Kutometr to przyrząd służący do pomiaru elastyczności. Aparat na zasadzie podciśnienia zasysa fałd skóry, a następnie mierzy stopień odkształcenia, opór jaki stawia oraz szybkość powrotu do stanu normalnego. Urządzenie jest często stosowane w gabinetach kosmetycznych, pozawala m.in. na stwierdzenie stopnia zaawansowania starzenia się skóry.
Balistometr to również aparat przeznaczony do mierzenia elastyczności skóry. Metoda działania polega na tym, że specjalny przedmiot znajdujący się w urządzeniu, wysyła określoną siłę nacisku na powierzchnię skóry w wyniku, czego pochłania ona pewną ilość energii, a następnie ją odbija. Aparat mierzy liczbę i wysokość odbić oraz ilość zaabsorbowanej i odbitej energii. Im bardziej jędrna i elastyczna skóra tym mniej jej zostanie pochłonięte, a więcej odbite.
Twistometr to kolejne urządzenie badające elastyczność skóry. Aparat ten wprawia jej fragment w ruch obrotowy, a następnie bada stopień i łatwość odkształcenia oraz szybkość powrotu do położenia sprzed badania. Można przy jego pomocy badać skuteczność preparatów kosmetycznych.
Ekstensjometr ocenia elastyczność przy pomocy dwóch paneli, które na powierzchni skóry oddalają się od siebie, rozciągając ją w ten sposób. Aparat bada siłę, jaka musiała być użyta oraz stopień rozciągnięcia. Pozwala to określić stan włókien kolagenowych i elastynowych.
Dermatoskop to urządzenie wykorzystywane głównie przez lekarzy do oceny znamion barwnikowych i naczyniowych na skórze oraz ewentualnych możliwości przekształcania w stany nowotworowe. Urządzenie wyposażone jest w światło i układ optyczny, który powiększa obraz kilkanaście razy. Dodatkowo przed przyłożeniem aparatu do powierzchni skóry stosuje się olejek immersyjny, który wyostrza obraz. Dermatoskop jest najczęściej używany do odróżnienia łagodnych zmian barwnikowych od czerniaka złośliwego.
Wideodermatoskop to urządzenie diagnostyczne, które jest nowszą wersją dermatoskopu. Badanie polega na przyłożeniu do powierzchni skóry głowicy, wyposażonej w specjalną kamerę i obrazowaniu na monitorze konkretnych znamion. Komputer analizuje zmianę, podaje jej charakterystyczne cechy, jak np. symetrię czy kolor, a także ocenia możliwość nowotworzenia. Aparaty te posiadają również opcję archiwizacji, dzięki czemu można obserwować czy dane znamię się zmienia. Jest to szczególnie użyteczne przy rozpoznawaniu, np. czerniaka skóry.
SIAskopia, czyli spektrofotometryczna analiza śródskórna to metoda, która wykorzystuje promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła widzialnego, podczerwieni i ultrafioletu do obrazowania skóry do głębokości 2mm. Jest to możliwe dzięki pochłanianiu i odbijaniu, przez chromofory skóry, promieniowania o różnej długości fali. Metoda ta znajduje szerokie zastosowanie w diagnozowaniu znamion, nowotworów, chorób skóry, ale także pozwala mierzyć i analizować czynniki wpływające na starzenie się skóry takie jak: kolagen, melanina, hemoglobina.
Ultrasonografia, czyli badanie obrazowe, do którego stosowany jest standardowy ultrasonograf, wyposażony w specjalną głowicę emitującą ultradźwięki wysokiej częstotliwości. Fala ultradźwiękowa przechodząc przez kolejne warstwy skóry jest częściowo pochłaniana i odbijana, tworząc w ten sposób echa o różnych amplitudach. W kosmetologii można przy pomocy takiego urządzenia określić, np. rozległość i zaawansowanie cellulitu lub odróżnić fotostarzenie skóry od starzenia chronologicznego. W medycynie stosowana jest, np. do oznaczania wielkości guzów, skuteczności terapii niektórych chorób czy oceny grubości poszczególnych warstw skóry i podskórnej tkanki tłuszczowej.
Termografia metoda oceny temperatury skóry, której podwyższenie może unaoczniać obszar poparzenia, np. światłem słonecznym albo wskazywać na uszkodzenie lub podrażnienie skóry. Urządzenie wykorzystuje emisje promieniowania podczerwonego z ciała, które zamieniane jest na impulsy elektryczne, aby zbadać symetryczność rozkładu temperatury po obu stronach.
Laserowy pomiar prędkości krwi metodą Dopplera bada podskórny przepływ krwi przy pomocy światła laserowego, które odbija się od przepływających krwinek czerwonych. Następnie analizowana jest ich ilość oraz szybkość poruszania, co odzwierciedla stan mikrokrążenia skóry. Metoda stosowana jest m.in. przy badaniu kosmetyków zawierających składniki aktywne wpływające na przepływ krwi. Może być też używany do określenia stopnia podrażnienia skóry.
Konfokalna laserowa mikroskopia skaningowa to jedna z najnowszych metod, wykorzystuje światło lasera diodowego do obrazowania badanego odcinka skóry, aż do warstwy brodawkowatej. Aparat może uwidoczniać keratynocyty, melanocyty, a także mierzyć grubość naskórka. Stosowany jest do diagnozowania znamion barwnikowych skóry, czerniaka czy niebarwnikowych nowotworów skóry, a także niektórych dermatoz.
Bardzo istotną rzeczą przy wykonywaniu pomiarów za pomocą większości tych aparatów są stałe warunki otoczenia, tj.: wilgotność, temperatura powietrza, a także to, że pomiary powinny być robione na oczyszczonej, nieposmarowanej niczym skórze, bez makijażu. Wyniki badań podawane są zazwyczaj w jednostkach względnych.
Mocno rozpowszechnioną praktyką w gabinetach lekarskich, kosmetologicznych, a także w laboratoriach produkujących kosmetyki jest fotografowanie pacjentów. Procedura ta ma celu unaocznienie i archiwizowanie zmian, zachodzących pod wpływem danych terapii czy kosmetyków w skórze klienta, a także śledzenie powiększania się lub zmniejszania znamion czy dermatoz. Aparaty służące fotografii klinicznej są bardzo powszechne i coraz to nowocześniejsze. Istota leży w robieniu powtarzalnych zdjęć tzn. w dokładnie takiej samej pozycji przy identycznych warunkach zewnętrznych, jak, np. oświetlenie.
Arleta Stanek
KOMENTARZE