Stres definiowany jest jako stan obciążenia psychologicznego wynikający z zaistniałej sytuacji zagrożenia lub niemożności spełnienia ważnych dla jednostki celów, czy zadań. Niektórym osobom towarzyszy on niemalże każdego dnia. Większość osób  ma wypracowany swój własny sposób na radzenie sobie ze stresem, jednak problem pojawia się dopiero w momencie gdy jesteśmy narażeni na niecodzienną dawkę czynników stresogennych. Jednym z takim czynników, dobrze znanych studentom, jest uczenie się do egzaminów kilka dni, dzień, a nawet kilka godzin przed jego terminem. Całkowicie inaczej jest kiedy materiał jest prosty i w pewnym stopniu znany, wydzielane hormony poprawiają poziom koncentracji i wyostrzają zmysły. Jednak w sytuacji kiedy ilość materiału jest „niespodziewanie” duża, a jego treść zupełnie obca nasz organizm zaczyna wydzielać duże ilości hormonów. Związki te nie są obojętne dla naszych umiejętności poznawczych i samopoczucia.

Aby zrozumieć rolę hormonów w procesie uczenia się, warto  poznać sposób w  jaki one działają na poszczególne elementy układu nerwowego oraz jaki jest ich mechanizm działania. Substancje peptydowe np. kortykotropina oraz katecholaminy takie jak np. noradrenalina są wydzielane w sposób specyficzny z zakończeń nerwowych, następnie łączą się z zakończeniami nerwowymi drugiego neuronu, gdzie powodują aktywację białka G oraz  indukują szybką zmianę pobudliwości komórki nerwowej. Natomiast hormony kortykosteroidowe są zdolne do całkowitej penetracji wszystkich części mózgu. Jednak ich obecność ma wpływ tylko w miejscach gdzie znajdują się odpowiednie receptory. Synteza receptorów jest indukowana poprzez wzrost poziomu kortykosteroidów do czego dochodzi w momencie stresu. 

Pod wpływem stresora zaczyna powstawać błędne koło. Na samym początku pojawia się dreszczyk napięcia powodujący wydzielanie adrenaliny, jednocześnie wydzielane są również kortykosteroidy. Ciągła obecność czynnika stresowego stymuluje wydzielanie hormonów i w efekcie powodują one wprowadzenie organizmu w stan paniki i lęku. Pierwszym objawem ich wystąpienia jest pojawienie się trudności w skoncentrowaniu się na materiale, czy też błądzenie po notatkach bez większego zrozumienia. Wynika to bezpośrednio ze współdziałania adrenaliny, noradrenaliny, kortykosteroidów i kortykoliberyny.

Wyjaśnienie korelacji pomiędzy obecnością w organizmie indukowanych przez stres substancji a efektywnością i jakością procesu uczenia się jest zagadnieniem dosyć trudnym. Prowadzono wiele badań na ten temat podczas których zauważono obecność bardzo wielu dodatkowych czynników bezpośrednio wpływających na subiektywne wrażenia osób i ich umiejętności poznawcze. Wśród nich oprócz indywidualnych predyspozycji każdego człowieka wyróżniono moment pojawienia się czynnika stresowego w odniesieniu do rozpoczęcia uczenia się, a także płeć, czy sposób odbioru materiału tj. odbiór negatywny, pozytywny czy neutralny, a także czy materiał jest związany bezpośrednio z czynnikiem stresowym czy też nie.

Badania prowadzone przez dwóch niemieckich badaczy Schwabe i Wolf dowiodły, że w trakcie stresu zapamiętują mniej znaczących informacji w formie pojedynczych słów, lepsze wyniki uzyskano w przypadku słów osadzonych w kontekście. Jednak finalnie dowiedli, że stres obniża zdolność uczenia się średnio o 30%.

Bardzo łatwo zauważyć, że stres przed egzaminem może być mobilizujący, jednak po przekroczenie pewnej wartości znacząco obniża umiejętność uczenia się. Osoby, które odczuwają silny stres przed egzaminami powinny odpowiednio wcześnie zadbać o to, aby zniwelować jego działanie, bądź też całkowicie go wyeliminować.

Zdaniem mgr Moniki Armuły, doktorantki w Katedrze Psychologii, Organizacji i Zarządzania w Instytucie Psychologii, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II - Temat stresu oraz radzenia sobie z nim jest niezwykle popularny, czemu nie trudno się dziwić. W końcu każdy z nas chciałby umieć nad nim zapanować, czy też utrzymać jego optymalny poziom. Nie każdy stres jest bowiem „zły”, o czym wspomniano w artykule. Wg Hansa Hugona Selye’a, przy niskim pobudzeniu mamy do czynienia ze stresem korzystnym, mobilizującym do działania (eustresem), natomiast przy wysokim pobudzeniu – ze stresem szkodliwym, który hamuje nasze działania (dystresem). To, czy będziemy mieć do czynienia z dystresem czy eustresem zależy od tego, jak trudnemu zadaniu przyszło nam stawić czoło. Yerkes i Dodson twierdzą bowiem, że najbardziej motywujące jest zadanie średnio trudne, które stanowi dla nas pewne wyzwanie, jednak posiadamy na tyle zasobów, aby mu sprostać. W tym miejscu warto pocieszyć studentów, że przygotowanie się do egzaminu zazwyczaj jest zadaniem średnio trudnym, jeśli tylko odpowiednio zarządza się swoim czasem.