Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem dotyka wzroku milionów ludzi na całym świecie. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn ślepoty. Pomimo licznych badań, dokładna etiologia choroby nie jest znana. Możemy wyróżnić jej dwie postaci: mokrą i suchą. Szczegółowe zrozumienie mechanizmów molekularnych leżących u podstaw mokrej postaci AMD doprowadziło do opracowania kilku skutecznych metod leczenia zatwierdzonych przez Agencję Żywności i Leków (FDA). Obecnie nie ma jednak zarejestrowanego leku na suchą postać AMD.

W miarę jak wzrasta wiedza na temat patogenezy AMD, pojawiają się dowody wskazujące, że skuteczne leczenie mokrej postaci AMD nie powoduje zazwyczaj poprawy w przypadku suchej, która charakteryzuje się zwyrodnieniem nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE). W wyniku tego dochodzi do śmierci komórek fotoreceptorów i w konsekwencji – do utraty wzroku. Brak zarejestrowanych do terapii AMD leków skłonił naukowców do wykorzystania istniejących już na rynku medykamentów. – Nasza identyfikacja nierozpoznanej aktywności terapeutycznej istniejącego leku zatwierdzonego przez FDA przy użyciu eksploracji dużych ilości danych, w połączeniu z wykazaniem jego skuteczności w modelu istotnym dla danej choroby, może znacznie przyspieszyć i obniżyć koszty opracowywania leków – uważa dr Bradley D. Gelfand, jeden z głównych badaczy. 

Związek między układem odpornościowym a AMD

Badania przeprowadzone przez naukowców świadczą o istotnym udziale komórek zapalnych w patogenezie AMD. Potwierdza to fakt, iż stosowanie środków przeciwzapalnych znacząco łagodzi dolegliwości choroby. Coraz więcej dowodów wskazuje również na ważną rolę układu dopełniacza w  patogenezie AMD. Nieprawidłowa sekwencja genów układu dopełniacza może zwiększać prawdopodobieństwo progresji choroby.

Biorąc pod uwagę podłoże AMD, naukowcy postanowili przetestować cząsteczki już stosowane, wpływające na układ odpornościowy. Zbadano kilka leków przeciwdepresyjnych, więc dlaczego właśnie fluoksetyna okazała się skuteczna? Naukowcy uważają, że w porównaniu do innych leków wiąże się z czynnikiem układu odpornościowego zwanym NLRP3-ASC, który wywołuje rozpad warstwy pigmentowej siatkówki. Preparat ten zawiera strukturalną cząsteczkę obecną w inhibitorze NLRP3 i hamuje jego aktywację. Ponadto wykazano, że hamuje on degenerację RPE w modelu zwierzęcym. Za wiarygodnością badań przemawia to, iż były powtórzone w dwóch niezależnych kohortach oraz przy wyeliminowaniu czynników zakłócających badanie. Wyniki przedstawionych analiz dostarczają silnych przesłanek do rozpoczęcia randomizowanych badań klinicznych fluoksetyny w suchej postaci AMD. W przypadku pozytywnych wyników lek mógłby być podawany doustnie lub w formie implantu. Naukowcy patrzą także z optymizmem na możliwość wykorzystania fluoksetyny w innych chorobach o podobnym patomechanizmie, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.