Pomysł badaczy opiera się na wykorzystaniu właściwości egzosomów, czyli niewielkich pęcherzyków obecnych w  większości płynów biologicznych w organizmie, które działają jak „przekaźniki” sygnału pomiędzy komórkami i mogą zmieniać ich funkcję np. mogą pobudzić komórki odpornościowe do działania. Naukowcy planują zaprojektować i wygenerować sztuczne egzosomy, a następnie przetestować ich zastosowanie jako nowy sposób na wywołanie komórkowej odpowiedzi przeciwwirusowej, skierowanej na wirusa SARS-CoV-2. Może się to przyczynić do opracowania unikalnego podejścia do szczepionki na COVID-19.

– Chcemy przetestować taką opcję – stworzyć sztuczne nanostruktury, które będą aktywować limfocyty T i sprawdzić skuteczność takiego działania w walce z koronawirusem SARS-CoV-2 – wyjaśnia dr hab. Danuta Gutowska-Owsiak. – Organizm człowieka ma różne metody odpowiedzi na wirusa. Wśród nich są m.in. aktywacja makrofagów i granulocytów czy uwalnianie interferonów. Jedną z metod jest również uruchomienie określonych klas limfocytów T, które niszczą komórki zainfekowane przez wirusa i w ten sposób ograniczają jego rozprzestrzenianie się. Dlatego aktywacja limfocytów T może być efektywną strategią terapeutyczną i chronić przez zakażeniem – dodaje badaczka.

Fot. dr hab. Danuta Gutowska-Owsiak, OneHD/Archiwum FNP

– Obecnie nad skuteczną szczepionką na COVID-19 pracuje bardzo wiele laboratoriów na świecie, a niektóre z tych badań są już na bardzo zaawansowanym etapie. Jednak nadal nie wiemy, jaka będzie skuteczność wyprodukowanych preparatów i które z nich dadzą silną i długotrwałą odpowiedź immunologiczną. Dlatego konieczne jest testowanie i badanie różnych sposobów i różnych strategii na pobudzenie organizmu do walki z wirusem, na przykład takich jak zastosowanie sztucznych egzosomów. Mamy nadzieję, że otrzymane przez nas wyniki okażą się przydatne nie tylko w walce z pandemią COVID-19, ale również z innymi patogenami, które mogą być zagrożeniem w przyszłości – tłumaczy prof. Jonathan Heddle.

Fot. prof. Jonathan Heddle, OneHD/Archiwum FNP

Na badania naukowcy otrzymali łącznie ponad 2,6 mln zł. Środki – pochodzące z funduszy europejskich z programu Inteligentny Rozwój – zostały przyznane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w wyniku tematycznego konkursu na finansowanie nowych zadań badawczych związanych z pandemią COVID-19, którego budżet wynosił łącznie 15 mln zł i pozwolił na sfinansowanie w sumie 14 projektów. Dr hab. Danuta Gutowska-Owsiak i prof. Jonathan Heddle nie pierwszy raz zostali nagrodzeni przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Dr hab. Gutowska-Owsiak już wcześniej wygrała konkurs na grant w programie FIRST TEAM, a prof. Heddle – w programie TEAM. Oba granty pozwoliły naukowcom na zbudowanie zespołów i prowadzenie wysokiej jakości badań. Pozyskaną wiedzę i wyniki mogą teraz wykorzystywać do walki z pandemią.