Kwercetyna zaliczana jest do flawonów (3,5,7,3’,4’ pentahydroksyflawon), jest jednocześnie jednym z najpowszechniej wykorzystywanych w farmacji związkiem falwonoidowym. Ze względu na swoją strukturę uznawana jest za „idealny” przykład, pokazujący jak budowa przestrzenna wpływa na właściwości biologiczne związków chemicznych.  Obecność wiązania podwójnego w pierścieniu C wzmaga właściwości przeciwutleniające kwercetyny. Co interesujące, obecność grup –OH w położeniach 3, 5,7,3’,4’ wpływają nie tylko na właściwości przeciutleniające, lecz również na wzrost zdolności do chelatowania dwuwartościowych metali.  Jest to o tyle istotne, gdyż chelatowanie kationów dwuwartościowych, katalizujących procesy utlenienia, znacząco wpływa na hamowanie procesów utleniania, które nie zawsze są korzystne dla komórek.

Ryc.1 Wzór strukturalny kwercetyny. Źródło: PubChemCompound

Kwercetyna znana jest również ze względu na „francuski paradoks”. Badania prowadzone nad różnymi narodowościami Europejskimi wykazały, że Francuzi - pomimo diety bogatej w tłuste sery i alkohol charakteryzowali się stosunkowo niską zapadalnością na choroby serca. Fakt niskiej zachorowalności na choroby serca powiązano z wysokim odsetkiem spożywania wina. Po przebadaniu składu okazało się, że czerwone wino zawiera wysoki odsetek flawonoidów,  w tym głownie kwercetyny. Skłoniło to naukowców do głębszego przyjrzenia się działaniu tego związku. Intensywne badania wykazały, że kwercetyna wykazuje silne właściwości przeciwzapalne, zapobiega chorobom układu krwionośnego, obniża stężenie LDL, chroniąc tym samym naczynia krwionośne przed powstawaniem złogów miażdżycowych.

Poza oceną wpływu kwercetyny na naczynia krwionośne, naukowcy poszli krok dalej, badając jak dodatek kwercetyny do hodowli linii nowotoworowych wpływał na namnażanie chorych komórek. Co zdumiewające, okazało się, że kwercetyna wpływa na hamowanie proliferacji komórek nowotworowych. Niestety nie znane są dalsze wyniki badań, jednak American CancerSociety podało informację, że środek zawierający kwercetynę trafił do pierwszej fazy badań klinicznych.

Co powinniśmy dodawać do naszego codziennego jadłospisu, aby i nas „dotknął” francuski paradoks? Poza czerwonym, wytrawnym winem możemy rozkoszować się jarmużem, truskawkami czy ciemnymi winogronami. Zalecane, dzienne spożycie kwercetyny wynosi 25 mg.

Co interesujące, sole sodowe kwasu kwercytynowego (np. kwas kwercytynosodowy QSA) i  pochodne, zaczynają być wykorzystywane  w przemyśle spożywczym, ze względu na silną zdolność do hamowania rozwoju pleśni. Sole cynkowe hamują nie tylko pleśnie, ale również E.coliczy S.aureus. Być może, pochodne związków flawonoidowych staną się nową bronią w obliczu uodpornienia się wielu drobnoustrojów na bójcze działanie antybiotyków.

Edyta Bańcyr