Krótka historia pomadki

Szminka znana była już w starożytności, jednak to w roku 1883 na wystawie w Amsterdamie została zaprezentowana w postaci najbardziej przypominającą dzisiejszą formę kosmetyku. Kolorowe rolki z tłuszczu, wosków i olejów owinięto w bibułkę, którą  przed użyciem każdorazowo należało oderwać. W roku 1910 wynaleziono szminkę w sztyfcie. Z biegiem lat „opakowanie” pomadki zmieniało swoją budowę na bardziej funkcjonalną, a w 1929  roku Anker S. Lyhn opatentował  obrotowy mechanizm wysuwania jej z plastikowego pojemniczka.

Wszystko zmieniło się jednak po II wojnie światowej. Niebagatelny wpływ na to miał rozwój przemysłu filmowego. Już w 1950 roku amerykańska chemiczka Hazel Bishop, założycielka firmy kosmetycznej Hazel Bishop Inc., stworzyła pierwszą szminkę bardzo długo utrzymującą się na ustach, nie rozmazującą się nawet podczas pocałunku, dzisiaj bardziej znaną pod nazwą „long lasting”. Natomiast  w  1952 roku firma Revlon przeprowadziła pierwszą kampanię marketingową pod hasłem „Ogień i lód”, która znacząco rozsławiła  szminkę, powodując wzrost zainteresowania  kosmetykiem na całym świecie.

Jaka powinna być idealna szminka?

Szminki są produktami służącymi do nadania ustom odpowiedniego kształtu, barwy i połysku, które powinny harmonizować z makijażem oczu. Dzięki kolorowi kosmetyku można pozornie zwiększać i zmniejszać wielkość ust. Idealna szminka powinna spełniać szereg wymagań konsumentek, m.in.: być łatwa w użyciu, mieć przyjemny neutralny smak, a także zapewniać taki sam kolor ust, jaki ma produkt. Dodatkowo powinna mieć dużą odporność na zmiany w zakresie temperatur od 10 do 40°C, a także dobrą wytrzymałość mechaniczną i przyczepność. Ważną cechą szminek jest również jej obojętność dermatologiczna oraz nietoksyczność, a także wysoka odporność na starzenie tzw. jełczenie  emolientów.

Jednakże  specjaliści i technolodzy pracując nad formulacją pomadki dzielą jej cechy na  trzy grupy:  podstawowe, funkcjonalne oraz sensoryczne. Do pierwszej grupy podstawowych cech należy przede wszystkim sprężystość, krycie, synereza (pocenie się sztyftu) oraz zwilżenie pigmentu. Do grupy funkcji  jakie może spełniać szminka jest nie tylko nadawanie koloru ustom, ale także ich jednoczesna pielęgnacja, długotrwałe powiększenie oraz ochrona przed promieniowaniem UV. Specjaliści  oferują również szminki anty-ageing, które zwierają szereg substancji aktywnych odpowiedzialnych za  zmniejszenie widoczności zmarszczek powstałych wokół ust, a także pobudzenie syntezy kolagenu i elastyny. Opóźniają w ten sposób proces starzenia się ust. Jeśli chodzi o cechy sensoryczne, podczas opracowywania receptur głównie zwraca się uwagę na blask i świecenie sztyftu szminki oraz odczucie nawilżenia po jej aplikacji.

{page_break}

Twardość szminki jest bardzo ważną cechą produktu nie tylko  ze względu na walory estetyczne ale także na  przenoszenie  koloru. Zbyt twarde sztyfty, słabo się aplikują  i nie oddają koloru, natomiast sztyfty miękkie, mimo doskonałego krycia, deformują się i szybciej zużywają. Dobre krycie i twardość sztyftu zależy od  interakcji w układzie olej/wosk.

Z punktu widzenia technologii…

Składnikami klasycznych szminek są emolienty, które odpowiadają za „spęcznienie” wosku, zwilżenie pigmentów, a także nadanie jej kuszącego blasku. – Najczęściej stosowanym emolientem podczas tworzenia nowej formulacji pomadki jest olej rycynowy. Olej, dzięki swojej unikalnej strukturze trójglicerydów, wykazuje dużą kompatybilność z pozostałymi składnikami – mówi  Małgorzata Jackiewicz z laboratorium badań i rozwoju  w firmie NUCO Creative Color Solutions.  – Olej rycynowy  należy do najbardziej błyszczących olei roślinnych.  Dodatkowo, jest nieschnący i słabo wchłaniany przez skórę, dzięki czemu zapobiega nadmiernej utracie wody z naskórka ust.

W szminkach nie występuje jednak samodzielnie.  Zazwyczaj miesza się go z olejami charakteryzującymi się dobrą zdolnością wnikania w skórę, tj.:

• Propylene Glycol Monoisostearate
• Isostearyl Isostearate
• Isostearyl Alcohol
• Glyceryl Triisostearate
• Trimethylolpropane Triisostearate
• Polyglyceryl-3 Diisostearate
• Ethylhexyl Cocoate
• Ethylhexyl Pelargonate
• Pentaerythrityl Tetracaprylate/Caprate
• Isotridecyl Isononanoate
• Di-PPG-2 Myreth-10 Adipate
• PCA Dimethicone
• Pentaerythrityl Isostearate/Caprate/Caprylate/Adipate
• PPG-3 Hydrogenated Castor Oil
• Di-PPG-3 Myristyl Ether Adipate
• Pentaerythrityl Tetraisostearate

{page_break}

Kluczowymi surowcami w tworzeniu szminek, zaraz po olejach są woski. – Woski to  mieszaniny estrów wyższych kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi monohydroksylowych, kwasów tłuszczowych, nierozgałęzionych wyższych alkanów, hydroksykwasów, estrów alkoholi steroidowych i innych związków – wyjaśnia Małgorzata Jackiewicz. –  Najlepiej sprawdzającymi się woskami  w szminkach są: carnauba (Cera Carnauba), candelilla (Cera Candelilla) oraz kosmetyczny wosk pszczeli bielony (Cera Alba). 

Alternatywą dla wymieninej „klasyki” [patrz: Załącznik nr 1] są woski charakteryzujące się ciekawymi właściwościami włączając liofilowe oraz hydrofilowe pochodne wosku pszczelego, nadające tiksotropię silikonowe woski typu: C30-45 Alkyl Dimethicone,  jak również C20-40 alkyl stearate , C30-50 alkyl stearate, C30-40 alkyl methicone,  oraz C18-38 alkyl hydroxystearoyl , tworzące stabilne i błyszczące sztyfty szminek.

Ważnym krokiem z punktu widzenia technologa jest dobór odpowiednich wypełniaczy, które odpowiedzialne są za nadanie szmince zadowalającej tekstury. Najczęściej stosowana jest krzemionka klasyczna oraz sferyczna. Stosowana jest także mika, azotek boru, poliamidy (nylony), metakrylan polimetylu (PMMA ), a także skrobia i kopolimery akrylowe. W „idealnej”  formulacji tego kosmetyku nie może oczywiście zabraknąć antyoksydantów.

– Kluczową rolę w produkcji szminek pełnią antyoksydanty, które chronią produkt przed działaniem czynników zewnętrznych tj.: światła, podwyższonej temperatury, tlenu z powietrza oraz śladowych ilości metali ciężkich – tłumaczy Małgorzata  Jackiewicz.  – Zadaniem antyutleniaczy jest także opóźnienie procesu jełczenia fazy tłuszczowej kosmetyku podczas jego przechowywania i użytkowania. Najczęściej stosowanymi w tym celu antyoksydantami są: BHT, EDTA, kwas mlekowy, palmitynian witaminy C oraz witamina E, czyli tokoferole .

… i marketingu

Składnikami szminki odpowiedzialnymi za przyciąganie wzroku konsumentek są przede wszystkim  barwniki, pigmenty kolorowe oraz perłowe nadające określony efekt sztyftu, od matowego, poprzez perłowy aż do mocno glitterowych. W celu uatrakcyjnienia produktu kosmetycznego stosuje się również substancje zapachowo- smakowe, odpowiednio dobrane do koloru produktu.  Ważny jest również długotrwały efekt działania kosmetyku, uzyskany dzięki obecności związków aktywnych. Najczęściej czynnikami aktywnymi są te, które mają właściwości nawilżające, regenerujące oraz powiększające usta  np. octan tokoferolu, hialuronian sodu, ekstrakt aloesu, palmitynian askorbylu, silanole, ceramidy, pantenol, aminokwasy oraz ß- karoteny.