Cholesterolem potocznie określa się całą grupę kompleksów białkowo-lipidowych (lipo-protein) obecnych we krwi. Związek ten wykorzystywany jest w organizmie jako substrat do produkcji między innymi hormonów i witamin.  Pochodzi z pokarmu a także produkowany jest de novo,w organizmie człowieka. Głównymi miejscami produkcji są: wątroba, jelita, a także skóra. Cholesterol egzogenny dostarczany jest przede wszystkim z pokarmem pochodzenia zwierzęcego – jego dużą procentową zawartość ma np. żółtko jaja. Wśród lipo-protein osocza wyróżnić można tzw. „zły cholesterol"- lipo-proteiny niskiej gęstości – LDL (Low Density Lipoproteins).  Frakcję LDL dzieli się na LDL1 – lipo-proteiny o średniej gęstości, zawierające 29%. LDL2 mają 50% cholesterolu. Cholesterol zawierający się w lipo-proteinach o małej gęstości jest "zły", gdyż jest w stanie odkładać się w układzie krwionośnym, tworząc na ściankach naczyń krwionośnych płytki tłuszczu. Mogą one zamknąć światło tętnicy i doprowadzić do miażdżycy. Drugą frakcją lipo-protein są HDL – lipo-proteiny o dużej gęstości (High Density Lipoproteins). Aż 55% całkowitej zawartości cząsteczki HDL stanowią białka (stąd większa gęstość cząsteczki).

Udowodniono, że zaburzenia gospodarki lipidowej – których wyrazem jest wzrost/spadek poziomu którejś z frakcji są czynnikiem ryzyka miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego (zawal serca, udar mózgu, choroba wieńcowa).

Kakao sposobem na hipolipoproteinemię?

Dane z badań klinicznych sugerują, że kakao, a dokładnie zawarta w nim teobromina, może zwiększyć poziom lipo-protein o wysokiej gęstości (HDL). Już wcześniej donoszono, że kakao i produkty je zawierające mogą zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a także poprawić profil lipidowy. W badaniu sprawdzono, który ze składników kakao – flawonoidy, jak sugerowano w niektórych badaniach, czy teobromina – wpływają na podniesienie frakcji HDL. Badania wykazały że to teobromina jest odpowiedzialna za wzrost lipo--protein o wysokiej gęstości. Niski poziom frakcji HDL cholesterolu uważany jest za czynnik  ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego, by zmniejszyć ryzyko występowania tych schorzeń, obok zmniejszenia frakcji LDL drugim celem jest zwiększenie frakcji lipo-protein o dużej gęstości. Aby zwiększyć stężenie frakcji HDL, zaleca się przejście na dietę, zmianę trybu życia na bardziej aktywny, redukcję spożycia alkoholu, utratę masy ciała o 5-10%. Czy kolejnym sposobem może być również dołączenie do diety kakao? Z badan wynika, że tak.

Nie sama czekoladą człowiek żyje…

Obserwowane korzystne działanie na lipidy sugeruje, że teobromina może być korzystnym skalnikiem diety w profilaktyce chorób sercowo- naczyniowych. Głównym źródłem teobrominy w diecie zachodniej jest czekolada. Jednak by dostarczyć 850mg teobrominy (tyle było dostarczane w przeprowadzanym badaniu) należy zjeść około 100g ciemnej lub 200g mlecznej czekolady. Taka ilość dostarcza 20-40g tłuszczów nasyconych (zalecane dzienne spożycie to już 20g!) i aż 540 – 1080 kcal (zapotrzebowanie energetyczne dorosłego człowieka to 2000-2500kcal). Dlatego wymagane są inne sposoby, by wzbogacić dietę w teobrominę – chociażby kakao. Nim sięgniemy po np. suplementację teobrominy, należy  pamiętać o innych działaniach:  obniżających ciśnienie, rozszerzających oskrzela, pobudzających czynność serca.