Krótka historia wykorzystania talidomidu i kurkumy

Talidomid po raz pierwszy pojawił się na rynku farmaceutycznym w 1950 roku, jako lek zapobiegający nudnościom przeznaczony dla kobiet w ciąży. Miał on zapobiegać ich porannym nudnościom. Został on jednak usunięty z rynku w 1962 roku, ponieważ wykazano, że powoduje on wady wrodzone u niemowląt. Przyczyną był fakt, że sprzedawany był on w formie racematu. Jednak pojawił się on po raz kolejny na rynku w 1990 roku, tym razem jako lek wykorzystywany do walki ze szpiczakiem mnogim.

Kurkuma jest ekstraktem z kłączy rośliny nazywanej ostryżem i jest stosowana jako przyprawa kuchenna do wielu potraw, jest między innymi jednym ze składników curry. Na terenie Indii i w innych tropikalnych rejonach Azji znana jest od czasów starożytnych. Już wtedy ludzie wykorzystywali ją również do celów leczniczych w formie preparatów ziołowych. Nie tak dawno temu również współcześni naukowcy zwrócili uwagę na kurkumę i starają się wykorzystać jej właściwości do walki z chorobami takimi jak rak, artretyzm czy Alzheimer. Badania laboratoryjne wykazały, że związek znany pod nazwą kurkumina (składnik aktywny kurkumy) zakłóca wiele istotnych szlaków molekularnych i w ten sposób może hamować rozwój onkogennych enzymów u gryzoni.

Łączenie talidomidu z kurkuminą

Wadą talidomidu jako leku przeciwko szpiczakowi jest fakt, że pomimo zakłócania mikrośrodowiska komórek guza w szpiku kostnym, rozpada się on dość szybko w organizmie. Kurkumina, która również wykazuje aktywność przeciwnowotworową, jest z kolei ograniczana przez słabą rozpuszczalność w wodzie.

Naukowcy z Virginia Commonwealth University, którym przewodniczył prof. Shijun Zhang, stworzyli kombinację talidomidu z kurkuminą w formie hybrydowych cząsteczek. Taka operacja poprawia zarówno cytotoksyczność jak i rozpuszczalność.

Podczas swoich badań naukowcy stworzyli ponad 15 różnych hybrydowych molekuł, z których każda miała nieco inne efekty. Dwie spośród nich wykazywały wyższą toksyczność komórkową w porównaniu z samą kurkuminą, jak również z połączeniem kurkuminy i talidomidu. Związki te indukowały również śmierć znacznej liczby komórek szpiczaka. Omawiane badania zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Organic & Bimolecular Chemistry.

Czemu hybrydowe cząsteczki są lepsze od mieszania kilku leków?

W porównaniu z mieszaniem wielu leków, stosowanie hybrydowych cząsteczek przynosi pewne korzyści. Często dzięki temu zwiększona zostaje moc związków, zmniejsza się ryzyko rozwoju odporności na leki, poprawie ulegają właściwości farmakokinetyczne, a zmniejszeniu koszty stosowania ‑ to tylko niektóre z zalet.

Konkretnie w przypadku talidomidu i kurkuminy, naukowcy stwierdzili, że połączenie tych dwóch związków w jeden przyczyniło się do zwiększenia jego mocy. Sugeruje to, że podobne strategie projektowania leków mogą w przyszłości doprowadzić do powstania nowych związków chemicznych charakteryzujących się poprawionymi aktywnościami biologicznymi.

Naukowcy planują dalszą optymalizację dwóch wspomnianych wcześniej związków, które otrzymali w trakcie swoich badań. Liczą na stworzenie naprawdę silnych leków zdolnych do walki ze szpiczakiem mnogim.