Datowanie radiowęglowe to metoda oznaczania wieku próbek - mogą być to obiekty archeologiczne, geologiczne, paleobotaniczne czy paleoklimatologiczne, np. skamieliny, kości, resztki pożywienia, fragmenty owłosienia, fragmenty roślin. Datowanie jest wykorzystywane również w badaniach kryminalistycznych, biochemicznych, w przemyśle spożywczym, a także w badaniach środowiskowych, w tym zmian środowiska w przeszłości.

Metoda datowania radiowęglowego opiera się na fakcie, że każdy żywy organizm asymiluje węgiel ze środowiska przy stałym stosunku ilościowym izotopów węgla ¹²C oraz ¹⁴C. Po obumarciu organizmu żywego stosunek ten ulega zmianom w czasie, ponieważ przy zaprzestaniu asymilacji węgla maleje ilość izotopu ¹⁴C. Jest to izotop radioaktywny, ulega zatem samoistnemu rozpadowi o połowicznym czasie rozpadu wynoszącym 5730 lat. Oznacza to, że porównanie stosunku ¹⁴C/¹²C w badanej próbie ze stosunkiem ¹⁴C/¹²C w atmosferze  umożliwia określenie tzw. wieku radiowęglowego próbki. Ponieważ na przestrzeni lat zmienia się w pewnym stopniu zawartość ¹⁴C w atmosferze, uwzględniana jest tzw. kalibracja radiowęglowej skali czasu, by uzyskać wartość wieku kalendarzowego próbki.

Przy datowaniu radiowęglowym krytycznym etapem jest preparatyka prób. Poznańskie Laboratorium Radiowęglowe specjalizuje się w wytwarzaniu katod grafitowych z otrzymanych prób, które następnie poddawane są analizie w Laboratorium AMS. Dysponuje ono akceleratorowym spektrometrem masowym AMS, którego komora ma łączną długość 15 m. Spektrometr mas najpierw wytwarza jony węgla, a następnie wstrzykuje je do akceleratora, gdzie poddawane są one przyspieszeniu, separacji, detekcji i analizie.

Ze względu na skalę zapotrzebowania na datowanie radiowęglowe, Laboratorium podjęło w ostatnich latach decyzję o rozbudowie i zakupie dodatkowej aparatury. Nowe stanowiska do wytwarzania dwutlenku węgla i grafityzacji prób umożliwiły znaczny wzrost przepustowości Laboratorium – w ubiegłym roku dokonano 40-tysięcznego pomiaru techniką AMS. Na stronie internetowej dostępny jest system elektronicznej rejestracji próbek. Laboratorium uczestniczy także w projektach europejskich, m.in. w projekcie MILLENNIUM: „European climate of the last millennium". I choć laboratoriów wykonujących datowanie radiowęglowe z wykorzystaniem najnowocześniejszej obecnie technologii AMS jest dziś w Europie kilkanaście, to Poznańskie Laboratorium Radiowęglowe wraz z Laboratorium AMS są pierwszym tego rodzaju miejscem w Europie Środkowo-Wschodniej.

Ewa Sankowska

źródło:

radiocarbon.pl