Beta-glukan jest to polisacharyd występujący w ścianie komórkowej drożdży Saccharomyces cerevisiae, grzybów i niektórych bakterii. W zależności od pochodzenia, beta-glukany różnią się konkretnymi właściwościami: rozpuszczalnością, stopniem rozgałęzienia, masą cząsteczkową i efektami pobudzającymi układ odpornościowy. Okazuje się, że beta-glukan beta-glukanowi nierówny, ponieważ występuje pod postacią dwóch izomerów: 1,3-D/1,6-D i 1,3-D/1,4-D. Im wyższy stopień złożoności beta-glukanów tym lepsze właściwości immunostymulujące i antynowotworowe. Pierwszy izomer jest nierozpuszczalny w wodzie i obecny jest w produktach piekarniczych. Natomiast 1,3-D/1,4-D jest rozpuszczalny w wodzie i obecny w otrębach z jęczmienia i owsa.  Obecne badania dowiodły bezpieczeństwa  nierozpuszczalnego 1,3/1,6- beta – glukanu  otrzymanego z drożdży piwnych . Oznacza to poprawę w obronie organizmu przed patogenami .

Od wielu lat wiadomo było, że glukany wykazują właściwości immunomodulacyjne, to znaczy oddziałują na układ odpornościowy. Nie był jasny jednak sposób w jaki wywierają swoje działanie więc uznawano je za immunomodulatory niespecyficzne.

Pod koniec XX wieku ustalono mechanizm a także miejsce wiązania beta-glukanu. Po podaniu doustnym beta-glukany wprowadzane są do jelita i wychwytywane przez makrofagi (te posiadają specjalne receptory dla beta-glukanu). Ulegają następnie rozdrobnieniu do postaci o mniejszej wielkości. W kolejnym etapie są transportowane do szpiku i układu siateczkowo- śródbłonkowego. Małe fragmenty beta-glukanów są następnie uwalniane przez makrofagi i wychwytywane przez granulocyty, monocyty i komórki dendrytyczne. Wywołuje to odpowiedź immunologiczną. Makrofagi pozostają w stanie aktywnym 72 h. Zatem nieregularne przyjmowanie preparatów glukanu nie ma sensu.

Przeprowadzono badania u ludzi zdrowych i zauważono u nich wzmożoną aktywność makrofagów. W badaniach brały udział 162 osoby, z których 50 osób stanowili mężczyźni, a 112 kobiety. Wszyscy badani doświadczyli przynajmniej trzech epizodów grypy pół roku przez rozpoczęciem badania. Pacjenci przyjmowali 2 kapsułki dziennie- rano i wieczorem 900 mg nierozpuszczalnego beta-glukanu z drożdży lub placebo, którym była maltodekstryna. Preparat beta-glukanu dostarczyła firma  Leiber GmbH , Niemcy. Badanie trwało 16 tygodni i miało charakter próby podwójnie ślepej. Wyniki pokazały, że przyjmowanie drożdży zmniejszyło występowanie przeziębienia z objawami infekcji o 25% w porównaniu z placebo. Ponadto spowodowało łagodniejszy przebieg przeziębienia w przypadku zachorowań. Wyniki te są zgodne z badaniami z 2012 roku przeprowadzonymi przez Graubaum H-J, Busch R, Stier H, Gruenwald J.

Wpływ beta-glukanu na układ odpornościowy – zwłaszcza na pierwszą linię obrony czyli makrofagi, udowodniło wiele badań w licznych światowych ośrodkach badawczych.  Glukan potęguje działanie komórek odpornościowych, zwiększając ich zdolność do walki z niebezpiecznymi mikroorganizmami. Ponadto, glukan wywiera także wpływ na szybkość produkcji krwi w szpiku kostnym. Jego regularne stosowanie nie tylko zwiększa aktywność, ale i liczbę komórek.

Właściwości immunomodulujące poszczególnych beta-glukanów pochodzących z tego samego źródła mogą się różnić w zależności od stopnia czystości. Przy kupowaniu preparatów z beta-glukanem należy zwracać uwagę na jego formę i przyjmować go regularnie, zgodnie z tym, że aktywność układu odpornościowego utrzymuje się 72 h po podaniu doustnym.

red. Katarzyna Pawłowska