W ciągu ostatnich lat notuje się systematyczny wzrost częstości występowania cukrzycy. W 2013 r. było to 8,3% dorosłej populacji (372 mln osób), natomiast według prognoz do 2035 r. ten odsetek wzrośnie do poziomu 8,8%, co oznaczałoby, że cukrzycą będzie dotkniętych ponad 592 mln ówczesnych mieszkańców Ziemi. Polska, jak wiele innych krajów, również zmaga się z problemem cukrzycy. Badanie z roku 2013 odnotowało 2,17 mln osób chorujących na cukrzycę (1,22 mln kobiet oraz 0,96 mln mężczyzn), co stanowiło 5,6% łącznej liczby mieszkańców Polski. Przewiduje się, że do 2030 r. ponad 10% populacji polskiej będzie chorowało na cukrzycę. Zdaniem ekspertów, konieczne jest, by osoby chore nauczyły się walczyć z tą chorobą także na co dzień. – W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że cukrzyca to schorzenie, które cechuje się występowaniem hiperglikemii, czyli podwyższonego poziomu glukozy we krwi. To z kolei może prowadzić do wielu innych problemów zdrowotnych i powikłań. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w której konieczne jest przyjmowanie insuliny. Cukrzyca typu 2 powstaje głównie przez niewłaściwe nawyki zdrowotne, m.in. w obszarze diety, choć pewne znaczenie mają także predyspozycje genetyczne. W cukrzycy typu 2 pacjent ma znaczący wpływ na przebieg choroby. Co ciekawe, według najnowszych badań opublikowanych przez szkockich naukowców na początku listopada, cukrzycę typu 2 można nawet… cofnąć! [1] Pewne jest zatem, że zmiany dotyczące diety, aktywności fizycznej czy samopoczucia przekładają się na wymierne korzyści dla zdrowia. Do niedawna brakowało jednak rozwiązań systemowych oraz narzędzi, które mogłyby wspomóc pacjenta w podejmowaniu świadomych decyzji prozdrowotnych – tłumaczy dr Paweł Gajdanowicz z Katedry i Zakładu Immunologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

„Mobilny asystent” pomaga w walce z cukrzycą

Właśnie z takim wyzwaniem postanowili zmierzyć się polscy naukowcy z firmy IMAGENE.ME oraz Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, którzy na początku 2021 r. stworzyli tzw. aplikację cukrzycową. Znajdująca się w fazie badań aplikacja mobilna jest rozwiązaniem skierowanym do osób chorujących na cukrzycę typu 2. Jej podstawowym zadaniem jest łączenie w jednym miejscu danych genetycznych, środowiskowych i behawioralnych (związanych z codziennym zachowaniem) pacjenta, by całościowo określić jego profil i stworzyć przydatne wskazówki tylko dla niego, które pomogą mu walczyć z chorobą. – Aplikacja cukrzycowa umożliwiła wielowymiarową analizę stanu zdrowia konkretnego pacjenta, a także uwarunkowań środowiskowych związanych ze sposobem życia. Dzięki regularnemu zbieraniu danych medycznych i behawioralnych narzędzie jest w stanie dopasować do pacjenta system motywujący go do zachowań prozdrowotnych, pomóc mu w przygotowywaniu odpowiednich posiłków, a nawet zwiększać motywację do aktywności fizycznej. Przede wszystkim aplikacja umożliwiła stały kontakt pacjenta z lekarzem, stając się swoistym asystentem w leczeniu i działaniach profilaktycznych – zauważa dr hab. Mirosław Kwaśniewski, prezes IMAGENE.ME, polskiej firmy zajmującej się badaniami genetycznymi i medycyną spersonalizowaną. Jak się okazuje, taki asystent może być bardzo istotny. Eksperci przypominają bowiem, że – jak wynika z badań – pacjenci przeciętnie zapamiętują jedynie ok. 10-15% treści przekazanej przez lekarza, pielęgniarkę lub diabetologa, przy czym co drugi z nich nie rozumie, a co czwarty – błędnie interpretuje uzyskane informacje. Wynika z tego, że narzędzie wspomagające pacjenta w świadomych decyzjach, porządkujące wiedzę w zakresie różnych dziedzin (dieta, aktywność fizyczna, samopoczucie) może wypełnić tę lukę i przyczynić się do zwiększenia skuteczności leczenia cukrzycy.

Pierwsze wyniki są bardzo obiecujące

Polscy badacze niedawno podsumowali pierwszy, prawie półroczny okres badania, w którym sprawdzono, jak aplikacja wpłynęła na wybrane aspekty zdrowotne u pacjentów z cukrzycą. W trakcie trzech wizyt pobierano krew pacjenta, dzięki której badano wybrane parametry. [2] Dodatkowo pacjent miał mierzony wzrost i wagę oraz średni poziom swojej aktywności fizycznej w ciągu dnia. Jak się okazało, u pacjentów korzystających z aplikacji zanotowano statystycznie istotne spadki średnich wartości poziomu glukozy, insuliny, cholesterolu, masy ciała i BMI (wskaźnik masy ciała), co w kontekście cukrzycy typu 2 jest pożądane. Wzrósł natomiast poziom aktywności fizycznej. Naukowcy potwierdzili, że korzystanie z aplikacji cukrzycowej pogłębiło te pozytywne rezultaty. – To wszystko oznacza, że dla osób korzystających z aplikacji pozytywne zmiany w obszarze zdrowia były bardziej znaczące – interpretuje dr hab. Mirosław Kwaśniewski. Zdaniem ekspertów IMAGENE.ME, wyniki badania pokazują, że bardziej spersonalizowane podejście do pacjenta oraz wspieranie go w procesie przyswajania wiedzy przekłada się na finalnie większą świadomość na temat cukrzycy i zapewnia lepsze efekty terapeutyczne. Co ważne, pozytywne efekty prowadzonych badań mogą spowodować, że już niedługo dostęp do aplikacji cukrzycowej otrzymają wszyscy chorzy. Według planów, może być ona dostępna dla chętnych już w marcu 2022 r.