Tradycyjne leki, takie jak minoksydyl i finasteryd, wykazują udokumentowaną skuteczność, jednak ich stosowanie bywa ograniczone przez działania niepożądane oraz brak efektu u części pacjentów. W konsekwencji obserwuje się rosnące zainteresowanie innowacyjnymi składnikami aktywnymi w kosmetologii i trychologii, które mogą stanowić uzupełnienie lub alternatywę dla klasycznych terapii.

Peptydy biomimetyczne

Peptydy biomimetyczne to krótkie sekwencje aminokwasowe, które odtwarzają funkcje naturalnych sygnałów biologicznych. W kontekście terapii wypadania włosów szczególne znaczenie ma Biotinoyl Tripeptide-1, będący pochodną tripeptydu sprzężonego z biotyną. Mechanizm jego działania obejmuje:

• zwiększenie ekspresji lamininy-332, która sprzyja lepszemu zakotwiczeniu włosa i zwiększa odporność na mechaniczne osłabienie mieszka,
• zwiększenie ekspresji kolagenu IV, który jest istotny do stabilności strukturalnej mieszka,
• poprawę ukrwienia skóry głowy poprzez stymulację angiogenezy – dzięki temu wspiera tworzenie nowych naczyń krwionośnych w pobliżu mieszków, co poprawia odżywienie i wspiera wzrost mocniejszych włosów,
• wydłużenie fazy anagenu (fazy aktywnego wzrostu włosa).
   

Badania in vitro i in vivo wykazały, że stosowanie Biotinoyl Tripeptide-1 wiąże się z poprawą gęstości i grubości włosów oraz redukcją ich wypadania.

Czynniki wzrostu

Czynniki wzrostu (z ang. growth factors, GF) są białkami sygnałowymi regulującymi proliferację, różnicowanie i regenerację komórek. W kosmetologii i trychologii wykorzystuje się rekombinowane lub biotechnologicznie pozyskiwane czynniki, takie jak:

• EGF (z ang. epidermal growth factor) – aktywuje proliferację keratynocytów i fibroblastów, wspiera odnowę i regenerację mieszków włosowych, a także stymuluje komórki macierzyste w obrębie cebulki, dzięki czemu poprawia zdolność mieszka do produkcji nowych włosów oraz wzmacnia strukturę łodygi włosa,
• VEGF (z ang. vascular endothelial growth factor) – stymuluje angiogenezę, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych wokół mieszka włosowego, poprawia ukrwienie skóry głowy, co zwiększa dostępność tlenu i składników odżywczych dla cebulek włosów, utrzymuje mieszki dłużej w fazie anagenu i przeciwdziała ich miniaturyzacji, co sprzyja zagęszczeniu fryzury,
• FGF-7 (z ang. keratinocyte growth factor) – pobudza proliferację keratynocytów, przyspiesza regenerację nabłonka mieszków włosowych oraz wspiera różnicowanie komórek macierzy włosa, odgrywa istotną rolę w aktywacji i wydłużaniu fazy anagenu, co skutkuje szybszym wzrostem włosów oraz poprawą ich jakości.

Mechanizmy te mogą wspomagać odbudowę uszkodzonych mieszków oraz reaktywować nieaktywne komórki macierzyste odpowiedzialne za wzrost włosa.

Ekstrakt z palmy sabałowej (Serenoa repens)

Wykazuje działanie inhibicyjne wobec 5α-reduktazy typu I i II, co ogranicza konwersję testosteronu do dihydrotestosteronu (DHT) – kluczowego czynnika w patogenezie łysienia androgenowego. Redukcja poziomu DHT sprzyja spowolnieniu miniaturyzacji mieszków włosowych i wydłużeniu fazy anagenu. Dodatkowo ekstrakt działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, zmniejszając stres oksydacyjny i mikrostan zapalny wokół mieszków, które również przyczyniają się do ich osłabienia. Część badań wskazuje także na potencjalną poprawę mikrokrążenia skóry głowy pod wpływem ekstraktu, co może wspierać lepsze odżywienie cebulek włosowych. Liczne badania kliniczne potwierdzają skuteczność Serenoa repens zarówno w formie suplementacji doustnej, jak i miejscowych preparatów trychologicznych.

Kofeina

Badania in vitro i in vivo wykazały, że kofeina może przenikać przez naskórek do mieszków włosowych, gdzie oddziałuje na kilka kluczowych mechanizmów związanych z cyklem wzrostu włosa:

• poprawia mikrokrążenie – kofeina działa jako środek wazodylatacyjny, rozszerzając naczynia krwionośne w obrębie skóry głowy, dzięki czemu zwiększony przepływ krwi usprawnia dostarczanie tlenu i składników odżywczych do mieszków włosowych,
• stymuluje metabolizm komórkowy – zwiększa aktywność keratynocytów oraz fibroblastów brodawki skórnej, co przyspiesza proliferację komórek odpowiedzialnych za tworzenie łodygi włosa,
• wpływa na gospodarkę androgenową – niektóre badania wskazują na potencjalną zdolność kofeiny do częściowej modulacji aktywności 5α-reduktazy, co może ograniczać lokalne oddziaływanie DHT,
• wydłuża fazę anagenu – poprzez działanie na poziomie komórkowym kofeina sprzyja utrzymaniu mieszków włosowych w fazie aktywnego wzrostu, co ogranicza wypadanie włosów i zwiększa ich gęstość.

Badania ex vivo na mieszkach włosowych wykazały, że kofeina może zwiększać proliferację komórek mieszków włosowych i przeciwdziałać apoptozie indukowanej androgenami.

Egzosomy

Egzosomy są pęcherzykami pozakomórkowymi o średnicy 30-150 nm zawierającymi białka, lipidy oraz kwasy nukleinowe (mRNA, miRNA). W kontekście terapii alopecji wykazano, że egzosomy:

• mogą stymulować proliferację i różnicowanie komórek w obrębie mieszka włosowego, co sprzyja odnowie włosów,
• zwiększają ekspresję czynników wzrostu, m.in. VEGF, który wspomaga angiogenezę i poprawia ukrwienie skóry głowy, dostarczając mieszkom więcej tlenu i składników odżywczych,
• wykazują działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, chroniąc komórki mieszka przed uszkodzeniem i starzeniem się,
• wspomagają angiogenezy przez stymulację tworzenia nowych naczyń krwionośnych, co zwiększa metabolizm komórek w mieszku i wspiera ich odżywienie.
   

Badania kliniczne sugerują, że miejscowe podanie egzosomów może prowadzić do zauważalnego wzrostu gęstości włosów u pacjentów z łysieniem androgenowym i telogenowym. Egzosomy stanowią obecnie jedną z najbardziej obiecujących technologii w terapii regeneracyjnej skóry głowy.

Podsumowanie 

Rozwój badań nad innowacyjnymi składnikami aktywnymi otwiera nowe możliwości w zapobieganiu i terapii wypadania włosów. Z punktu widzenia przemysłu kosmetycznego i trychologicznego wykorzystanie składników opisanych w artykule pozwala na rozwój preparatów o wysokiej wartości funkcjonalnej i naukowo udokumentowanej skuteczności. W najbliższych latach można spodziewać się dalszej intensyfikacji badań nad zastosowaniem egzosomów oraz terapii bazujących na czynnikach wzrostu, które stanowią obecnie najbardziej obiecujący kierunek rozwoju terapii przeciw wypadaniu włosów.