W czasopiśmie The New England Journal of Medicine (NEJM) opublikowano wyniki badań klinicznych dwóch nowych leków przeciwnowotworowych. Obydwa wykazały dużą skuteczność w powstrzymywaniu rozwoju choroby. Crizotinib oraz carfilzomib, bo tak nazywają się nowe środki lecznicze, reprezentują dwie różne strategie nowoczesnej terapii antynowotworowej.

Crizotinib działa poprzez hamowanie dwóch onkogenów – ALK oraz ROS1. W kilku procentach przypadków niedrobnokomórkowego raka płuc dochodzi do fuzji białka ALK z EML4, która skutkuje zwiększoną aktywnością tego enzymu. Mutacja przyczynia się do powstania i progresji nowotworu. Crizotinib w sierpniu 2011 roku na podstawie wstępnych badań klinicznych został zatwierdzony przez FDA do leczenia zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuc ze zmutowanym genem ALK. Do wykrywania tego typu nowotworu używane są specjalne testy diagnostyczne. Wyniki świeżo opublikowanego badania potwierdzają wcześniejsze doniesienia. Crizotinib w porównaniu ze standardową chemioterapią opóźnił o niemal 4 miesiące progresję nowotworu, dając obiektywną odpowiedź kliniczną u 74% pacjentów.

Ryc.1 Wzór chemiczny carfilzomibu.

Źródło: WikiCommons.

Drugi lek, carfilzomib jest selektywnym inhibitorem proteasomu, którego funkcją jest degradacja niepotrzebnych komórce białek. Zahamowanie działania proteasomu skutkuje akumulacją przeznaczonych do zniszczenia protein i w efekcie prowadzi do wstrzymania cyklu komórkowego oraz indukcji apoptozy. Tak jak w przypadku crizotinibu liczne próby kliniczne drugiej fazy pozwoliły na rejestrację produktu w Stanach Zjednoczonych. Lek okazał się być skuteczny w leczeniu nawrotów szpiczaka mnogiego. Badanie kliniczne opublikowane w NEJM, w którym dodano carfilzomib do standardowej terapii lenalidomidem i deksametazonem, doniosło o niemal rocznym opóźnieniu rozwoju choroby. Co więcej, mimo pewnych działań ubocznych, pacjenci stwierdzali poprawę jakości życia w wyniku zastosowanego leczenia.

Bezpośrednie hamowanie odpowiedzialnych za nowotworzenie onkogenów oraz zatrzymywanie funkcji proteasomu to dwa mechanizmy, dzięki którym medycyna zaczyna zdobywać przewagę w walce z chorobą nowotworową. Poznanie nowotworów od strony molekularnej umożliwiło zaprojektowanie niezwykle skutecznych leków, takich jak imatynib oraz bortezomib. W tym momencie dołączają do nich dwa nowe środki lecznicze: crizotinib i carfilzomib.