująco i przeciwstarzeniowo.

Spirulina

Spirulina (INCI: Spirulina platensis) to niebiesko-zielona alga, bogata w białka, witaminy (A, B12, E), minerały (żelazo, magnez, potas) oraz kwasy tłuszczowe, w tym gamma-linolenowy. Zawiera także karotenoidy, m.in. beta-karoten oraz chlorofil. Te składniki działają przeciwutleniająco, przeciwzapalnie, wspomagając regenerację, nawilżenie oraz elastyczność skóry. Spirulina pomaga w walce ze stresem oksydacyjnym, wspiera detoksykację skóry i poprawia jej kondycję. Jest też źródłem cennych kwasów tłuszczowych, w tym kwasu gamma-linolenowego (GLA), który wspomaga procesy regeneracyjne skóry i ma działanie przeciwzapalne. Zawarte w spirulinie karotenoidy, takie jak beta-karoten, mają silne właściwości przeciwutleniające, chroniąc skórę przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki.

Surowce z mórz i oceanów odgrywają kluczową rolę w nowoczesnej kosmetyce, oferując naturalne i skuteczne rozwiązania dla pielęgnacji skóry i włosów. Ich różnorodne właściwości, takie jak działanie przeciwzapalne, regeneracyjne czy przeciwstarzeniowe, sprawiają, że stają się one niezastąpionym składnikiem wielu produktów kosmetycznych. Wykorzystanie tych unikalnych zasobów w pielęgnacji stanowi krok ku bardziej naturalnej i zrównoważonej przyszłości w kosmetykach.

Autorka: Agata Kowalczyk, mgr technologii kosmetyku, kosmetolog, trycholog, członkini Polskiego Stowarzyszenia Trychologicznego