Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Flawonoidy w preparatach kosmetycznych
Flawonoidy to związki rozpowszechnione w królestwie roślin i wykazujące wyjątkowe właściwości, m.in. przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwalergiczne czy przeciwmutagenne. Dlatego też zawierające je ekstrakty roślinne znajdują coraz większe zastosowanie w preparatach kosmetycznych.

Pod względem chemicznym, flawonoidy należą do polifenoli i stanowią grupę związków znacznie zróżnicowanych pod względem budowy oraz biochemicznych właściwości. Ich wspólną cechą jest charakterystyczny szkielet węglowy C6 – C3 – C6. Podstawowe różnice między podgrupami flawonoidów polegają na różnym stopniu utlenienia pierścienia γ-piranowego. W naturze występują niekiedy w formie aglikonu lub glikozydu.

Flawonoidy posiadają różnorodne właściwości, m.in. przeciwutleniające, przeciwalergiczne czy przeciwmutagenne. Wiążą się one z ich aktywnością antyoksydacyjną, zdolnością chelatowania metali czy wychwytywania wolnych rodników. Warto zaznaczyć, iż związki te mają duże powinowactwo do jonów dwuwartościowych metali ciężkich, które zapoczątkowują procesy utleniania. Niezwykła aktywność flawonoidów pozwala na zahamowanie utleniania lipidów zarówno w stadium inicjacji, jak i terminacji. Niektóre związki należące do tej grupy polifenoli hamują także syntezę prostaglandyn, co nadaje im właściwości przeciwzapalne.

Badania naukowe potwierdziły szeroki wpływ związków flawonoidowych na różne warstwy skóry, która jest jednym z najważniejszych organów naszego ciała. Najbardziej zewnętrzna warstwa skóry, zwana stratum corneum, stanowi strukturę bardzo bogatą w lipidy i inne związki łatwo ulegające utlenieniu. W tej warstwie flawonoidy mogą odgrywać skuteczną rolę jako przeciwutleniacze oraz zmiatacze wolnych rodników. W głębszych warstwach naskórka, ich przeciwutleniające właściwości umożliwiają zapobieganie uszkodzeniom spowodowanym przez promieniowanie UV oraz hamowanie aktywności niektórych enzymów. W skórze właściwej flawonoidy wpływają na przenikalność i kruchość systemu włosowatych naczyń krwionośnych.

Ekstrakty zawierające flawonoidy są najczęściej wytwarzane z korzeni, liści, kwiatów czy nasion. Najpopularniejszymi z nich są ekstrakty z zielonej herbaty, winogron, miłorzębu japońskiego, żeń-szenia, arniki górskiej, skrzypu polnego, malwy, rumianu rzymskiego i rumianku pospolitego, nagietka, lipy, chabra bławatka i cyprysu. Należy pamiętać, iż flawonoidy stanowią nieodzowną część ekstraktu, a ich aktywność oraz zdolność przenikania do różnych warstw skóry zależy także od obecności innych komponentów. Zestawienie charakterystycznych cech i działania kosmetycznych ekstraktów zawierających flawonoidy zawiera poniższa tabela.

 

Nazwa

Nazwa łacińska

Część rośliny

Charakterystyczne flawonoidy

Najczęstsze zastosowanie kosmetyczne

Zielona herbata

Camellia sinensis

liście

katechiny, rutyna

kosmetyki przeciwstarzeniowe, pielęgnacja włosów

Winogrona

Vitis vinifera

pestki, liście

antocyjaniny, proantocyjanidyny

pielęgnacja skóry,
zwalczanie tzw. „ciężkich nóg”

Miłorząb japoński

Ginkgo biloba

liście

ginkgetyna, izoginkgetyna

kosmetyki przeciwstarzeniowe, preparaty do cery tłustej

Skrzyp

Equisetum arvense

liście

izokwercytryna,
 glikozydy kemferolu

kosmetyki do pielęgnacji włosów

Arnika

Arnica montana

kwiaty

kwercetyna,
7-glukozyd apigeniny

szampony przeciwłupieżowe,
kremy nawilżające

Malwa

Malva sylvestris

kwiaty

malwidyna i jej pochodne

preparaty pod oczy,
balsamy po opalaniu

Rumian szlachetny

Anthemis nobilis

kwiaty

7-glukozyd apigeniny, luteolina

kosmetyki do pielęgnacji włosów, preparaty zmiękczające skórę

Rumianek pospolity

Matricaria chamomila

kwiaty

7-glukozyd apigeniny, luteolina

produkty do pielęgnacji włosów
i dla dzieci

Nagietek lekarski

Callendula officinalis

kwiaty

3-glukozyd izoramnetyny, rutyna

szampony przeciwłupieżowe, produkty ochrony przeciwsłonecznej

Lipa

Tilia platyphyllos

warstwa podkorowa

drzewa

kwercetyna, rutyna

kosmetyki do pielęgnacji włosów i

przeciwtrądzikowe

Żeń-szeń

Panax ginseng

korzenie

saponiny

produkty przeciwzmarszczkowe
i po opalaniu

Chaber bławatek

Cenaurea cyanus

kwiaty

rutyna, antocyjanozydy

produkty do włosów,
produkty ochrony przeciwsłonecznej

Cyprys

Cupressus sempervirens

owoce

taniny katecholowe

zwalczanie tzw. „ciężkich nóg”

 

Jednym z najbardziej interesujących przykładów jest ekstrakt z miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba). Dzięki wysokiej zawartości rutyny, ekstrakt ten wykorzystuje się jako środek zapobiegający kruchości naczyń włosowatych w kosmetykach opracowanych dla skóry z problemami naczyniowymi czy w maściach zapobiegającym żylakom. Z kolei obecność kwercetyny i kemferolu wpływa na wysoką aktywność antyoksydacyjną i pozwala na zastosowanie w preparatach przeciwstarzeniowych czy zapewniających ochronę przeciwsłoneczną.

Receptura kremu do pielęgnacji ciała zawierającego ekstrakt z miłorzębu japońskiego:

Stearynian gliceryny

2 %

Etoksylowany monostearynian sorbitanu

1 %

Alkohol cetylowy

0.5 %

Kwas stearynowy

1.4 %

Trietanoloamina

0.7 %

Karbomer

0.4 %

Masło karite

12 %

Syntetyczny skwalan

12 %

Ekstrakt z miłorzebu japońskiego

1 %

Woda destylowana

dopeł. do 100 %

 

 

oprac. Aleksandra Wojciechowska

Źródła

1. Oborska A.: Flavonoids in today’s cosmetology. Personal Care, 2009, September, s. 19-23.

2. Martini M.C.: Kosmetologia i farmakologia skóry. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 311.

KOMENTARZE
Newsletter