Szczepionki oraz bioleki

To największy element rynku biotechnologicznego Południowej Afryki. Jego szybki rozwój stanowi efekt zapotrzebowania na specyficzne leki dla afrykańskich krajów - możliwie tanie i skierowane przeciw specyficznym dla miejscowej ludności chorobom. Opisują to słowa Cyrila Donningera szefa Bioclones - firmy produkującej m.in. erytropoetyne:

„Wierzę, że jesteśmy zobowiązani do tworzenia nowoczesnych produktów biotechnologicznych w kraju, sprzedając je w randach [waluta RPA- przyp. red.] po przystępnej cenie. Jesteśmy zainteresowani tworzeniem produktów pełniących ważną role w leczeniu przypadłości spotykanych w Afryce. Jesteśmy jednak świadomi faktu, że istnieją też inne duże rynki, byli byśmy nierozważni nie myśląc o nich.„

W dziedzinie szczepionek najważniejszym podmiotem jest Biovac Institute, powstały przy współpracy South African Department of Health oraz prywatnego konsorcjum Biovac Consortium. Biovac jest jedynym producentem szczepionek w strefie subsaharyjskiej.  Jego produkty są podstawą realizacji szerokiego programu szczepień w Afryce południowej obejmującego immunizacje na odrę, DTP czy zapalenie wątroby typu B. Obecnie w trakcie badań klinicznych jest najnowszy produkt Biovac Institute - potrójna szczepionka przeciw DPT, zapaleniu wątroby typu B oraz Hib. 

Innym przykładem jednoczesnego myślenia lokalnego oraz globalnego jest  iThemba: firma współpracująca z US biotech Chimerix czy Medicines for Malaria Venture, w celu stworzenia nowych środków przeciw lokalnym odmianom zapalenia płuc, malarii. Jednocześnie jest też producentem generyków przeciw HIV.

Nowoczesne suplementy diety

 Do jednych z problemów najbiedniejszej części mieszkańców Afryki należą braki witamin i mikroelementów w diecie. Rozwiązaniem zajmują się m. in. Biomox produkujący suplementy wzmacniające odporność, zawierające magnez, kwas foliowy, witaminy B6,B12 oraz L-metionine. Do najciekawszych projektów należą próby uzyskania suplementów z miejscowej flory, realizowane przez Sandton.

Badania kliniczne

Jest to sektor, w którym RPA posiada bogate doświadczenie oraz spory udział - około 3% światowego rynku. Do sukcesu kraju w tej dziedzinie doprowadziła dobrze rozwinięta sieć szpitali, powszechne wprowadzenie zasad ood clinical practice (GCP), niższe w stosunku do Europy czy USA koszty oraz odpowiednie prawodawstwo. Większość kontraktów w dziedzinie badań klinicznych realizowana jest przez firmy międzynarodowe, jednak coraz lepiej na tym polu radzą sobie lokalne podmioty jak Veritrial, czy African Clinical Research Organisation. Rynek innych usług również powiększa się w Południowej Afryce: w tym produkcja na zamówienie przeciwciał monoklonalnych, ekstraktów czy diagnostyki. 

Współpraca

Początkiem dynamicznego wzrostu firm biotechnologicznych był projekt National Biotechnology Strategy, zrealizowany przez Department of Science and Technology. W jego trakcie powstało wiele regionalnych centrów innowacyjności takich, jak Cape Biotech (założony w Western Cape), BioPad czy Lifelab w KwaZulu Natal oraz ośrodków narodowych jak PlantBio, będący centrum innowacyjnym w dziedzinie biotechnologii roślin. Rozwój biotechnologii w RPA nie był by też możliwy bez współpracy z firmami zagranicznymi - znacznie ułatwiony poprzez język angielski będący w Republice Południowej Afryki językiem urzędowym. Modelowym przykładem porozumień korzystnych dla obu stron jest współpraca AngioDesign z brytyjską firmą Cresset Biomolecular Discovery. Testowane w Afryce związki inhibitorów są wskazywane przy pomocy innowacyjnych narzędzi bioinformatycznych opracowanych w Cresset Biomolecular Discovery z Hertfordshire. Jednocześnie obie firmy współpracują z angielskim University of Bath  oraz południowoafrykańskim University of Cape Town. Poza kontaktami z przedstawicielami czołowych pod względem innowacyjności krajów, firmy afrykańskie stale wzmacniają współprace z firmami pochodzącymi z krajów rozwijających się. East Coast Rapid Diagnostics jest spółką joint venture pomiędzy Lifelab BRIC oraz indyjskim Tulip group of Goa.  Firma specjalizuje się w tworzeniu szybkich zestawów diagnostycznych opartych na przeciwciałach.

Projekt edukacyjny: „Zrozumieć biotechnologie”   realizowany przez South African Agency for Science and Technology Advancement Źródło: http://www.saasta.ac.za/

Pomimo tego, że sektor biotechnologiczny jest w RPA wciąż skromny w stosunku do tych z krajów europejskich, wydaje się mieć on dosyć jasną przyszłość. Do pozytywnych zjawisk należy dosyć intensywne wsparcie rządu - na innowacyjny R&D planuje on przekazywać docelowo 2% budżetu w 2018 roku. Na przeszkodzie stoi wciąż opór do inwestowania przez źródła prywatne w firmy typu biotech, brak odpowiedniej kadry (tutaj problemem jest m.in. znaczna migracja wykształconych pracowników), konkurencja globalnych korporacji, a także opór tradycyjnych społeczności . Pomimo tego firmy z Republiki Południowej Afryki starają się znaleźć swoją specyficzną nisze związaną z lokalnymi uwarunkowaniami. Ich sukces na pewno wskazałby innym państwom z krajów rozwijających się, a zwłaszcza afrykańskim, że inwestycje w przemysł i usługi high tech jest doskonałym sposobem na rozwój.

Michał Laskowski

Literatura:

[1] Al-Bader, S. et al. Small but tenacious: South Africaʼs health biotech sector. Nature Biotechnology 27, 427-445

 [2] Burton, S. G. Development of Biotechnology in South Africa. EJB Electronic Journal of Biotechnology, ISSN: 0717-3458

[3] Raport The European South Africa Science and Technology Advancement Programme . A National Biotechnology Strategy for South Africa.

[4] Louet, S. Rainbow biotech—South Africa's emerging sector. Nat. Biotechnol. 24, 1313–1316

Ciekawe strony:

1. www.esastap.org.zaThe European South Africa Science and Technology Advancement Programme

2. http://www.dst.gov.za Department of Science and Technology