Zacznijmy od tego czym jest inhalator. Urządzenie to umożliwia podanie leku bezpośrednio do dróg oddechowych. W zależności od substancji czynnych zawartych w inhalatorach, działają one rozkurczająco lub przeciwzapalnie. Z ich wykorzystaniem leczy się między innymi infekcje lub choroby przewlekłe, kaszel, przeziębienie, zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc, astmę, choroby alergiczne, mukowiscydozę. Decydujący wpływ na skuteczne dotarcie leku do odpowiednich odcinków układu oddechowego ma wielkość cząsteczek w wytwarzanym przez inhalator aerozolu, ponieważ większe cząsteczki mają tendencję do osiadania w górnych partiach dróg oddechowych (nos, gardło, krtań), mniejsze są w stanie docierać do dolnych dróg oddechowych (oskrzeli, oskrzelików i pęcherzyków płucnych).

Funkcje nebulizatora i inhalatora są bardzo podobne – mianowicie oba mają generować leczniczy aerozol. Nie są to jednak pojęcia wymienne, ponieważ określenie inhalator odnosi się tylko do urządzenia służącego do rozproszenia leku w powietrzu/gazie, natomiast nazwa nebulizator to część inhalatora, do której wprowadza się lek. To w nebulizatorze dochodzi do rozpylenia podawanego leku do cząstek o pożądanej średnicy.

Inny podział opiera się na zastosowanej technice tworzenia aerozolu. I tak wyróżnia się inhalatory ciśnieniowe, proszkowe oraz pneumatyczne i ultradźwiękowe. Dwa ostatnie są nazywane nebulizatorami ze względu na ich lepsze rozdrobnienie cząstek. Nebulizator tworzy mgiełkę mikroskopijnych kropelek substancji czynnej leku w powietrzu, która dociera do najdalszych częśći układu oddechowego. Mgiełka ta jest wytwarzana z zastosowaniem ultardźwięków lub sprężonego powietrza/tlenu (stąd nazwy). W przypadku nebulizatora aerozol wytwarza się stale, pacjent oddycha swobodnie przez maseczkę, a nie jak w przypadku pozostałych inhalatorów, gdzie musi skoordynować wdech wraz z uwolnioną dawką.

Nebulizatora używa się raczej wtedy gdy choroba ma ciężki przebieg oraz u dzieci gdzie ciężko o prawidłową obsługę inhalatora ciśnieniowego i proszkowego. Po wprowadzeniu do zbiorniczka soli fizjologicznej (3-4 ml) dodaje się odpowiednią dawkę leku, następnie nebulizator łączy się z maseczką i kompresorem. Nebulizacje prowadzi się w pozycji leżącej lub siedzącej. Należy pamiętać o tym żeby maseczka ściśle przylegała do twarzy oraz o płukaniu ust po inhalacji lekiem. Nebulizacja z zastosowaniem inhalatorów ultradźwiękowych jest przeciwwskazana u noworodków i niemowląt do końca 1. roku życia. Są one wykorzystywane raczej do terapii ciężkich chorób dróg oddechowych (mukowiscydoza, POCHP) z dużą ilością lepkiej wydzieliny. Nebulizatory ultradźwiękowe nie mogą być stosowane z wieloma popularnymi lekami, gdyż zastosowany sposób nebulizacji zmienia ich strukturę chemiczną (np. glikokortykosterydy, antybiotyki, olejki eteryczne).

Wracając do inhalatorów, to te ciśnieniowe i proszkowe są inaczej zwane kieszonkowymi. Są małe i poręczne, pacjent może nosić je przy sobie i używać w razie potrzeby (astmatycy, alergicy). Inhalator proszkowy to często zapisywany na receptę dysk. Stosując dysk należy, po przesunięciu w bok dźwigni i zwolnieniu leku do komory, wypuścić powietrze ustami, włożyć inhalator do ust i wykonać głęboki wdech przytrzymując powietrze przez około 10 sekund w płucach.  Inhalator ciśnieniowy składa się z 3 części – zatyczki, ustnika i zbiorniczka z lekiem pod ciśnieniem. W tym przypadku należy wraz z uwolnieniem dawki zsynchronizować wdech. Po wykonaniu wydechu należy włożyć ustnik do ust zbiorniczkiem do góry, a następnie uwolnić za pomocą nacisku dawkę leku z jednoczesnym powolnym wdechem. Podobnie jak poprzednio należy wstrzymać oddech na 10 sekund.

Czasami w zależności od zaleceń inhalację powtarza się od 2 do 4 razy  zachowując pomiędzy wdechami minutę odstępu.

Ważne jest, aby po każdorazowym użyciu inhalatora płukać usta, tym samym minimalizując ryzyko grzybicy śluzówek jamy ustnej, owrzodzeń i aft.