W badaniu wykazano, że kabotegrawir jest o 69% skuteczniejszy (95% CI 41%-84%) w zapobieganiu zakażeniom wirusem HIV u mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami oraz u transpłciowych kobiet uprawiających seks z mężczyznami w porównaniu z obecnie stosowanym standardowym leczeniem profilaktycznym, polegającym na codziennym doustnym przyjmowaniu emtrycytabiny/fumaranu dizoproksylu tenofowiru w dawce 200 mg i 300 mg (TDF/FTC). Osiągnięto tym samym cel pierwszorzędowy badania, polegający na wykazaniu równorzędności tych dwóch schematów leczenia, przy czym różnica bliska jest wyższości kabotegrawiru, choć tu konieczna jest jeszcze ostateczna analiza.

Badanie HPTN 083, w którym udział wzięło ok. 4600 uczestników w ponad 40 ośrodkach badawczych w Ameryce Północnej i Południowej, Azji i Afryce, jest jednym z pierwszych przeprowadzonych dotychczas badań klinicznych polegających na bezpośrednim porównaniu dwóch substancji czynnych stosowanych w profilaktyce. W ramach zaplanowanej analizy śródokresowej niezależny Komitet ds. monitorowania danych i bezpieczeństwa (DSMB) stwierdził, że dane uzyskane w ramach badania jasno wskazują, że kabotegrawir podawany w iniekcjach o przedłużonym działaniu wykazał się dużą skutecznością w zapobieganiu zakażeniom wirusem HIV w populacji badanej. Na 50 uczestników badania, którzy zarazili się wirusem HIV, 12 to osoby przyporządkowane w procesie randomizacji do grupy przyjmującej kabotegrawir o przedłużonym działaniu, a 38 to pacjenci z grupy przyjmującej codziennie doustną dawkę FTC/TDF. Przekłada się to na odsetek występowania zakażeń wirusem HIV na poziomie 0,38% (95% przedział ufności [CI] 0,20%-0,66%) w grupie przyjmującej kabotegrawir i 1,21% (95% CI 0,86%-1,66%) w grupie przyjmującej FTC/TDF. Przestrzeganie zaleceń dotyczących doustnego przyjmowania FTC/TDF było na wysokim poziomie, co potwierdziło losowe badanie próbek z podgrup, w którym tenofowir wykryto (> 0,31 ng/ml) w 87% wszystkich przebadanych próbek. Pomimo tak zadowalającego poziomu przestrzegania zasad leczenia preparatem doustnym, kabotegrawir o przedłużonym działaniu był o 69% skuteczniejszy (95% CI 41%-84%) niż FTC/TDF w zapobieganiu zakażeniom HIV w badanej populacji.

Dr Myron S. Cohen, główny współbadacz prowadzący badanie HPTN i profesor nadzwyczajny nauk medycznych, mikrobiologii, immunologii i epidemiologii na Uniwersytecie Karoliny Północnej (UNC) w Chapel Hill, powiedział: – Każdego roku zakażenie wirusem HIV wykrywa się po raz pierwszy u ok. 1,7 mln osób. Uważamy, że aby ograniczyć liczbę zakażeń, potrzebne są nowe rozwiązania profilaktyczne, uzupełniające dostępne obecnie leki doustne do codziennego przyjmowania. Jeżeli zarejestrowany zostanie nowy preparat do iniekcji, taki jak kabotegrawir o przedłużonym działaniu podawany co dwa miesiące, może on odegrać ważną rolę w ograniczeniu przenoszenia wirusa HIV oraz przyczynić się do zakończenia epidemii HIV. Wyniki dotyczące bezpieczeństwa były w obu grupach podobne. Większość uczestników w grupie przyjmującej kabotegrawir (80%) zgłaszało ból lub tkliwość w miejscu wstrzyknięcia, w porównaniu do jedynie 31% pacjentów z grupy przyjmującej FTC/TDF, którym wykonywano zastrzyki z placebo. W grupie uczestników badania przyjmujących kabotegrawir odsetek przypadków przerwania leczenia ze względu na reakcję w miejscu wstrzyknięcia lub nietolerowanie wstrzyknięć wyniósł 2%, podczas gdy w grupie przyjmującej FTC/TDF nie było przypadków przerwania leczenia ze względu na reakcję w miejscu wstrzyknięcia.

