Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Miód i inne surowce pochodzenia pszczelego jako źródło cennych substancji bioaktywnych
Miód i inne surowce pochodzenia pszczelego jako źródło cennych substancji bioaktywnych

Miód najczęściej kojarzy się z zimą, ponieważ dodajemy go do herbat, stosujemy jako naturalny słodzik lub domowy sposób na przeziębienie, jednak jego rola nie ogranicza się tylko do kuchni czy domowej apteczki. Miód oraz inne surowce pochodzenia pszczelego, takie jak propolis, mleczko pszczele czy wosk, mają niezwykłe właściwości bioaktywne, które czynią je cennymi składnikami kosmetycznymi. W artykule przedstawię ich właściwości, działanie pielęgnacyjne oraz potencjał w nowoczesnych formulacjach kosmetycznych.

 

Miód

Miód to naturalny produkt wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego, który charakteryzuje się bogatym składem chemicznym. Zawiera m.in. cukry proste, enzymy, aminokwasy, witaminy, kwasy fenolowe, flawonoidy oraz liczne antyoksydanty, dzięki czemu działa na skórę wielokierunkowo. W pielęgnacji wykazuje przede wszystkim właściwości nawilżające, łagodzące podrażnienia, antybakteryjne i przeciwzapalne, co sprawia, że jest idealnym składnikiem kremów, maseczek, balsamów czy produktów leczniczych. Jego naturalna konsystencja pozwala tworzyć bariery ochronne na powierzchni skóry, jednocześnie dostarczając jej składników odżywczych.

Różnorodność miodów i ich właściwości bioaktywne

Miód nie jest produktem jednorodnym, a jego skład chemiczny i właściwości bioaktywne zależą od gatunków roślin, z których pszczoły pozyskują nektar, a także warunków środowiskowych. Różne rodzaje miodu charakteryzują się odmiennym profilem enzymów, witamin, minerałów i związków fenolowych, co przekłada się na różnorodne efekty pielęgnacyjne i lecznicze. Do najpopularniejszych i najcenniejszych miodów należą:

  • miód lipowy – ceniony za działanie przeciwzapalne i antybakteryjne, bogaty we flawonoidy i witaminę C, wspomagający regenerację skóry i łagodzenie podrażnień,
  • miód wielokwiatowy – zawiera szerokie spektrum antyoksydantów, enzymów i aminokwasów, wykazuje właściwości nawilżające oraz wzmacnia naturalną barierę ochronną skóry,
  • miód akacjowy – charakteryzuje się łagodnym działaniem, wysoką zawartością fruktozy i enzymów, doskonale sprawdza się w pielęgnacji skóry wrażliwej i delikatnej,
  • miód Manuka – wyróżnia się wyjątkową aktywnością antybakteryjną dzięki obecności methylglyoxalu (MGO), dlatego jest stosowany w produktach do skóry problematycznej i regeneracyjnej,
  • miód gryczany – bogaty w minerały i antyoksydanty, działa stymulująco na mikrokrążenie skóry, wspomaga regenerację i ochronę przed wolnymi rodnikami.

Dzięki tej różnorodności miodów możliwe jest dobieranie surowców w zależności od potrzeb skóry oraz rodzaju kosmetyku.

Propolis

Propolis, czyli kit pszczeli, jest kolejnym surowcem o niezwykłych właściwościach bioaktywnych. Zawiera liczne flawonoidy, kwasy fenolowe i związki o działaniu antybakteryjnym, co sprawia, że wykazuje silne działanie przeciwzapalne i regenerujące. W kosmetologii propolis znajduje zastosowanie w tonikach, maściach oraz kosmetykach leczniczych, wspierając naturalną ochronę skóry, łagodząc podrażnienia i przyspieszając regenerację. Jego wszechstronne działanie sprawia, że jest ceniony zarówno w produktach do pielęgnacji skóry problematycznej, jak i kosmetykach codziennego użytku.

Mleczko pszczele

Mleczko pszczele wyróżnia się wysoką wartością biologiczną i kosmetyczną. Zawiera białka, aminokwasy, witaminy z grupy B oraz liczne enzymy, które mają korzystny wpływ na regenerację i odżywienie skóry. Jego unikalnym składnikiem jest także kwas 10-hydroksy-2-decenowy (10-HDA), któremu przypisuje się dużą część bioaktywności, w tym działanie przeciwstarzeniowe. Dzięki swoim właściwościom przeciwstarzeniowym i odżywczym mleczko pszczele jest wykorzystywane w kremach przeciwzmarszczkowych, serum czy maskach. Jego regularne stosowanie wspomaga regenerację komórek skóry, zwiększa jej elastyczność i nadaje promienny wygląd.

Wosk pszczeli

Wosk pszczeli, choć mniej aktywny biochemicznie niż miód, propolis czy mleczko pszczele, pełni w kosmetyce niezwykle istotną funkcję – tworzy na powierzchni skóry naturalną barierę ochronną, chroniąc ją przed utratą wody i działaniem czynników zewnętrznych. Zawiera woski estrowe i kwasy tłuszczowe, które wspierają nawilżenie, łagodzą podrażnienia i wzmacniają strukturę naskórka. Wosk pszczeli stosowany jest w pomadkach ochronnych, kremach i balsamach, a także jako składnik produktów o działaniu leczniczym i regenerującym.

Bezpieczeństwo i przeciwwskazania 

Chociaż surowce pochodzenia pszczelego, takie jak miód, propolis, mleczko pszczele czy wosk, są naturalne i mają liczne właściwości bioaktywne, należy pamiętać o możliwości wystąpienia reakcji alergicznych u osób wrażliwych. Szczególnie propolis i mleczko pszczele mogą wywoływać uczulenia skórne lub podrażnienia u osób nadwrażliwych na produkty pszczele. Dlatego wszystkie kosmetyki zawierające surowce pszczele powinny być odpowiednio testowane pod kątem bezpieczeństwa i zgodnie z obowiązującymi normami kosmetycznymi. Ważne jest także stosowanie ich w odpowiednich stężeniach oraz przestrzeganie zaleceń producenta, aby zminimalizować ryzyko podrażnień. Dzięki tym środkom ostrożności naturalne produkty pszczele mogą być bezpiecznie stosowane w codziennej pielęgnacji, przynosząc liczne korzyści dla skóry.

Potencjał i innowacje w kosmetologii

W nowoczesnej kosmetologii produkty pochodzenia pszczelego wykorzystywane są coraz częściej w innowacyjnych formulacjach. Łączy się je z innymi składnikami aktywnymi, takimi jak ekstrakty roślinne, peptydy czy kwas hialuronowy, aby stworzyć produkty o wielokierunkowym działaniu pielęgnacyjnym. Naturalne surowce pszczele wpisują się również w trendy kosmetyki bio i clean beauty, gdzie ceniona jest autentyczność, bezpieczeństwo i efektywność działania.

Podsumowanie

Miód i inne surowce pochodzenia pszczelego to nie tylko produkty spożywcze, ale także niezwykle wartościowe składniki kosmetyczne. Ich właściwości bioaktywne, działanie pielęgnacyjne i naturalne pochodzenie sprawiają, że są niezastąpione w nowoczesnych, innowacyjnych formulacjach kosmetycznych, a ich potencjał wciąż pozostaje w dużej mierze niewykorzystany.

Źródła

Fot. https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/jedzenie-zywnosc-zolty-szklanka-5634206/

Barszcz W., Wojciechowska K. Zastosowanie produktów pszczelich w kosmetologii i dermatologii. Aesthetic Cosmetology and Medicine. 2022;11(4):147-152.

KOMENTARZE
Newsletter