Pozyskiwanie i działanie:

Ergotamina jest pozyskiwana z pasożytniczego grzyba - Buławinki Czerwonej (łac. Claviceps purpurea) zwanego popularnie sporyszem. Grzyb ten atakuje zboża np. jęczmień, żyto, pszenicę. W swoim składzie zawiera wiele alkaloidów, z których najważniejszy to ergotamina. Ten wielkocząsteczkowy alkaloid posiada budowę zbliżoną do biogennych amin takich jak noradrenalina, serotonina, dopamina. Tym samym posiada zdolność do wiązania się z ich receptorami. Wpływ na receptory serotoninowe skutkuje silnym działaniem kurczącym na naczynia (zarówno tętnice jak i żyły). Małe dawki zwiększają siłę i częstość występowania skurczów macicy.

Dawniej domieszka przetrwalników sporyszu w ziarnach zbóż była powodem występowania halucynacji, przykurczy mięśni, które mogły prowadzić do niedokrwienia, a nawet martwicy tkanek. Obecnie sporysz właściwie nie występuje dzięki programom ochrony roślin i oczyszczaniu materiału siewnego. Natomiast ergotamina i wiele jej pochodnych znalazło zastosowanie w medycynie. Decyzja EMA o ograniczeniu stosowania dotyczy preparatów zawierających: dihydroergokrystynę, dihydroergotaminę, nicergolinę i/lub dihydroergokryptynę.

Wskazania:

Wskazania do stosowania leków z pochodnymi ergotaminy obejmują głównie zapobieganie migrenowym bólom głowy. Szczególnie sprawdzają się tutaj połączenia z kofeiną, która ułatwia wchłanianie ergotaminy z przewodu pokarmowego. Ponadto od dziesięcioleci leki te są stosowane do leczenia zaburzeń krążenia. Szczególnie zalecane osobom starszym w chorobach tętnic obwodowych, objawach zespołu Raynauda (czyli zaburzeniach krążenia w kończynach, zazwyczaj w palcach stóp i dłoni), zaburzeniach widzenia spowodowanych problemami z krążeniem krwi. Syntetyczna pochodna ergotaminy – nicergolina - jest często przepisywana pacjentom z problemami z pamięcią i czuciem. Łagodzi ona objawy związane z zaburzeniami krążenia mózgowego, czyli objawy demencji starczej, upośledzenie pamięci i koncentracji, zawroty głowy czy szumy uszne.

Decyzja EMA:

Decyzja o ograniczeniu w stosowaniu została podjęta na podstawie danych zebranych po dopuszczeniu leków do obrotu, a także opublikowanej literatury fachowej. Wyniki analizy pokazały, że korzyści wynikające ze stosowania tych preparatów nie przewyższają ryzyka jakie ze sobą niosą.

Leki te mogą wywoływać poważne działania niepożądane w postaci włóknienia różnych narządów, a w szczególności zastawek serca. Proces włóknienia polega na powstawaniau nadmiaru tkanki łącznej, co może prowadzić do uszkodzenia organów. Objawami zatrucia są ciężkie przypadki skurczu naczyń obwodowych, które zaobserwowano szczególnie u osób młodych po spożyciu dihydroergotaminy.

Komisja EMA zaleca lekarzom zaprzestanie przepisywania leków zawierających pochodne ergotaminy w schorzeniach wymienionych powyżej. Natomiast produkty te nadal będą dopuszczone i stosowane w leczeniu otępienia związanego między innymi z chorobą Alzheimera oraz leczeniu ostrej migreny.