Pierwszy zestaw zębów, znany jako zęby mleczne, składa się z 20 zębów, które zaczynają się formować u dziecka w łonie matki, ale wyrzynają się dopiero między 6. a 12. miesiącem życia potomka. Drugi zestaw liczy 32 zęby. Powierzchnię zębów pokrywa szkliwo – najtwardsza tkanka w ciele człowieka, twardsza nawet od kości. Zęby nie mają zdolności do samodzielnej regeneracji. Każdy zestaw zębów jest tak wyjątkowy, jak odcisk palca – nie ma dwóch osób o identycznym zestawie zębów, podobnie jak nie ma dwóch osób o takim samym odcisku języka. Wzór języka rzadko zmienia się na przestrzeni lat, ponieważ język jest chroniony przez jamę ustną, w przeciwieństwie do niezabezpieczonych i przez to narażonych na ścieranie odcisków palców.

Na razie braki w uzębieniu maskują implanty

Implanty to trwałe i estetyczne rozwiązanie problemu braków w uzębieniu. Przygotowanie do zabiegu obejmuje szereg badań, w tym ogólną ocenę zdrowia pacjenta i ocenę stanu kości, łącznie z prześwietleniem RTG albo CBCT, które pozwalają zweryfikować kondycję kości żuchwy czy szczęki. Zabieg wszczepienia implantu przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Czas gojenia i zrastania się implantu z kością ma indywidualny wymiar, zależny od wielu czynników, w tym od wieku, stanu zdrowia, predyspozycji genetycznych pacjenta itp. Implanty warto rozważyć wtedy, gdy dyskomfort związany z brakiem zębów narasta, a protezy ruchome lub mosty nie są odpowiednim rozwiązaniem. Implanty są stabilne i mają naturalny wygląd. Specjalista nacina dziąsło, odsłania kość i tworzy otwór, w którym umieszczony zostanie implant – mała śruba wykonana z tytanu, która zastępuje korzenie zębowe. Na powierzchni pozostaje tylko niewielki fragment implantu umożliwiający zamocowanie korony. Po wszczepieniu implantu rany zostają starannie zamknięte i zszyte. Czas gojenia zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, kondycji kości, lokalizacji implantu oraz zastosowanych technik chirurgicznych. Szwy można usunąć najczęściej po 10-14 dniach, jednak pełne zrośnięcie się implantu z kością zwykle trwa nawet kilka miesięcy. Po zrośnięciu się implantu z kością następuje etap nałożenia korony – to ostatnia część procesu przywrócenia pełnej funkcjonalności zgryzu. Po zabiegu wszczepienia implantu należy unikać spożywania twardych pokarmów i nadmiernego wysiłku fizycznego oraz stosować się do zasad higieny jamy ustnej: regularnie szczotkować zęby, używać nici dentystycznej i płynów do płukania. Właściwie pielęgnowane implanty zębowe służą przynajmniej 10-15 lat.

Testy na fretkach i myszach wypadły pomyślnie, teraz pora na ludzi

Wkrótce mają ruszyć pierwsze na świecie badania kliniczne nad lekiem regenerującym zęby. To dynamiczny postęp, wziąwszy pod uwagę, że od momentu pomyślnego przetestowania preparatu na zwierzętach minęło dopiero około roku. Zaplanowane badania na ludziach mają na celu przetestowanie środka z myślą o wprowadzeniu go na rynek do 2030 r. Badanie zostanie przeprowadzone w Szpitalu Uniwersyteckim w Kioto od września 2024 r. do sierpnia 2025 r. i obejmie 30 mężczyzn w wieku od 30 do 64 lat, którzy stracili co najmniej jeden ząb trzonowy. Przez ten czas naukowcy ocenią skuteczność leczenia dożylnego, które wcześniej wykazało obiecujące wyniki u fretek i myszy, nie wywołując poważnych skutków ubocznych. Lek działa poprzez dezaktywację białka USAG-1, które hamuje wzrost zębów. Blokowanie interakcji USAG-1 z innymi białkami pobudza sygnalizację białka morfogenetycznego kości, co skutkuje tworzeniem nowej kości i w efekcie – powstawaniem zębów. Badania na myszach i fretkach, które mają podobne właściwości USAG-1 jak ludzie, potwierdziły skuteczność tej metody. Katsu Takahashi, dentysta i biolog molekularny, główny badacz i zarazem kierownik Oddziału Stomatologii i Chirurgii Jamy Ustnej w szpitalu Kitano, który pracuje nad regeneracją zębów od 2005 r., wierzy w powodzenie projektu: – Chcemy zrobić coś, aby pomóc tym, którzy cierpią z powodu utraty lub braku zębów. Chociaż do tej pory nie opracowano leku zapewniającego trwałe wyleczenie, uważamy, że oczekiwania ludzi dotyczące wzrostu zębów są wysokie – wskazuje. Takahashi ma nadzieję na to, że leczenie będzie można zastosować nie tylko u osób z wrodzonymi schorzeniami zębów, ale także wszystkich, którzy utracili zęby, niezależnie od wieku. Jeśli terapia okaże się skuteczna, pacjenci z ubytkami będą mogli skorzystać z niej już za kilka lat.

Entuzjazm pomieszany z ostrożnością

Badania nad lekiem mającym potencjał do regeneracji zębów wywołują zarówno entuzjazm, jak i ostrożność wśród specjalistów. Choć harmonogram działań jest ambitny, należy zachować zdrowy sceptycyzm. Prawdopodobnie przez próby leku przejdą również dzieci w wieku 2-7 lat cierpiące na anodoncję, czyli brak zębów i ich zawiązków. Ten problem dotyka ok. 1% populacji. Z czasem naukowcy zamierzają rozszerzyć badania na osoby z częściowym bezzębiem, w tym na te, które utraciły od jednego do pięciu zębów stałych z powodu czynników środowiskowych. Częstość występowania tego problemu różni się w zależności od kraju. Szacuje się, że tylko w USA ok. 5% Amerykanom brakuje zębów. Gdyby lek okazał się bezpieczny i skuteczny, mógłby on zrewolucjonizować stomatologię poprzez zaoferowanie pacjentom alternatywy dla protez i implantów. Zanim to jednak nastąpi, należy przeprowadzić liczne testy kliniczne oraz rozważyć potencjalne koszty. Nowatorskie rozwiązania zawsze stawiają przed ludzkością wiele pytań, na które odpowiedzi przychodzą dopiero z czasem i zwykle są okupione wieloletnimi badaniami. Niezbędne jest również uwzględnienie aspektów etycznych oraz wpływu technologii na środowisko, aby była ona nie tylko efektywna, ale także bezpieczna dla przyszłych pokoleń.