Profilaktyczna mastektomia to usunięcie piersi w celu ograniczenia ryzyka rozwoju nowotworu u osób obciążonych genetycznie. Szacuje się, że w Polsce około 100 tysięcy kobiet jest nosicielami patogennych wariantów w genach BRCA1 i/lub BRCA2. Obecność zmian w sekwencji wyżej wymienionych genów nie oznacza, że dana osoba zachoruje na nowotwór, ale znacząco podnosi ryzyko zachorowania. Warianty w genach BRCA1 i BRCA2 predysponują do rozwoju nowotworu sutka (piersi), ale także jajników.

W lipcu 2018 roku Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przedstawił rekomendację (nr 72/2018) dotyczącą wprowadzenia profilaktycznej mastektomii wydaną na podstawie wyników przeprowadzonych analiz dla tego świadczenia. Wykazano pozytywną korelację pomiędzy przeprowadzeniem zabiegu profilaktycznej mastektomii (usunięcia całej piersi) oraz rekonstrukcji piersi po usunięciu gruczołu sutkowego w populacji, w której potwierdzono obecność mutacji BRCA1/2 a zmniejszeniem ryzyka śmierci w populacji pacjentów z mutacją BRCA1/2. Rozporządzenie Ministra weszło w życie 11 stycznia 2019 roku.

Wprowadzenie świadczenia mastektomii do wykazu świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego ma znaczenie nie tylko kliniczne, ale i finansowe. Jest to ograniczenie wydatków Ministerstwa Zdrowia na refundację farmakoterapii, radioterapii, operacji oraz bardzo często długiej hospitalizacji chorego (szacowanych na kilkadziesiąt tysięcy złotych) do operacji profilaktycznej mastektomii z rekonstrukcją piersi (koszt kilku tysięcy złotych).

Zabieg usunięcia i rekonstrukcji piersi będzie rekomendowany pacjentom spełniającym określone kryteria włączenia. Z punktu widzenia kobiet bardzo ważna jest jednoczesna rekonstrukcja piersi. W czasie jednej operacji wykonywane są dwa zabiegi – usunięcie oraz rekonstrukcja gruczołu sutkowego. Wpływa to pozytywnie na czas rekonwalescencji po zabiegu, ale przede wszystkim zapewnia duży komfort psychiczny dla kobiety.

W listopadzie 2018 roku w Świętokrzyskim Centrum Onkologii przeprowadzono pierwszy zabieg jednoczesnego usunięcia i rekonstrukcji piersi. Podczas operacji wykonano podskórne usunięcie gruczołu sutkowego (z nowotworem) i wszczepienie specjalnego implantu. W miejscu usuniętego gruczołu wszczepiono implant wraz z podtrzymującym go kolagenowym koszyczkiem z osierdzia wołowego. Implant znajduje się w kieszonce pomiędzy siatką a skórą. Materiał biologiczny jest dobrze tolerowany przez organizm, kolagenowa siatka w ciągu kilku tygodni obrasta tkanką pacjentki. Podczas zabiegu zachowano mięsień piersiowy większy (który podczas standardowych zabiegów jest odcinany), dzięki temu rana operacyjna jest mniejsza, szybciej się goi, pacjentka ma pełną ruchomość w stawie barkowym i bardzo naturalny kształt piersi.