Pierwsze doniesienia o roli flawonoidów podano do publicznej informacji już w 1927 roku, gdy Gyorg udowodnił, że flawonoidy występujące w cytrynie mogą wykazywać właściwości antyszkorbutowe.  Na przestrzeni wieku zainteresowanie związkami stopniowo zmalało. Przełom nastąpił pod koniec XX wieku, kiedy okazało się, że z pozoru niepotrzebne i niepozorne flawonoidy i ich pochodne mogą odgrywać ogromną rolę nie tylko dla zachowania prawidłowych parametrów fizjologicznych roślin, lecz również mogą stać się panaceum na wiele dolegliwości, z którymi borykają się ludzie. Być może nie bez przyczyny pod koniec XX wieku flawonoidy uznano za NSN (naturalne substancje nie odżywcze), które nie są syntetyzowane przez ssaki, nie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mimo to, ze względu na szereg właściwości mogą wpływać na polepszenie stanu zdrowia.

Podział, klasyfikacja

Jak do tej pory opisano kilka tysięcy związków flawonoidowych. Pochodne, wykazujące pożądane z punktu widzenia przemysłu farmaceutycznego właściwości, powstają na drodze hydroksylacji, metylacji, glikozylacji  i acetylacji.

Główna klasyfikacja opiera się na podziale związków flawonoidowych na osiem klas, uwzględniając przy tym położenie grupy karbonylowej czy położenie wiązań podwójnych

Klasa I- flawanony, np. hesperytyna

Klasa II- flawony (np. luteoina)

Klasa III- izoflawony (np. genisteina)

Klasa IV- flawanole (np. epikatechina)

Klasa V- flawonole (np. kwercetyna)

Klasa VI- chalkony (np. ksantohumol)

Klasa VII – aurony (np. sulfereina)

Klasa VIII- antocyjanidyny (np. delfinidyna)

Budowa związków flawonoidowych a właściwości

Badania nad pochodnymi związków flawonoidowych wykazały, że odpowiednie położenie wiązań podwójnych w pierścieniu C oraz odpowiednie położenie grup hydroksylowych może wpływać na podniesienie pożądanych dla przemysłu farmaceutycznego właściwości. Okazuje się, że położenie wiązań podwójnych w sąsiedztwie grupy karbonylowej czy występowanie grupy hydroksylowej w pozycjach 5 i 7 (w pierścieniu A) mogą podnosić trwałość  związków flawonoidowych. Ponadto, występowanie grup hydroksylowych w pierścieniu B wzmaga właściwości przeciwutleniające, tak bardzo istotne z punktu widzenia przemysłu farmaceutycznego.

Flawonoidy wykazują szereg interesujących właściwości. Chodzi tu nie tylko o właściwości przeciwutleniające, ale również takie jak zmiatanie wolnych rodników, wygaszanie tlenu singletowego, stabilizują błony biologiczne,  Potwierdzone są właściwości detoksykujące związków flawonoidowych, stąd zaczyna się stosować pochodne flawnoidowe w przypadkach ostrych zatruć związkami fluoru.  Flawonoidy wykorzystywane są również w przemyśle kosmetycznym, ze względu na potwierdzone właściwości przeciwzapalne, łagodzące, ściągające czy antyalergiczne. Ponadto stwierdzono, że kwercetyna czy (-)epikatechina wykazują pozytywne oddziaływanie w zwalczaniu wirusa HIV (inhibują odwrotną transkryptazę, hamują namnażanie wirusowego białka Vrp). Nie ulega więc wątpliwości, że potencjalne możliwości zastosowania związków flawonoidowych w przemyśle farmaceutycznym stwarzają szansę na stworzenie nowych leków, które przyczyniłyby się do polepszenia zdrowia ludzi, borykających się z takimi problemami jak cukrzyca, łuszczyca czy wreszcie do plagi naszych czasów- nowotworów.

opracowała Edyta Bańcyr