Trądzik jest przewlekłą chorobą zapalną jednostki włosowo-łojowej. Jego występowanie jest bezpośrednio związane ze zwiększeniem produkcji androgenów, co stymuluje nadmierną produkcję łoju. Pojawiają się zaburzenia keratynizacji, powstaje odczyn zapalny, dochodzi do kolonizacji bakteryjnej mieszków włosowych na twarzy, szyi, dekolcie czy plecach. Bakterią odpowiedzialną za powstawanie trądziku pospolitego jest przede wszystkim Propionibacterium acnes.

Cztery procesy odgrywają zasadniczą rolę w tworzeniu zmian trądzikowych. Są to:  uwalniane do skóry mediatory procesów zapalnych; zaburzenia procesu keratynizacji prowadzące do tworzenia się zaskórników, zwiększone wytwarzanie łoju pod wpływem nadprodukcji androgenów (lub zwiększonej wrażliwości receptorów androgenów ) oraz kolonizacja przez P. acnes. Dokładny przebieg procesu tworzenia zmian, jak i inne czynniki oddziałujące pozostają niepotwierdzone.

Trądzik lokalizuje się przede wszystkim na twarzy (99% przypadków), ale również na plecach (90%), klatce piersiowej, ramionach czy na pośladkach. Wśród wykwitów trądzikowych wyróżnić możemy: zaskórniki, grudki, krostki oraz nacieki zapalne. To, jaki wykwit dominuje decyduje o tym, z jaką postacią trądziku mamy do czynienia.

Leczenie trądziku ma na celu likwidację lub złagodzenie objawów mu towarzyszących, oraz zapobieganie powstawaniu szpecących blizn. Terapia konwencjonalna obejmuje leczenie miejscowe w przypadku zmian łagodnych i umiarkowanych, oraz leczenie ogólne w ciężkich i opornych na leczenie miejscowe postaciach choroby. Szeroka oferta przeciwtrądzikowych leków na receptę, leków OTC jak również preparatów pielęgnacyjnych daje bardzo wiele możliwości terapii kombinowanych uderzających jednocześnie w kilka przyczyn powstawania trądziku.

Leczenie alternatywne

W porównaniu do konwencjonalnej terapii, terapia wspomagająca obejmuje nowe technologie i procedury, takie jak leczenie światłem i terapię laserową, terapię fotodynamiczną, peelingi chemiczne czy bakteriocyny. Badania oceniające skuteczność terapii niekonwencjonalnych są obecnie ograniczone, ale pojawia się ich coraz więcej.

Terapia fotodynamiczna

Terapia oparta jest o działanie środków chemicznych o nazwie psolareny, które możemy znaleźć w roślinach. Psolareny powodują większą wrażliwość skóry na działanie promieni słonecznych. Światło o określonej długości fali aktywuje fotouczulacz, prowadząc do produkcji reaktywnych form tlenu. Te działają cytotoksycznie na komórki na drodze nekrozy czy apoptozy.

Leczenie światłem

Leczenie za pomocą światła, wykorzystywane w leczeniu trądziku obejmuje światło IPL (Intense Pulsed Light),  laser PDL, laser KTP oraz szerokie spektrum światła widzialnego (niebieskie i czerwone). P. acnes są zdolne do syntetyzowania związków chromoforowych, takich jak porfiryny. Analiza HPLC wykazała, że główną porfiryną wytwarzaną przez bakterie jest koproporfiryna. Badania in vitro wykazały, że aktywacja porfiryn poprzez niebieskie światło doprowadziła do uszkodzenia błon strukturalnych P. acnes.

Olejek z drzewa herbacianego

Olejek herbaciany stosowany zewnętrznie posiada wiele właściwości leczniczych i pielęgnacyjnych. Działa przede wszystkim: antyseptycznie, dezynfekująco, przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, bakteriobójczo, grzybobójczo. Olejek herbaciany działa przeciwzapalnie, antyseptycznie i wysusza zmiany trądzikowe, dlatego jest świetny jako preparat punktowy na większe zmiany zapalne.

Kwas linolowy

W patogenezie zmian trądzikowych istotną rolę odgrywają zmiany w składzie łoju – zwiększenie ilości wolnych kwasów tłuszczowych, powstających na drodze hydrolizy z triacylogliceroli przy udziale enzymów bakteryjnych. Za najistotniejsze uważa się zmniejszenie stężenia kwasu linolowego warunkującego prawidłowy rozwój i przyleganie powierzchniowych komórek przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych – korneocytów. Zmniejszona aktywność kwasu linolowego przy wzroście stężenia wolnych kwasów tłuszczowych i utlenionego skwalenu to czynniki przyczyniające się do tworzenia mikrozaskórników. Dlatego właśnie kwas linolowy możemy spotkać w kosmetykach. Uważa się, że kwas linolowy stosowany miejscowo redukuje 75% zmian zapalnych w przebiegu trądziku. Konieczne są dalsze badania.

Bakteriocyny

Wg naukowców z Korei innowacyjną metodą walki z trądzikiem jest bakteriocyna będąca produktem fermentacji bakterii Enterococcus faecalis SL5. Antybiotyczna bakteriocyna działa przeciwko Propionibacterium acnes. Bakteriocyna jest peptydem antybakteryjnym (AMP). Hydrofobowy koniec łańcucha peptydowego wbudowuje się w błonę komórkową P.acnes zmieniając potencjał błonowy. Powoduje to śmierć komórki bakteryjnej. Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne bakteriocyny zostało potwierdzone w testach klinicznych.

Terapie alternatywne nie są rekomendowane jako metody mogące wyleczyć trądzik pospolity. Niektóre z nich mogą być skuteczne, natomiast brak jest jednoznacznych i rzetelnych badań to potwierdzających.  Naukowcy winni zająć się szeroko pojętą medycyną alternatywną. Preparaty zawierające naturalne substancje mogą niekoniecznie leczyć, ale na przykład wspomóc osoby borykające się z trądzikiem w codziennej pielęgnacji czy w łagodzeniu skutków terapii konwencjonalnej. Dostępność metod konwencjonalnych, metod alternatywnych czy wspomagających w leczeniu trądziku jest bardzo wiele. Jednak z pewnością nie rozwiążą one problemu ostatecznie, ze względu na złożoność patogenezy tej choroby.