Czym jest rana przewlekła?

Rana przewlekła to taka, która nie uległa wygojeniu w ciągu co najmniej sześciu tygodni od rozpoczęcia leczenia, mimo zastosowania odpowiednich metod terapeutycznych. Powodów ich powstawania jest wiele, jednak jak podkreśla lek. Piotr Kostyra, wśród najczęstszych przyczyn znajdują się cukrzyca oraz niedokrwienie kończyn dolnych. – Cukrzyca przyczynia się do uszkodzenia naczyń krwionośnych, przyspiesza procesy miażdżycowe, powodując niedokrwienie, a dodatkowo podwyższony poziom cukru we krwi uszkadza nerwy obwodowe. To z kolei skutkuje utratą czucia i powstawaniem ran w miejscach, które nie posiadają mechanizmu ochronnego, którym jest czucie. Rany przewlekłe są ranami bardzo trudno gojącymi się i stanowią wyzwanie we współczesnej chirurgii. Ze względu na to, że wydłuża się rzeczywisty czas przeżycia pacjentów chorujących na cukrzycę, mamy coraz więcej osób zmagających się z jej powikłaniami – wskazuje Kostyra. 

Jak diagnozuje się przyczynę powstawania rany?

Podstawą skutecznego leczenia jest właściwa diagnoza. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie, co doprowadziło do powstania rany. W przypadku niedokrwienia kończyny charakterystycznym objawem jest chromanie przestankowe, czyli palący ból zlokalizowany głównie w obrębie stopy i łydki, który pojawia się w trakcie marszu i ustępuje w ciągu kilku minut od zatrzymania się. Dodatkowo występują: bladość i ochłodzenie stopy, brak wyczuwalnego tętna oraz nocne bóle i skurcze, które zmuszają pacjenta w czasie spania do spuszczania nogi z łóżka lub spania w pozycji siedzącej. Daje to tylko iluzoryczną ulgę, gdyż takie postępowanie jeszcze bardziej nasila miejscowe niedokrwienie. Natomiast w neuropatii cukrzycowej, czyli sytuacji, w której uszkodzeniu uległy nerwy obwodowe, rana pojawia się w miejscach patologicznego ucisku, gdzie w wyniku utraty czucia i wtórnego do tego zaburzenia architektury stopy dochodzi do powstania owrzodzeń. – W przypadku neuropatii podstawowym działaniem jest odciążenie miejsca owrzodzenia, a następnie zabezpieczenie go za pomocą specjalistycznego obuwia lub wkładek ortopedycznych, które minimalizują lokalne urazy – radzi lekarz.

Metody leczenia ran przewlekłych

Leczenie ran przewlekłych powinno być realizowane według wytycznych międzynarodowych towarzystw leczenia ran. Istotne znaczenie ma tu strategia TIME obejmująca cztery etapy: oczyszczanie rany, kontrolę infekcji, zapewnienie odpowiedniego środowiska wilgotnościowego oraz stymulację procesu gojenia. – Regularne chirurgiczne opracowywanie rany to podstawa. Zakładamy również opatrunki specjalistyczne, a od kilku lat standardem w leczeniu ran przewlekłych są opatrunki podciśnieniowe – podkreśla ekspert. Opatrunki podciśnieniowe, jak mówi, to rewolucja w leczeniu ran przewlekłych. Badania wykazały, że dzięki ich zastosowaniu czas leczenia skraca się nawet o 50% w porównaniu do klasycznych metod. Technologia ta nie tylko przyspiesza gojenie, ale również poprawia komfort pacjenta, gdyż wysięk z rany oraz inne metabolity odprowadzane są na bieżąco do specjalnego zbiornika. Co więcej, zmniejsza się także liczba koniecznych zmian opatrunków, co obniża koszty leczenia i ogranicza ryzyko powikłań. – Ważnym elementem terapii jest również wpływanie na przebieg procesu gojenia na poziomie komórkowym. Podciśnienie sprzyja przekształcaniu makrofagów prozapalnych w makrofagi regeneracyjne, co znacząco przyspiesza proces gojenia się rany – stwierdza.

Kiedy konieczny jest przeszczep skóry?

W przypadkach, gdy proces gojenia nie przebiega wystarczająco szybko lub ubytki są rozległe, stosowane są przeszczepy skóry. Wykonuje się zarówno przeszczepy skóry pełnej grubości, jak i przeszczepy skóry pośredniej grubości. – Materiał pobieramy najczęściej z przedniej powierzchni uda pacjenta. Gojenie przeszczepu zajmuje zwykle około dwóch tygodni, co w połączeniu z wcześniejszym leczeniem umożliwia wygojenie większości ran przewlekłych w ciągu 2-3 miesięcy – kończy lek. Piotr Kostyra.