Przed wyborami parlamentarnymi w całej Polsce rozgorzała dyskusja na temat organizmów modyfikowanych genetycznie. Politycy krzyczą wyniosłe hasła „Polska wolna od GMO”, w rzeczywistości nie wiedząc o czym mówią. 

Możemy się domyślać, że posłowie deklarują niechęć do GMO, ponieważ jest to silny argument przedwyborczy. Problem jednak w tym, że najwyraźniej żaden z nich, nie ma pojęcia, jakie korzyści niosą modyfikacje genetyczne w walce o zdrowie i życie chorych. 

"Mało kto sobie zdaje sprawę z tego, że w Polsce cukrzycy korzystają z insuliny, która jest wyprodukowana przez GMO. Tym GMO jest bakteria, której wszczepiono jeden gen człowieka - ten gen, który odpowiada za insulinę” – tłumaczy Prof. Piotr Węgleński – polski biolog i genetyk, były rektor Uniwersytetu Warszawskiego. „Jeśli ktoś się szczepił przeciwko żółtaczce, to szczepił się produktem GMO. Bardzo niedługo wejdą do użycia szczepionki przeciwnowotworowe, również otrzymywane technikami inżynierii genetycznej." 

Szczepionki otrzymane metodami rekombinacji DNA są stabilne, a ich stosowaniu nie towarzyszą niepożądane objawy, proces wytwarzania jest bezpieczny. Preparaty można stosunkowo szybko modyfikować i dostosowywać do zmian cech patogennego organizmu. Nie możemy zatrzymać się teraz w miejscu i wrócić to metod, które były nieskuteczne. 

Świetnym przykładem skuteczności nowoczesnej medycyny jest strategia stosowania szczepionek nowotworowych genetycznie modyfikowanych, która polega na pobraniu i izolacji komórek nowotworowych od chorego, wprowadzeniu genu czynnika immunomodulującego (cytokiny, antygeny nowotworowe itp.), namnożeniu in vitro i podaniu podskórnym choremu lub bezpośrednio do guza. Jako nośnika genów używane są rekombinowane wirusy, głównie retrowirusy i adenowirusy. 

"Hasło Polska wolna od GMO jest bardzo nośne, ale czy osoby które je głoszą, nie chcą, żeby karłowate dzieci dostawały hormon wzrostu? Nie chcą szczepionek przeciwko żółtaczce?" – pytał Prof. Węgleński. 

Ludzki hormon wzrostu (hGH) produkowany jest właśnie w komórkach bakteryjnych. Naukowcy skonstruowali wektor ekspresyjny używając cDNA kodującego większość aminokwasów i dodali syntetyczny oligonukleotyd początkowy. Hormon był eksprymowany wewnątrzkomórkowo. 

Tkankowy aktywator plazminogenu (tPA) jest produkowany komercyjnie w ssaczych kulturach komórkowych. Sklonowano ludzkie cDNA tego genu, wstawiono pod silny promotor i terminator. Wektorem została stabilnie stransfekowana linia komórek ssaczych. Przez ssacze komórki jest także produkowany czynnik VIII, niezbędny do prawidłowego krzepnięcia krwi. Od wielu lat hemofilitykom podawano ten czynnik oczyszczany z ludzkiej krwi. Przyczyniło się to w pewien sposób do rozszerzenia pandemii AIDS. Obecnie cDNA genu tego białka zostało sklonowane. 

Dzięki metodom rekombinacji genetycznej podjęto próby leczenia leczenia SCID (ciężki złożony niedobór immunologiczny). Do krwioobiegu wprowadzono limfocyty transfekowane wektorem retrowirusowym z prawidłowym genem. Rezultatem była odporność na antygeny i pojawienie się przeciwciał. Metody zastosowano również w przypadku hemofilii B, gdzie za pośrednictwem wektorów retrowirusowych do hemocytoblastów wprowadzono gen czynnika IX oraz spróbowano ratować ludzi dotkniętych hipercholesterolemią, przy udziale wektora adenowirusowego z wprowadzonym genem kontrolujący syntezę receptora LDL do hepatocytów. 

Przykładów korzyści wynikających z zastosowania metod rekombinacji genetycznej są setki. Jeżeli chcemy wycofać się z postępu w medycynie, to musimy wiedzieć jaki to przyniesie efekt. Krzyki polityków mogą doprowadzić do katastroficznych skutków w Polskiej Służbie Zdrowia, ale chyba najmniej tego świadomi są oni sami. 

red. Blanka Majda