Co to jest STEP?

Program STEP narodził się z potrzeby wzmocnienia technologicznej suwerenności Europy w czasach narastających globalnych napięć. Inicjatywa ta stanowi odpowiedź na wyzwania związane z zależnością od zewnętrznych dostawców kluczowych technologii. Koncentruje się na trzech filarach, tzw. technologiach krytycznych: zaawansowanych rozwiązaniach cyfrowych, czystych technologiach oraz biotechnologii. 

Platforma umożliwia łączenie środków z różnych programów UE, takich jak: Horyzont Europa, InvestEU czy Fundusz Odbudowy, co pozwala na skumulowane finansowanie projektów o wysokim potencjale innowacyjnym. W Polsce STEP jest realizowane w ramach Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), a nabory wniosków prowadzą Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) oraz Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Budżet programu w Polsce, wynoszący 901 mln euro, został strategicznie rozdzielony między dwa główne nurty działania. Pierwszy, obejmujący działalność badawczo-rozwojową, dysponuje alokacją ok. 350 mln euro. Drugi, skoncentrowany na inwestycjach produkcyjnych, może wykorzystać środki w wysokości ok. 550 mln euro.

Jakie projekty są wspierane w ramach STEP i kto może otrzymać dofinansowanie?

Instrument STEP to szansa dla przedsiębiorstw na uzyskanie wsparcia przy realizacji inwestycji wpisujących się w obszary technologii krytycznych wymienionych powyżej. STEP obejmuje dwa główne obszary wsparcia:

1. projekty badawczo-rozwojowe (B+R) – skierowane na opracowanie technologii krytycznych, które mogą być wdrożone na rynku wewnętrznym UE,

2. projekty inwestycyjne – dotyczące budowy nowych linii produkcyjnych, zakładów czy rozbudowy istniejących, umożliwiających wytwarzanie technologii krytycznych lub ich kluczowych komponentów, maszyn czy surowców; w ramach projektów inwestycyjnych możliwe jest również aplikowanie dla usługodawców zapewniających specjalistyczne wsparcie niezbędne przy rozwoju i produkcji końcowych produktów technologii krytycznych.

Wsparcie w ramach STEP FENG będzie dostępne zarówno dla firm z sektora MŚP, jak i dużych przedsiębiorstw w obu schematach, a dodatkowo w ramach schematu B+R – dla konsorcjów przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi.

Wsparcie projektów badawczo-rozwojowych

Dotacja w ramach STEP w schemacie B+R jest udzielana w formie pomocy publicznej na projekty badawczo-rozwojowe, a intensywność pomocy jest różnicowana w zależności od wielkości przedsiębiorstwa i charakteru prowadzonych badań. Mikroprzedsiębiorstwa i małe firmy mogą liczyć na dofinansowanie od 60% do 80% kosztów kwalifikowalnych. Średnie przedsiębiorstwa otrzymują wsparcie na poziomie 50-75%, podczas gdy duże firmy mogą uzyskać finansowanie w wysokości 40-65% kosztów projektu.

Wsparcie inwestycji produkcyjnych

Komponent inwestycyjny STEP koncentruje się na wspieraniu budowy lub modernizacji infrastruktury produkcyjnej niezbędnej do wytwarzania technologii krytycznych. Program obejmuje nie tylko bezpośrednich producentów, ale także dostawców usług specjalistycznych, którzy odgrywają kluczową rolę w łańcuchu wartości zaawansowanych technologii. Program ustanawia próg wejścia na poziomie 10 mln zł minimalnej wartości kosztów kwalifikowalnych, co wskazuje na jego ukierunkowanie na projekty o znacznej skali i potencjale oddziaływania. Dotacja w schemacie inwestycyjnym udzielana jest w formie Regionalnej Pomocy Inwestycyjnej, a intensywność wsparcia będzie zgodna z mapą pomocy regionalnej, która będzie dodatkowo powiększona o 5-10% w zależności od wielkości przedsiębiorstwa.

Kryteria dostępu i wymagania

Program STEP ustanawia kryteria kwalifikowalności, które mają zapewniać wsparcie dla najbardziej wiarygodnych i doświadczonych podmiotów. Podstawowym wymogiem jest prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce przez minimum 36 miesięcy (trzy zamknięte lata obrotowe), co ma świadczyć o stabilności operacyjnej wnioskodawców. Dodatkowo wnioskodawcy muszą wykazać się odpowiednim potencjałem finansowym, osiągając w ciągu ostatnich trzech lat przychody na poziomie co najmniej 30% planowanych kosztów projektu w przynajmniej jednym roku obrotowym. To kryterium ma na celu weryfikację zdolności do współfinansowania i realizacji ambitnych przedsięwzięć technologicznych. Pozyskanie dotacji w instrumencie STEP będzie możliwe, jeżeli wnioskodawcy będą podsiadali odpowiedni potencjał i doświadczenie w działalności dotyczącej wnioskowanego projektu.

Kluczowym kryterium dostępu jest również lokalizacja planowanego przedsięwzięcia na terytorium Polski, co stanowi warunek sine qua non otrzymania wsparcia. Równie istotna jest zgodność projektu z katalogiem technologii krytycznych określonych w rozporządzeniu UE 2024/795. Wnioskodawcy muszą precyzyjnie udowodnić, że ich przedsięwzięcie wpisuje się w jeden z trzech głównych sektorów: zaawansowane technologie cyfrowe i deep tech, czyste oraz zasobooszczędne rozwiązania technologiczne, biotechnologie lub produkty lecznicze o strategicznym znaczeniu dla UE. Katalog ten, uszczegółowiony w Wytycznych C/2024/3209, stanowi zamkniętą listę, co oznacza, że projekty spoza tych obszarów nie kwalifikują się do wsparcia, niezależnie od ich innowacyjności czy potencjału rynkowego.

Jak aplikować?

Nabory będą przeprowadzane oddzielnie dla każdej technologii krytycznej w podziale na schemat inwestycyjny (PARP) oraz B+R (NCBR). Dodatkowo w obszarze każdej z technologii krytycznych w każdym schemacie przewidziane będą po dwa nabory, w ramach których będzie można złożyć wniosek na projekt dotyczący:

* wniesienia na rynek wewnętrzny UE innowacyjnego, najnowocześniejszego i przełomowego elementu o znaczącym potencjale gospodarczym,

* zwalczania strategicznej zależności UE.

Konkursy dla poszczególnych technologii i schematów będą ogłaszane w drugiej połowie czerwca br., a pierwsze nabory wniosków rozpoczną się na początku lipca br. Szczegółowe informacje na temat naborów, kryteriów kwalifikowalności oraz procedur aplikacyjnych dostępne są na stronach NCBR oraz PARP. Warto również śledzić blogi firm konsultingowych, które publikują aktualne informacje o dostępnych programach dotacyjnych, a także harmonogramy naborów.

Podsumowanie

Instrument STEP to szansa dla przedsiębiorstw na uzyskanie wsparcia przy realizacji inwestycji, które przyczynią się do zwiększenia strategicznej niezależności i konkurencyjności Unii Europejskiej. Dzięki połączeniu środków z różnych programów UE oraz uproszczeniu procedur aplikacyjnych STEP stwarza realne możliwości dla realizacji kluczowych inwestycji.