Osobnicze pH skóry zależy od bardzo wielu czynników, np: endogennej wilgotności skóry, składu procentowego potu apokrynowego i epokrynowego, wydzielania sebum, anatomicznych predyspozycji, genetyki, płci i wieku. Ponadto, czynniki egzogenne, takie jak detergenty, stosowanie produktów kosmetycznych, opatrunków okluzyjnych oraz miejscowo antybiotyków mogą wpływać na wartość pH skóry. Zmiany pH odgrywają rolę w patogenezie chorób skóry, takich jak drażniące kontaktowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, rybia łuska, trądzik i infekcje Candida albicans, Malassezia dermatis. W związku z tym, zastosowanie preparatów kosmetycznych, ich skład i oddziaływanie na poszczególne parametry skóry są niezwykle istotne i mogą być przydatne w zapobieganiu i leczeniu poszczególnych chorób i defektów skóry.

W niniejszym artykule dokonano porównania faktycznego oddziaływania na skórę żeli kolagenowych oraz wykazano czy i w jaki sposób zmieniają pH skóry. 

Materiał i metody:

Materiał do badań stanowiła grupa 49 kobiet w wieku 19-23. Podczas eksperymentu badano okolice czoła i lewego policzka. Badane osoby poddane zostały ocenie parametru pH skóry przed nałożeniem 4 różnych żeli kolagenowych. Odczyt został dokonany na podstawie Skin-pH-Meter® PH 905 firmy Courage Khazaka (sonda o parametrach i certyfikacji medycznej, mierząca z dokładnością  0,001). Parametry pH skanowano po 20 i 60 minutach od aplikacji  na czole i lewym policzku.

Wykres nr 1. Średnie wyniki odczyty pH skóry czoła po 20 i 60 minutach od momentu aplikacji 4 żeli kolagenowych

Wykres nr 2. Średnie wyniki odczytu pH skóry lewego policzka po 20 i 60 minutach od momentu aplikacji 4 żeli kolagenowych

Analiza i omówienie wyników:

Średni poziom pH fizjologicznego skóry na czole w grupie badanych probantek wyniósł 5,67. Jak przedstawia wykres nr 1 najbardziej zbliżone wartości do stanu skóry nie poddawanej żadnym próbom wykazuje badanie, w którym skóra została poddana testowi żelu kolagenowego nr 3. Można też zaobserwować, iż zarówno w teście po upływie 20 jak i 60 minut poziom pH skóry nie zmienił się, co świadczy o stabilnym składzie preparatu. 

Średni poziom pH fizjologicznego skóry na lewym policzku w grupie badanych probantek wyniósł 5,76. Jak przedstawia wykres nr 2 najbardziej zbliżone wartości do stanu skóry nie poddawanej próbom wykazuje test nr 3. Po aplikacji żelu nr 3 zaobserwowano zarówno w okolicy czoła jak i policzków najmniejsze zachwianie odczynu pH skóry w odniesieniu do pH fizjologicznego. Okazało się także, iż różnica ta jest identyczna dla obu miejsc pomiarowych i wynosi 0,24 [+/-1]. 

Po wykonaniu testu grup niezależnych (test Levene'a na równość wariancji oraz testu t dla równości średnich) wyraźnie widać, że żele kolagenowe o odczynie kwaśnym (pH 3,7-4,5) zmieniają parametry funkcjonowania skóry jako bariery ochronnej. Żel kolagenowy nr 3 o fizjologicznym pH nie zmienia statystycznie znamiennie odczynu skóry oraz nie wpływa istotnie na inne parametry funkcjonowania skóry jako bariery. Należy stosować preparaty kolagenowe z dużą dozą ostrożności ponieważ w zależności od szczegółowego składu mogą przyczynić się do znaczącego zachwiania homeostazy bariery hydro-lipidowej.

Wykre nr 3. Zobrazowanie dynamicznych zmian pH skóry po 20 i 60 min 

Wnioski:

Z przeprowadzonych badań, po analizie wyników można wskazać na następujące wnioski:

1. Średnie pH skóry twarzy młodych kobiet poddanych testom wynosiło 5,7.

2. Nakładanie kolejnych żeli kolagenowych znacząco zmieniało miejscowe pH skóry. 

3. We wszystkich przypadkach skóra na czole zareagowała szybciej i bardziej obniżyła swoje pH aniżeli skóra na lewym policzku probantek. 

4. We wszystkich próbach największą progresję dążenia do wyrównywania pH do stanu fizjologicznego wykazała miejscowa skóra lewego policzka po czasie 60 minut od pierwszej aplikacji. 

5. Żel kolagenowy nr 3 zdecydowanie najmniej wpłynął na zachwianie homeostazy. Jego skład okazał się najbardziej stabilny i nie był zależny, w sposób statystycznie istotny od próby czasu. 

Wnioski nasuwające sie po analizie wyników przeprowadzonego badania na próbach żeli kolagenowych wskazują jednoznacznie, iż odczyn pH skóry jest istotnym wskaźnikiem parametru skóry. Żele kolagenowe nie powinny znamiennie zmieniać odczyny skóry a także nie powinny wpływać istotnie na inne parametry funkcjonowania skóry jako bariery. 

Biorąc pod uwagę zaprezentowane wyniki, należy z całą pewnością stwierdzić, iż spośród badanych produktów, żel kolagenowy nr 3 wykazał właściwości najmniej wpływające na zachwianie homeostazy skóry. Producentem żelu kolagenowego nr 3 jest firma Perfect Coll. 

dr Agnieszka Ciszek

kosmetolog; AWF Wrocław