Po analizie tych wyników DSMB zaleciła, by zaślepiona, randomizowana część badania została przerwana wcześniej, a wyniki opublikowane. Uczestnikom przypisanym do grupy przyjmującej FTC/TDF zaproponowane zostanie przyjmowanie CAB LA, które będą też w dalszym ciągu otrzymywać uczestnicy należący do drugiej grupy. Pacjenci, którzy nie zechcą przejść na CAB LA, będą mogli otrzymywać FTC/TDF do końca pierwotnie zaplanowanego zaślepionego etapu badania. Decyzję DSMB zatwierdził amerykański National Institute of Allergy and Infectious Disease (Narodowy Instytut Alergii i Chorób Zakaźnych, NIAID), należący do grupy National Institutes of Health (Narodowych Instytutów Zdrowia, NIH), tj. sponsor badania. Do badania HPTN 083 zakwalifikowano niebędących nosicielami wirusa HIV mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami i kobiety transpłciowe uprawiające seks z mężczyznami – osoby uważane za narażone na ryzyko zakażenia wirusem HIV. Dwie trzecie uczestników było w wieku poniżej 30 lat, a 12% stanowiły kobiety transpłciowe. Połowa uczestników ze Stanów Zjednoczonych określiła siebie jako osoby czarnoskóre lub jako Afroamerykanów. 

– Wyniki badania pokazują, że kabotegrawir podawany co dwa miesiące w iniekcjach o przedłużonym działaniu może skutecznie ograniczać odsetek przypadków zakażenia wirusem HIV wśród będących w grupie ryzyka mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami i kobiet transpłciowych uprawiających seks z mężczyznami – powiedziała dr Kimberly Smith, dyrektor ds. badań i rozwoju w ViiV Healthcare. – Jesteśmy podekscytowani wynikami, nie tylko ze względu na samą dużą skuteczność kabotegrawiru, ale także dlatego, że udało nam się ją wykazać w badaniu, w którym uzyskano odpowiednią reprezentację niektórych grup populacji ogólnej, które są narażone na nieproporcjonalnie duże ryzyko zakażenia wirusem HIV, tj. czarnoskórych mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami w Stanach Zjednoczonych, młodych mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami na całym świecie oraz kobiet transpłciowych. W dalszym ciągu koncentrujemy się na ukończeniu towarzyszącego badania HPTN 084, które dostarczy nam ważnych informacji na temat skuteczności kabotegrawiru u kobiet. Niezbędne są nowe sposoby zapobiegania zakażeniom wirusem HIV, które stanowiłyby skuteczną alternatywę wobec codziennej doustnej terapii PrEP. Rejestracja preparatu do podawania w iniekcjach o przedłużonym działaniu może potencjalnie stanowić punkt zwrotny w profilaktyce HIV, zmniejszając częstotliwość przyjmowania leku z 365 dni do 6 razy w roku.

Badanie HTPN 083 zostało sfinansowane wspólnie przez amerykański NIAID, należący do NIH, oraz ViiV Healthcare, a zostało przeprowadzone przez HPTN. Produkt badany został zapewniony przez ViiV Healthcare i Gilead Sciences. DSMB dokonała także analizy danych z badania HPTN 084, które rozpoczęło się rok później niż badanie HPTN 083. Na ich podstawie zaleciła kontynuację badania zgodnie z planem. Jak dotychczas do badania HPTN 084 zakwalifikowano ponad 3000 aktywnych seksualnie kobiet z siedmiu krajów afrykańskich. Badanie jest współfinansowane przez NIAID, ViiV Healthcare i Fundację Billa i Melindy Gatesów. Szczegółowe wyniki badania HPTN 083 zostaną zaprezentowane na jednej ze zbliżających się konferencji naukowych. ViiV Healthcare ma zamiar wykorzystywać dane z badania HPTN 083 na potrzeby przyszłych zgłoszeń regulacyjnych. Kabotegrawir nie został jeszcze nigdzie na świecie dopuszczony przez organy regulacyjne do stosowania w monoterapii w leczeniu lub profilaktyce zakażeń wirusem HIV.