Według danych rządowych 550-650 tys. Polaków ma jedną z chorób otępiennych, z czego 2/3 przypadków stanowi Alzheimer (ok. 360-470 tys.). Te statystyki mogą być jednak poważnie niedoszacowane. W przebiegu choroby Alzheimera dochodzi do zniszczenia komórek mózgu. Początkowo charakteryzuje się ona utratą pamięci krótkotrwałej, trudnością ze znalezieniem właściwych słów i zmianami osobowości oraz nastroju. W miarę postępu choroby stopniowo pogarsza się pamięć długotrwała, umiejętność czytania, rozumowania i komunikacji z innymi ludźmi. Przyczyny choroby Alzheimera nie są w pełni znane. Wiadomo jednak, że zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy osób chorujących nie tylko m.in. na nadciśnienie tętnicze czy chorobę niedokrwienną serca, ale również cukrzycę typu 2 i otyłość. – W 2010 r. w czasopiśmie „Neurology” opublikowano dwa bardzo istotne badania, Hisayama Study i Rotterdam Study, które w sposób jednoznaczny wykazały związek cukrzycy typu 2 z występowaniem choroby Alzheimera czy w ogóle chorób neurodegeneracyjnych – mówi agencji Newseria prof. dr hab. n. med. Wojciech Bik, kierownik Zakładu Neuroendokrynologii Klinicznej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, przewodniczący Sekcji Badań Podstawowych Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Zdaniem prof. Wojciecha Bika genezą problemu jest m.in. insulinooporność, czyli patologiczny mechanizm towarzyszący cukrzycy typu 2. – Ten mechanizm prowadzi do szeregu powikłań, w tym specyficznej insulinooporności mózgowej. Trzeba pamiętać, że mózg człowieka czy wogóle ssaków funkcjonuje energetycznie przede wszystkim dzięki glukozie. Jeżeli ta glukoza nie jest odpowiednio metabolizowana w ośrodkowym układzie nerwowym, powoduje to, w wyniku szeregu różnych mechanizmów, zwiększenie ryzyka występowania choroby Alzheimera – tłumaczy specjalista.

Według danych Eurostatu z 2022 r. odsetek osób pełnoletnich chorujących na otyłość w naszym kraju wynosił 18,6% (przy średniej UE – 14,8%). To o 0,4 pp. mniej niż w 2019 r., jednak o 1,7 pp. więcej niż w 2017 r. Statystyki pokazują również, że duży odsetek Polaków kwalifikuje się do stanu przedotyłościowego – mowa o 39,8% w 2022 r. – Obecnie mamy szereg różnych leków i procedur, dzięki którym możemy otyłość leczyć, ale zanim wdrożymy farmakoterapię czy chirurgię bariatryczną, pierwszym podstawowym działaniem, jakie powinniśmy podjąć, jest modyfikacja stylu życia u pacjenta. Bez niej nie będzie możliwe uzyskanie trwałych, dobrych czy zadowalających efektów w leczeniu choroby otyłościowej. Dopiero w drugiej kolejności możemy wdrażać farmakoterapię czy proponować pacjentowi chirurgię bariatryczną – przestrzega prof. Wojciech Bik. Dane wskazują, że coraz więcej osób leczy się na otyłość, ale wciąż nie jest to satysfakcjonująca liczba chorych. – Co bardzo ważne, leki, które stosujemy na co dzień w otyłości, wykazują również działanie ochronne na ośrodkowy układ nerwowy, czyli neuroprotekcyjne. To jest jeden z kolejnych mechanizmów, które powinny nas kierować ku temu, aby te leki stosować szerzej. Prowadzone są już badania kliniczne dotyczące wpływu zarówno analogów receptora GLP-1, jak i tirzepatydu jako leków neuroprotekcyjnych, aczkolwiek dane, które mamy obecnie, bazują przede wszystkim na badaniach eksperymentalnych – podkreśla kierownik Zakładu Neuroendokrynologii Klinicznej CMKP w Warszawie.

Istotnym elementem leczenia zaawansowanej otyłości są operacje bariatryczne polegające na zmniejszeniu objętości żołądka. NFZ wskazuje, że w 2023 r. poddano takiemu zabiegowi 6,5 tys. pacjentów. Od 2021 r. działa w Polsce pilotażowy program w zakresie kompleksowej opieki specjalistycznej nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej KOS-BAR. Do 21 marca 2024 r. w programie wzięło udział 5,5 tys. pacjentów w 19 ośrodkach. – Cukrzyca i choroba otyłościowa stanowią istotne ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera. W związku z tym wczesna prewencja i leczenie choroby otyłościowej to istotne czynniki poprawiające długoterminowo dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny pacjentów. Nasz system opieki zdrowotnej dostrzega już ten problem. Pierwszy wykład, w którym poruszałem problem choroby Alzheimera i choroby otyłościowej, przedstawiłem w 2010 r. dla wąskiej grupy odbiorców. Dzisiaj ten temat przebija się do głównego nurtu informacyjnego i stanowi jeden z istotnych elementów myślenia o chorobie otyłościowej i prewencji jej powikłań – wskazuje ekspert Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Otyłość przyczynia się do szeregu innych chorób. Poza cukrzycą typu 2 są to: choroby woreczka żółciowego, dyslipidemii, bezdechu sennego, zwyrodnienia kolan, stłuszczenia wątroby. NFZ wskazuje, że w 2024 r. kwota refundacji świadczeń związana z leczeniem tych schorzeń wynosiła ponad 3,5 mld zł, podczas gdy dekadę wcześniej – 1,2 mld zł.

Źródło: Newseria