W Polsce, w branży biotechnologicznej, z mniejszym lub większym sukcesem prosperuje ponad 70 przedsiębiorstw. Więcej niż połowa z nich powstała i rozwinęła się w czasie ostatnich 5 lat. Warto podkreślić jednak, iż mimo niewątpliwej dynamiki rozwoju i wzrostu popularności branży prawie 80 % istniejących w Polsce firm biotechnologicznych to mikro i średnie przedsiębiorstwa, które prawie na każdym kroku spotykają się z różnego rodzaju problemami. Od zwykłej codziennej biurokracji po utrudniony dostęp do źródeł finansowania.

Reprezentowanie interesów MŚP i współpraca

Na początku marca bieżącego roku zostało oficjalnie zawiązane pierwsze w Polsce Stowarzyszenie Firm Biotechnologicznych, nazwane Polish Biotech Association, którego zadaniem będzie reprezentowanie interesów małych i średnich przedsiębiorców. Przy obecnych warunkach ekonomicznych tworzenie nowych, innowacyjnych produktów biotechnologicznych lub produktów dla ochrony zdrowia charakteryzuje się zupełnie inną specyfiką prowadzenia działalności biznesowej niż w przypadku produkcji choćby leków generycznych. Koszty prowadzenia przez MŚP innowacyjnych projektów są zazwyczaj bardzo wysokie, a na pierwsze przychody trzeba czekać czasem kilka lat. Dlatego zorganizowanie środowiska innowacyjnych MŚP pozwoli w sposób skuteczny wyartykułować jego interesy przed przedstawicielami instytucji państwowych. W tym celu powstało właśnie PBA.

W drugiej połowie maja w węgierskim Budapeszcie odbyła się 12 edycja targów BioForum. Jest to najważniejsze wydarzenie dla świata środkowoeuropejskiej biotechnologii, które daje możliwość nawiązania realnych relacji biznesowych oraz konsolidacji działań małych i średnich przedsiębiorców w regionie Europu Środkowej. Podczas BioForum 2013 podpisane zostało niezwykle ważne porozumienie pomiędzy Polish Biotech Association a węgierskim bliźniaczym stowarzyszeniem Hungarian Biotech Association. Umowa o współpracy podpisana przez oba stowarzyszenia  wylicza najważniejsze i najbardziej znaczące cele dla obu organizacji oraz nakreśla ramy wzajemnej, obopólnej kooperacji. Zarówno PBA, jak i HBA zamierzają promować rozwój biotechnologii w Polsce i na Węgrzech i chcą dzielić swoimi doświadczeniami, aby stworzyć dobrą atmosferę dla działań członków obu stowarzyszeń, zarówno ze strony rządów, jak i społeczeństw obu krajów.

— Musimy pamiętać, jak ważna jest współpraca w branży biotechnologicznej. Aby efektywnie się rozwijać, ten sektor gospodarki potrzebuje ścisłej współpracy pomiędzy przedsiębiorcami, naukowcami i rządem. Niezbędne jest wzajemne zrozumienie. Biotechnologia to przyszłość. — mówiła podczas inauguracji BioForum Wiceminister Gospodarki Grażyna Hencelwska.

Działania podejmowane w celu zacieśniania współpracy w makroregionie Europy Środkowej i Wschodniej w branży biotechnologicznej są niezwykle cenne. Wielostronne partnerstwa, czy realizowane przez kilka podmiotów przyszłościowe projekty badawczo naukowe mają pozytywny wpływ na umiędzynarodawianie polskiej biotechnologii i transferu wiedzy. Odpowiednio prowadzona polityka regionalna może pomóc osiągnąć postawione cele i zdefiniować nowe wyzwania na poziomie państwowym.

Ambicje Ministerstwa Gospodarki

Należy zauważyć, że biotechnologia przemysłowa została zdefiniowana w Industry Technology Foresight – InSight 2030 jako kluczowy sektor strategiczny, który pozwoli zwiększyć konkurencyjność polskiej gospodarki wśród rynków międzynarodowych do 2030 r. — Ambicją polskiego rządu jest zapewnienie kompleksowego wsparcia i odpowiedź na potrzeby zarówno przedsiębiorców jak i naukowców. —  mówi wiceminister gospodarki Grażyna Henclewska

Rząd prowadzi działania, które mają na celu dopasowanie środowiska biznesowego do potrzeby innowacyjności. — Punktem wyjściowym takich działań jest wizja polskiej gospodarki jako otwartej, ekspansywnej, oferującej szereg nowych atrakcyjnych miejsc pracy. Gospodarki budowanej na zaufaniu, wzajemnym wsparciu i innowacyjnych rozwiązaniach. — wymienia Henclewska. Najbardziej paląca potrzebą jest jednak dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb gospodarki innowacyjnej oraz stymulowanie innowacji poprzez wzrost efektywności wiedzy i pracy.

Innowacyjność w Polsce a działania ministerstwa

Innowacje powstają i są zazwyczaj rozpowszechniane w wyniku współpracy pomiędzy różnymi podmiotami — Intensywność takiej współpracy to podstawowy czynnik determinujący stopień innowacyjności i potencjał rozwoju całej gospodarki. Innowacyjne działania przedsiębiorców, jak i samo funkcjonowanie nowoczesnych sektorów gospodarki, wymaga efektywnego systemu zarządzania, sprzyjającego zacieśnianiu relacji pomiędzy przedstawicielami nauki a sferą biznesu. System taki powinien skutecznie dopasowywać partnerów biznesowych, ułatwić przepływ zasobów ludzkich, formowanie klastrów technologicznych, a przede wszystkim umożliwić szeroki dostęp do inrastruktury badawczej, zarówno w skali państwowej jak i ponadregionalnej. Szczególną uwagę należy zwrócić na budowę relacji i transfer wiedzy pomiędzy instytucjami badawczymi a przedsiębiorcami. Musimy ułatwić przedsiębiorcom dostęp do informacji o trwających projektach badawczych, a naukowcom i centrom badawczym możliwość wspólnej pracy nad projektami. Zadaniem rządu jest zaimplementowanie w obecnym systemie legislacyjnym pakietu zmian regulujących te aspekty. — opowiada wiceminister Henclewska.

Jakie wsparcie?

Rząd wspiera finansowo projekty prowadzone przez instytucje naukowe. Budżet środków unijnych ustanowionych dla Polski w ramach polityki spójności na lata 2014-2020 ma być użyty m.in. do wspierania i symulowania rozwoju innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki. —  Będziemy podejmować działania w celu wspierania, tworzenia i rozwoju centrów badawczych w przedsiębiorstwach, będziemy pomagać w realizacji projektów na wszystkich etapach pracy (od pomysłu do realizacji), zaoferujemy wsparcie dla projektów realizowanych w ramach platform technologicznych, takich jak konsorcja firm czy jednostek naukowych w dziedzinach o strategicznym znaczeniu dla gospodarki. Pomożemy też w organizowaniu i rozwoju kluczowych klastrów o największym potencjale wzrostu — opowiada Grażyna Hencelwska.

Polska to kraj charakteryzujący się bardzo korzystnymi warunkami inwestycyjnymi, z dużym rynkiem wewnętrznym i stosunkowo stabilną sytuacją makroekonomiczna. W 2012 roku wzrost gospodarczy wyniósł 2%. Jest to relatywnie dużo w porównaniu do innych krajów członkowskich UE. Koszty pracy w Polsce są wciąż stosunkowo niskie w porównaniu do jakości pracy. Posiadamy olbrzymi potencjał jeśli chodzi o kapitał ludzki. Prawie 26 tysięcy studentów studiuje biotechnologię na 38 uczelniach wyższych, generujących co roku 6 tysięcy absolwentów biotechnologii.

Dlaczego warto?

Biotechnologia to jeden z najszybciej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki. Polski rząd wspiera inwestycje w nowe technologie poprzez „Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata 2011-2020”, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Branżowym Program Promocji Sektora farmacji i biotechnologii. Możliwe są również inwestycje w Specjalnych Strefach Ekonomicznych oferujących korzystne ulgi podatkowe.

W Polsce istnieje  wiele jednostek działających w obszarze badań i rozwoju, które dzięki wysoko wykwalifikowanemu personelowi posiadają olbrzymi potencjał. — Polski rząd stara się wykorzystywać ten potencjał. W 2007 powołano Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Realizuje ono zadania z zakresu nauki i techniki a także podejmuje politykę innowacyjności. NCBR realizuje ponadto Program Badań Stosowanych, który wspiera zacieśnianie współpracy między nauką a biznesem w zakresie badań o charakterze aplikacyjnym z różnych dziedzin.  Program ma również zastosowanie do biotechnologii. Jednym z jego głównych celów jest zainteresowanie przedsiębiorców przydatnością rezultatów badań w działalności gospodarczej. — mówi wiceminister Henclewska.

Pierwsze rozmowy odnośnie propozycji programu miały miejsce w 2012. Budżet Programu wynosi 1,2 miliarda złotych. Powstają nowe grupy dołączających się przedsiębiorstw oraz badaczy, a obecne w programie stale się rozwijają. Towarzyszy temu dynamiczny rozwój infrastruktury naukowej i technicznej w ośrodkach technologicznych.

— Warto zwrócić uwagę, że rząd podejmuje działania by zachęcić młodych Polaków do studiowania kierunków ścisłych. Od roku 2008 istnieje finansowe wsparcie dla studentów i uniwersytetów oferujących studia na kierunku biotechnologia. Coraz częściej słyszy się, że nasz kraj jest jednym z państw mających szansę stać się europejskim liderem w outsourcingu nowej generacji, tak zwanym KPO - Knowledge Process Outsourcing  — opowiada wiceminister Henclewska.

Trzeba iść za ciosem!

Ministerstwo Gospodarki powinno pójść za ciosem i zdiagnozować najbardziej palące problemy MŚP. Konsultacje społeczne i bezpośrednie spotkania z małymi i średnimi przedsiębiorcami działającymi w branży biotechnologicznej zapewne pozwoliły by na efektywne opracowanie pakietu regulacyjnego, który wspomógłby rozwój polskiego biosektora.

— Biotechnologia to przyszłość. Biotechnologia to odpowiedź na setki problemów trapiących współczesną cywilizację. Biotechnologia to ocean nieskończonych możliwości, których nie wolno nam zmarnować — kończy pani wiceminister.