Słyszeliśmy o czerniaku, ale nie do końca znamy jego groźne oblicze

Poziom wiedzy ankietowanych na temat czerniaka jest deklaratywnie wysoki. Niemal wszystkie badane osoby (96%) deklarują znajomość czerniaka, zaś prawie 73% wskazało, że wiedzą, czym jest. – To naprawdę bardzo dobry wynik, jednak ponad 1/5 ankietowanych twierdzi, że jest on łagodną postacią raka. Tak oczywiście nie jest. Nie możemy zapominać o tym, że mamy blisko 4000 nowych zachorowań na czerniaka w Polsce rocznie, a około 1000 osób umiera. To bardzo wysoka liczba, która pokazuje, jak bardzo trudnym i agresywnym przeciwnikiem jest ten nowotwór – komentuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, ekspert Akademii Czerniaka, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

Prawie 90% badanych opala się w godzinach 11-16, czyli wtedy, gdy słońca powinniśmy unikać

 – Warto cały czas pielęgnować zachowania, które zmniejszają ryzyko zachorowania na czerniaka, takie jak: unikanie opalania się w czasie, gdy słońce operuje najsilniej, nakładanie odzieży ochronnej (t-shirt, spodnie, okulary przeciwsłoneczne, kapelusz), właściwa aplikacja kremów z filtrem. Badania pokazują, że pomimo tego, że w teorii wiemy, że słońce szkodzi, w praktyce nie przekuwamy tej wiedzy na konkretne zachowania – argumentuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski. Mimo znajomości czynników ryzyka, nie obawiamy się korzystać ze słońca w godzinach największego narażenia na szkodliwe działanie promieni słonecznych. Aż 87% respondentów opala się między godziną 11 a 16, czyli wtedy, kiedy zdecydowanie powinniśmy unikać długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Wyniki wskazują też, że nie używamy kremów z filtrem zgodnie z zaleceniami, czyli nie tylko przed wyjściem z domu na słońce, ale także choćby po spoceniu się czy kąpieli wodnej. Tylko 38% respondentów wskazało, że używa kremów z filtrem spędzając czas na balkonie bądź tarasie, a jeszcze mniej osób robi to w trakcie przemieszczania się w drodze do pracy lub szkoły (33%). Rzadko też zasłaniamy odkryte części ciała podczas ekspozycji na słońce (tylko 13% respondentów robi to w czasie pobytu na plaży, a 14% na tarasie czy balkonie).

Samokontrola skóry – ponad połowa ankietowanych ani razu nie skonsultowała podejrzanie wyglądających znamion z lekarzem

W cytowanym raporcie zbadano także podejście ankietowanych do samokontroli znamion. Tylko połowa respondentów poczułoby zaniepokojenie i skorzystało z porady lekarskiej w przypadku znamienia, którego kształt jest niesymetryczny (50%), nieznacznie więcej w przypadku znamienia, które nie jest jednobarwne (55%) czy takiego, które ma średnicę 6 mm bądź więcej (56% ankietowanych). – Apeluję o większość czujność i obserwację znamion – szczególnie przez najmłodszych badanych (18-24 lata), którzy są najmniej wyczuleni na różne typy zmian skórnych. Pamiętajmy o tym, ze czerniak wykryty na wczesnym etapie jest w większości przypadków wyleczalny. Pocieszające jest za to, że coraz więcej kontroli skóry, które mają miejsce, wykonywanych jest przy użyciu dermatoskopu, co zdecydowanie zwiększa szanse pacjenta na prawidłową i szybką diagnozę – zwraca uwagę ekspert.

Młody wiek dziś już nie chroni przed czerniakiem

– Kiedyś na czerniaka chorowały głównie osoby w wieku podeszłym. Dziś to się zmienia. Liczba zachorowań podwoiła się w ciągu ostatnich 8 lat, a ten nowotwór atakuje coraz młodsze osoby. Tym bardziej niepokojące jest, że w przeprowadzonym badaniu młodsi respondenci w wieku 18-24 wykazują się mniejszą wiedzą na temat czerniaka i ogólnie mniejszymi obawami w stosunku do zmian skórnych, względem ogółu odpowiedzi. Te wyniki wskazują nam kolejny bardzo ważny kierunek działań: edukację młodych ludzi. Jeśli dziś nauczą się oni dbać o swoją skórę i będą wiedzieli, że opalenizna to tak naprawdę uszkodzenie skóry, w przyszłości mogą zmniejszyć statystykę zachorowań – komentuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski.

Więcej wyników i komentarzy eksperckich w załączonym raporcie „Badanie świadomości czerniaka – maj 2020”.