Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Od rusztowania do ruchu – jak druk 3D wspiera odbudowę rdzenia kręgowego?

Urazy rdzenia kręgowego należą do najtrudniejszych problemów współczesnej neurochirurgii i rehabilitacji, ponieważ przerwana ciągłość dróg nerwowych rzadko ulega spontanicznej regeneracji. Połączenie druku 3D, inżynierii organoidowej i komórkowej, z wykorzystaniem komórek macierzystych, otwiera możliwość tworzenia rusztowań, które kierunkują wzrost aksonów (komórek nerwowych) i odbudowę obwodów nerwowych. Najnowsza praca zespołu z University of Minnesota demonstruje „mini-rdzenie” – drukowane, mikrokanałowe rusztowania z wdrukowanymi progenitorami nerwowymi rdzenia (sNPC), które po wszczepieniu szczurom z pełnym przerwaniem rdzenia kręgowego, przywróciły funkcjonalną ciągłość przewodnictwa.

U podstaw wyzwania leży nie tylko fizyczna luka w tkance, lecz także niekorzystna biologia miejsca uszkodzenia – martwica, blizna glejowa i bogate w czynniki hamujące środowisko macierzy zewnątrzkomórkowej ograniczają odrastanie aksonów nawet wtedy, gdy dostarczy się kompatybilnego materiału, tj. komórek o potencjale regeneracyjnym. Koncepcja precyzyjnie zaprojektowanego rusztowania polega na tym, by odtworzyć zasadnicze cechy architektury rdzenia, w szczególności równoległy układ pęczków włókien, oraz zapewnić mechaniczne i biochemiczne wskazówki prowadzące wzrost wzdłuż osi długiej. Historycznie kluczowy impuls dały prace wykorzystujące ultraszybki, ciągły druk projekcyjny (µCPP), który umożliwił wytwarzanie hydrożelowych implantów z równoległymi kanałami „na miarę” rdzenia gryzonia i skalowalnych do geometrii ludzkiej, co udowodniono poprawą przewodzenia i funkcji ruchowych w modelach zwierzęcych.

Nowe badanie idzie dalej, łącząc druk materiału nośnego z precyzyjnym wdrukowaniem komórek wewnątrz mikrokanałów. Zespół zastosował ludzkie, z iPSC różnicowane progenitory nerwowe rdzenia o określonej regionalnej tożsamości, a następnie osadził je bezpośrednio w kanałach wydrukowanego organoidowego rusztowania. Taka topografia wymusza kierunkową aksonogenezę i wspiera tworzenie obwodów neuronalnych pełniących funkcję przekaźnika przez miejsce urazu. Po implantacji do szczurów z całkowitym przecięciem rdzenia komórki przeżywały, dojrzewały do neuronów, wysyłały wypustki rostralnie (czaszkowo) i kaudalnie (doogonowo, w dół), integrowały się synaptycznie z obwodami gospodarza i rzeczywiście przynosiły istotną poprawę funkcji ruchowych ocenianą behawioralnie. Autorzy określają otrzymane konstrukcje mianem „mini-rdzeni”, podkreślając ich potencjał do mostowania ciężkich uszkodzeń.

W centrum pomysłu znajduje się świadome projektowanie właściwości materiałowych i architektonicznych inżynierii tkankowej. Hydrożele oparte na żelatynie (np. GelMA) i hybrydowe kompozyty pozwalają dobrać moduł sprężystości oraz porowatość tak, aby odwzorować miękkość tkanki rdzenia, a tempo degradacji dopasować do tempa przebudowy tkanek. Przewodzące dodatki lub warstwy mogą ponadto modulować środowisko bioelektryczne i sprzyjać dojrzewaniu sieci neuronalnych, co potwierdzają prace nad przewodzącymi rusztowaniami biomimetycznymi dla rdzenia. Jednocześnie przeglądy literatury podkreślają, że parametry, takie jak rozmiar i rozstaw kanałów, chropowatość ścian, gradienty adhezji oraz lokalne dostarczanie czynników troficznych, są równie krytyczne jak wybór bioatramentu, determinują kierunek wzrostu aksonów i jakość integracji z tkanką gospodarza.

Praca zespołu ludzi z różnych dziedzin nauki pokazuje, że w regeneracji kluczowa jest nie tylko „chemia” komórek, lecz także precyzyjna geometria materiału: odpowiednia sztywność, porowatość i równoległe kanały, które kierują wzrostem aksonów. To ważny krok ku terapiom odtwarzającym obwody nerwowe, choć przed testami klinicznymi stoją jeszcze wyzwania: długoterminowe bezpieczeństwo (m.in. kontrola dojrzewania komórek i ryzyka guzotworzenia), skalowanie do ludzkiej anatomii oraz standaryzacja procesu wytwarzania. Jeśli te bariery zostaną pokonane, drukowane „mini-rdzenie” mogą stać się realną drogą do częściowego przywracania funkcji po ciężkich urazach rdzenia kręgowego.

Źródła

1. Han, G.; Lavoie, N.S.; Patil, N.; Korenfeld, O.G.; Kim, H.; Esguerra, M.; Joung, D.; McAlpine, M.C.; Parr, A.M. 3D-Printed Scaffolds Promote Enhanced Spinal Organoid Formation for Use in Spinal Cord Injury. Advanced Healthcare Materials 2025, e04817. https://doi.org/10.1002/adhm.202404817

2. https://cse.umn.edu/college/news/breakthrough-3d-printed-scaffolds-offers-hope-spinal-cord-injury-recovery

3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1385894722042693

Fot. https://unsplash.com/photos/white-and-yellow-ice-cream-with-cone-1eL99eGXp0g

KOMENTARZE
news

<Wrzesień 2025>

pnwtśrczptsbnd
1
2
3
4
CosmoPharm Pack Expo 2025
2025-09-04 do 2025-09-06
MEDI-VISION Forum
2025-09-04 do 2025-09-06
6
7
10
12
13
14
15
17
19
Obóz Atrakcyjnych Konwentykli
2025-09-19 do 2025-09-22
20
21
24
27
28
4
5
Newsletter