Źródła kwasów omega-3 w diecie 

Eskimosi (Inuici) to ludność kultur łowców, zbieraczy i myśliwych zamieszkujących arktyczne regiony Alaski, Kanady i Grenlandii. Terminem paradoksu eskimoskiego określa się niezwykle niską częstość występowania chorób serca u Eskimosów, pomimo wysokiego spożycia tłuszczu. Ich dieta opiera się głównie na konsumpcji ssaków morskich i lądowych, ryb, ptaków i wodorostów, a ogólną ilość przyswajanych kwasów omega-3 szacuje się nawet na ok. 12 g na dzień. Wielonienasycone kwasy omega-3 należą do grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), do których zalicza się m.in. kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA) – ich bogatym źródłem są tłuste ryby i owoce morza. Przykładowe źródła kwasów omega-3 w diecie przedstawia poniższa tabela. 

Źródło: Guiltfree

Znaczenie kwasów omega-3

Przyswajanie kwasów omega-3 wiąże się z pozytywnym oddziaływaniem na organizm. Mają one bowiem wpływ na obniżanie poziomu cholesterolu całkowitego we krwi, a także spadek stężenia frakcji LDL i trójglicerydów, przy jednoczesnym wzroście stężenia korzystnej frakcji HDL. W ten sposób chronią żyły i tętnice przed rozwojem miażdżycy, a tym samym – zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia. Ponadto ich działanie jest ściśle skorelowane z hemostazą – wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe oraz poprawiające funkcje śródbłonka naczyniowego. Co więcej, regulują stężenie cukru we krwi, obniżają ciśnienie tętnicze oraz zapobiegają arytmii serca. Są także niezbędne do prawidłowej pracy mózgu i centralnego układu nerwowego.

Znaczne zainteresowanie wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 zapoczątkowało przeprowadzone w latach 70. XX w. badanie, w którym analizowano wspomniany paradoks eskimoski. Śmiertelność z powodu choroby wieńcowej w tej populacji wynosiła wówczas jedynie 3,5%. Zbadano różnice parametrów dwóch badanych populacji – Eskimosów i Duńczyków – i stwierdzono, iż wynikały one z odmiennej diety. Pomimo iż procentowe spożycie tłuszczu było porównywalne, Eskimosi przyswajali większą ilość kwasów omega-3 – ich dieta obfitowała głównie w tłuste ryby oraz mięso ssaków morskich, np. fok. Natomiast mieszkańcy Danii spożywali większą ilość kwasów wielonienasyconych z rodziny omega-6. Analizy laboratoryjne wykazały mniejsze stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i trójglicerydów oraz wyższe stężenie HDL w próbkach pobranych od Eskimosów. Wysoki poziom w osoczu i płytkach krwi kwasu eikozapentaenowego u tej ludności prowadził do spadku agregacji płytek krwi. Ta okoliczność istotnie minimalizowała tendencję do formowania się zakrzepów u Eskimosów, co pomogło wyjaśnić przyczynę rzadkości występowania choroby niedokrwiennej serca w tej populacji.

Mity na temat Eskimosów

Specyficzny tryb życia Eskimosów spowodował wzrost popularności mitów, związanych z charakterystyką tej ludności. Wiele z nich zostało obalonych przez angielskiego korespondenta zagranicznego i redaktora BBC News – Johna Simpsona oraz Vilhjalmura Stefanssona – antropologa i badacza arktycznego, którzy byli zaangażowani w badania dotyczące Inuitów. I tak jeden z mitów głosi, iż Eskimosi są otyli, ponieważ ich dieta opiera się na mięsie i tłuszczu. Badacze żyjący wśród Eskimosów dowiedli jednak, że ludność tą wyróżnia krzepkość, muskularność i siła. Otyłość jest wśród nich rzadkością, ponieważ aktywność fizyczna, wynikająca z faktu, iż trudnią się łowiectwem i zbieractwem, skutecznie zapobiega nadwadze. 

Inny mit mówi, że Eskimosi są genetycznie przystosowani do diety wysokotłuszczowej, a ten sam sposób odżywiania się byłby skrajnie nieodpowiedni dla Europejczyków. Na początku XX w. Stefansson spędził kilka lat, mieszkając z Inuitami. Amerykańscy lekarze nie wierzyli, że dieta Eskimosów może być odpowiednia dla innej ludności i rzucili wyzwanie jemu i towarzyszowi odkrywcy, aby żyli na diecie Eskimosów, bogatej w tłuste mięsa, przez jeden rok, pod nadzorem American Medical Association. Ku zdziwieniu lekarzy pozostali oni zdrowi, nie wykazując objawów żadnej choroby ani niedoborów.

Kolejny znany mit dotyczy występowania u Eskimosów szkorbutu, ze względu na niedostateczne dostarczanie witaminy C, wynikające z diety z niewielką ilością owoców i warzyw. Pomimo że dieta Eskimosów wiąże się z ograniczoną podażą warzyw i owoców, zawiera odżywcze pokarmy, bogate w witaminę C, takie jak: surowa wątroba karibu, mózg foki, surowe wodorosty, skóra wieloryba i muktuk. Co więcej, tradycyjne praktyki Eskimosów, takie jak zamrażanie mięsa i ryb oraz częste spożywanie ich w formie surowej, chronią witaminę C, której cenne właściwości łatwo utracić przy przetwarzaniu żywności.