Spożycie fruktozy a choroby metaboliczne

Spożycie fruktozy w krajach wysoko rozwiniętych rośnie z roku na rok. Rozwój przemysłu spożywczego doprowadził do znacznego zwiększenia dostępności do substancji słodzących, takich jak sacharoza czy syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS). Ich nadmierna konsumpcja jest jedną z głównych przyczyn rozwoju otyłości oraz chorób metabolicznych. Wykazano, że wysokie spożycie fruktozy może prowadzić do wystąpienia insulinooporności czy hiperlipidemii. Korelacja między spożyciem tego cukru prostego a podwyższonym stężeniem lipidów we krwi wynika z jego metabolizmu. Fruktoza w organizmie człowieka jest przekształcana do związku o nazwie aldehyd-3-fosfoglicerynowy, który jest prekursorem do syntezy kwasów tłuszczowych. Co ciekawe, metaanaliza przeprowadzona przez dr. Geoffrey'a Livesey'a pokazała, iż spożycie do 90 g dziennie fruktozy korzystnie wpływa na poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c), jednak duża jej ilość w diecie wiąże się z podwyższonym stężeniem peptydu C, będącego markerem poziomu wydzielania insuliny. Związek ten wskazuje na zależność między nadmierną konsumpcją fruktozy a rozwojem cukrzycy typu 2 oraz otyłości.

Wpływ fruktozy na przewód pokarmowy

Naukowcy przeprowadzili badanie, w którym analizowali, jak dieta wysokotłuszczowa (HFD) zawierająca fruktozę wpływa na organizm myszy. Badane zwierzęta zostały podzielone na dwie grupy. Pierwsza z nich przez cztery tygodnie otrzymywała dietę kontrolną, która nie zawierała fruktozy, druga zaś dietę zawierającą fruktozę. Okazało się, że myszy karmione fruktozą miały podobną długość jelita cienkiego, co myszy z próby kontrolnej, ale ich kosmki jelitowe były znacznie dłuższe. Prawdopodobnie wynika to ze zwiększonej przeżywalności komórek w obecności fruktozy. Przeprowadzone badania wykazały także podwyższony poziom trójglicerydów we krwi oraz zwiększone wchłanianie składników odżywczych zawartych w pokarmach. 

Czy fruktoza jest bezpieczna dla osób z cukrzycą?

Istnieje coraz więcej dowodów wskazujących na istotną rolę fruktozy w rozwoju cukrzycy, co często tłumaczy się m.in. wytwarzaniem kwasu moczowego po jej spożyciu. Jego poziom w surowicy krwi jest czynnikiem ryzyka powikłań naczyniowych zarówno w cukrzycy typu 1, jak i 2. Obniżone stężenie kwasu moczowego poprawia funkcjonowanie nerek, co potwierdzają badania przedkliniczne. Istnieją dane wskazujące, że zwiększone stężenie kwasu moczowego po spożyciu fruktozy może prowadzić do zmiany ciśnienia tętniczego krwi. Badania koncentrowały się także na wpływie spożycia fruktozy u osób otyłych. Co ciekawe, okazało się, że otyłość jest związana z upośledzoną odpowiedzią kwasu moczowego na fruktozę. Badania sugerują, że metabolizm fruktozy jest prawdopodobnie nasilony u osób z otyłością i/lub cukrzycą. Duża ilość tego cukru w diecie stymuluje syntezę kwasu moczowego, co może być istotne przy jego długotrwałym spożyciu.