Fot. Johnson & Johnson Medical Devices Companies

Dokuczliwe problemy sercowe

Schorzenia mięśnia sercowego najczęściej są spowodowane zaburzeniem równowagi pomiędzy zaopatrzeniem a zapotrzebowaniem na tlen i składniki odżywcze, w szczególności kwasy tłuszczowe i glukozę. W chorobie niedokrwiennej serca dochodzi ponadto aspekt usuwania produktów przemiany materii. Zmniejszony przepływ krwi jest wywołany przez zwężenie tętnic wieńcowych. To zaś może wynikać z obecności złogów cholesterolu (płytek miażdżycowych). Wśród objawów powiązanych z dolegliwościami serca często pojawia się arytmia, czyli nieregularna praca tego narządu. Dysfunkcja może mieć różne źródło, w tym: tachykardię (częstoskurcz), gdy serce bije często powyżej 100 uderzeń na minutę, bradykardię (rzadkoskurcz), mającą miejsce wtedy, gdy serce bije poniżej 60 uderzeń na minutę, skurcz dodatkowy (ekstrasystolia), występujący przed prawidłową serią uderzeń i wywołany impulsami elektrycznymi pochodzącymi z niewłaściwych obszarów mięśnia sercowego (tzw. ognisk ektopowych), trzepotanie przedsionków (gdy skurcze występują regularnie, lecz ze zwiększoną częstotliwością, ok. 250-350 uderzeń na minutę) i migotanie, obejmujące skurcze gwałtowne, lecz w odróżnieniu od trzepotania, niewystępujące regularnie.

Ablacja jako sposób leczenia arytmii

W skrajnych sytuacjach arytmia może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Dlatego, by wyeliminować dysfunkcję narządową, warto skorzystać z ablacji. Jest ona jednym z elementów bogatego wachlarza „operacji” kardiologicznych. Należy do katalogu tzw. zabiegów małoinwazyjnych, przezskórnych i zastosowanie znajduje wtedy, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektu. Polega na zlikwidowaniu lub odizolowaniu obszaru tkanki powodującego arytmię. W tym celu tworzy się niewielką bliznę, której zadaniem jest zablokowanie przewodzenia impulsów elektrycznych odpowiedzialnych za patologiczną pracę organu. By zabieg ablacji wykonać jak najlepiej, operator powinien najpierw dogłębnie poznać strukturę mięśnia. Tu do akcji wkracza technologia Cartoprime, pozwalająca na mapowanie serca i stworzenie szczegółowej grafiki w wersji 3D. Mapowanie jest tworzone poprzez dostępy naczyniowe w pachwinie i szyi. Mapa aktywności elektrycznej serca zawiera wiele informacji bardzo przydatnych z punktu widzenia diagnostyki. Pozwala na zaobserwowanie m.in. tego, w jaki sposób arytmia się rozprzestrzenia, czyli jaki jest opór poszczególnych tkanek – sekwencja sygnałów elektrycznych w miejscach obranych za punkty informacyjne. To wszystko sprawia, że można trafnie lokalizować źródło problemu i dokładnie tam skierować działania terapeutyczne.

Różne sposoby mapowania serca

Metod mapowania serca jest wiele. Do jednej z nich należy tzw. bezkontaktowe mapowanie serca, pozwalające na otrzymanie kolorowych map o dużej rozdzielczości w zakresie aktywności wsierdzia w nietkniętym, bijącym narządzie. Serce można mapować też w stopniu większej ingerencji, a to poprzez: elektroanatomiczne mapowanie (system Carto), mapowanie za pomocą specjalnego cewnika oraz system do zarządzania położeniem w czasie rzeczywistym. Mapowanie elektroanatomiczne jest badaniem serca opartym na systemie lokalizacji cewnika, określającym położenie względem ultraniskiego pola magnetycznego, emitowanego przez radiator umieszczony pod stołem zabiegowym. Innym rodzajem kontaktowego mapowania serca jest mapowanie przy użyciu cewnika wprowadzanego przez skórę. Przyrząd z wykorzystaniem wzmacniacza jest podłączony do trójwymiarowego systemu mapującego, dostarczającego kolorowe rekonstrukcje aktywności elektrycznej, obejmujące wymiar 3D. Badanie, w którym w grę wchodzi system zarządzania położeniem w czasie rzeczywistym, polega z kolei na wprowadzeniu cewników – jeden z cewników jest wprowadzony do zatoki wieńcowej, a drugi do wierzchołka prawej komory serca. Dochodzi jeszcze cewnik ablacyjny. Do cewników podłączone są elektrody umożliwiające uzyskanie trójwymiarowego obrazu położenia cewników w czasie rzeczywistym. Technika ta pozwala na ocenę budowy anatomicznej poszczególnych struktur serca oraz różnych tkanek pod względem morfologicznym. „Elektrykę” mięśnia sercowego można śledzić poprzez nagrywanie biosygnału pochodzącego z klatki piersiowej. Co więcej, da się ją skorelować z anatomią struktury. Informacje o impulsach elektrycznych, pozyskane z wnętrza mięśnia, można nałożyć na anatomię organu stworzoną za pomocą rekonstrukcji komputerowych i w ten sposób precyzyjnie określić, gdzie w całym systemie tkwi ewentualny błąd – źródło arytmii.

Cartoprime jako oręż w leczeniu arytmii nietypowych

Wskazaniem do przeprowadzenia ablacji z wykorzystaniem systemu ablacyjnego 3D z modułem Cartoprime są częstokroć skomplikowane arytmie nietypowe, uciążliwe dla pacjenta. Do nich można zaliczyć częstoskurcze przedsionkowe w okolicy węzła zatokowego, w których przypadku może wystąpić nawet konieczność wszczepienia stymulatora z uwagi na poważne uszkodzenie struktury. Innym przykładem jest częstoskurcz przedsionkowy pochodzący z okolicy węzła przedsionkowo-komorowego. Kolejny to atypowe trzepotania przedsionków. W ramach modułu Cartoprime można wyszczególnić podmoduły (najnowsze rozwiązania technologiczne), z czego każdy z nich jest wyspecjalizowany w innym obszarze diagnostycznym. To połączenie tworzy spójną całość. Cartofinder pozwala zidentyfikować nieregularne przedsionkowe zaburzenia serca, a także powtarzalne wzorce aktywacji. Coherent Mapping, poprzez zastosowanie ograniczeń fizjologicznych do danych o czasie lokalnej aktywacji sprawia, że ocena diagnostyczna przedsionkowego zaburzenia rytmu serca spowodowanego wystąpieniem tkanki bliznowatej jest znacznie prostsza, a czas zabiegu ablacyjnego – krótszy. LAT Hybrid umożliwia zwiększenie dokładności w lokalizacji zaburzeń, w porównaniu ze standardowym mapowaniem przedwczesnych pobudzeń komorowych (PVC). Parallel Mapping natomiast ułatwia wizualizację różnych zaburzeń rytmu serca w tym samym czasie, bez konieczności innego położenia cewnika. Możliwość sprawnego mapowania pozwala skrócić czas ablacji, w porównaniu ze standardowymi algorytmami, co dla pacjentów oznacza m.in. ograniczenie czasu pozostawania w znieczuleniu oraz krótszy pobyt w warunkach szpitalnych. Dla ośrodków ma to korzyści czysto ekonomiczne, gdyż koszty ogólne jednostkowego zabiegu mogą być niższe. Moduł Cartoprime był/jest wykorzystywany z powodzeniem w wielu ośrodkach w Polsce, chociażby w Łodzi, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Lublinie, Zabrzu, Bydgoszczy, Warszawie oraz Kielcach.