Biotechnologia.pl
łączymy wszystkie strony biobiznesu
Badaczki znane i nieznane. Padmanee Sharma – kobieta, która połączyła immunologię z onkologią kliniczną
Badaczki znane i nieznane. Padmanee Sharma – kobieta, która połączyła immunologię z onkolog

Padmanee Sharma należy do grona badaczek, które zmieniły rozumienie relacji między układem odpornościowym a nowotworem w kontekście terapii onkologicznych. Jej prace koncentrują się na biologicznych podstawach immunoterapii, mechanizmach odpowiedzi i oporności na leczenie oraz przekładaniu obserwacji laboratoryjnych na praktykę kliniczną. Łącząc dziedziny immunologii, onkologii i badań translacyjnych, Sharma odegrała ważnąą rolę w rozwoju strategii terapeutycznych opartych na modulacji odpowiedzi immunologicznej, w szczególności w nowotworach układu moczowo-płciowego.

 

Padmanee Sharma urodziła się w Gujanie i w wieku dziecięcym przeniosła się z rodziną do Nowego Jorku. Jej rodzice, reprezentujący hinduską diasporę Gujany, przybyli do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu lepszych możliwości edukacyjnych dla dzieci. Kontekst migracyjny oraz silne znaczenie nauki w domu rodzinnym odegrały istotną rolę w jej dalszej drodze – Sharma wielokrotnie podkreślała, że to właśnie wczesne doświadczenia nauczyły ją dyscypliny, konsekwencji i odpowiedzialności. Formalną edukację medyczną i naukową zdobywała w Pensylwanii, gdzie ukończyła jednocześnie studia medyczne i doktoranckie (M.D. i Ph.D.) na Pennsylvania State University.

Po zakończeniu szkolenia rezydenckiego i specjalistycznego Padmanee dołączyła do University of Texas MD Anderson Cancer Center – jednego z najważniejszych ośrodków badań nad nowotworami na świecie. Od początku kariery naukowej centrum zainteresowań badaczki były mechanizmy odpowiedzi immunologicznej w nowotworach oraz sposoby wykorzystania układu odpornościowego do skuteczniejszego leczenia pacjentów. Jej pierwsze prace naukowe wykazywały, że odpowiedź immunologiczna guza jest znacznie bardziej złożona niż wcześniej sądzono – istnieje bowiem wiele faz aktywacji i hamowania, które mogą decydować o skuteczności terapii. Kluczowym wkładem Sharmy było wykazanie, że inhibitory punktów kontrolnych, takie jak blokada CTLA-4, nie tylko aktywują odpowiedź przeciwnowotworową, ale także podlegają dynamicznym mechanizmom oporności, które mogą być pierwotne, adaptacyjne lub nabyte. [2] W jednej ze swoich najczęściej cytowanych prac, opublikowanej w „Science”, Sharma wspólnie z Allisonem przedstawiła prognozę rozwoju immunoterapii, wskazując zarówno na możliwości, jak i ograniczenia terapii blokujących punkty kontrolne. [1] