Oryginalny tytuł książki to „10% Human”. Tyle bowiem jest nas w nas samych – na każdą komórkę ludzkiego ciała przypada aż dziewięć komórek mikroorganizmów. Autorka podejmuje temat przełomowy, podkreślając ogromny wpływ flory fizjologicznej na funkcjonowanie naszych ciał i zachowań. Rozpoczyna od własnej historii, gdy jako 22-latka pokąsana przez kleszcze w wilgotnych lasach Malezji, nabawiła się tropikalnej infekcji. Na skutek długotrwałego leczenia i wyczerpującej terapii antybiotkowej, przez kolejne lata borykała się z uporczywymi alergiami, problemami skórnymi i nawracającymi infekcjami. Ta niefortunna przygoda skłoniła ją do zagłębienia się w świat mikrobiomu, którego zaburzenia nie kończą się jedynie na poantybiotykowej biegunce.

Tematy przewodnie
„Cicha władza mikrobów” to opowieść pisana lekkim piórem o sprawach wagi ciężkiej. Opowiedziana językiem popularno-naukowym i humorystycznym, nie jest jednocześnie pozbawiona naukowej rzeczowości. Odnosząc się do danych literaturowych i opisu przypadków, autorka właściwie snuje opowiadania o badaczach i przeprowadzonych eksperymentach. Czytelnik może w pewnym momencie odnieść wrażenie, że czyta powieść detektywistyczną, której bohaterowie próbują rozwikłać kolejne zagadki i odnaleźć sprawcę zbrodni, którą jest choroba. Przybliża zarówno dawne, jak i najnowsze badania naukowe, wśród których najbardziej zaakcentowane są tzw. choroby XXI w. – otyłość, alergie, schorzenia autoimmunologiczne, takie jak: cukrzyca typu I i choroby psychiczne, w tym autyzm. Książka ukazuje nowatorskie spojrzenie na te schorzenia, w których niebagatelną rolę odgrywają właśnie one – drobnoustroje zasiedlające ciało człowieka. Dodatkowo książka pełna jest przykładów i ciekawostek ze świata przyrody, odpowiadając m.in. na pytania, dlaczego koale jedzą eukaliptus, w jaki sposób ptaki wędrowne błyskawicznie przybierają na wadze przed długim lotem oraz po co nam właściwie wyrostek robaczkowy?

Collen upraszcza temat
Być może jako naukowcy nauczyliśmy się podchodzić do opracowań popularnonaukowych z pewną rezerwą. Tutaj również należałoby zwrócić uwagę na pojawiające się gdzieniegdzie błędy językowe, takie jak „rak krwi” czy „zmiana kodu DNA” w odniesieniu do mutacji, które de facto są błędami merytorycznymi, wynikającymi jednak być może z niefortunnego polskiego przekładu. Dość niecodziennym zabiegiem jest wykaz piśmiennictwa, zawierający tytuły artykułów w polskim przekładzie, co tłumacz wydania polskiego usprawiedliwia możliwością łatwiejszego zapoznania się z problematyką danych źródłowych. Niemniej książka ta jest ciekawą propozycją zarówno dla mikrobiologa, naukowca, lekarza, jak i dla laika. Czyta się ją jednym tchem. Jest to równocześnie jedno z niewielu, jeśli nie jedyne, tak obszerne opracowanie tematyki ludzkiego mikrobiomu, o którym jeszcze 10 lat temu wiedzieliśmy bardzo niewiele. Być może dzięki tej książce my również zafascynujemy się pozostałymi 90% naszego ciała i sami sięgniemy do najnowszej literatury naukowej.

Alanna Collen, Cicha Władza mikrobów. Jak drobnoustroje w ciele człowieka wpływają na zdrowie i szczęście, Wrocław 2016.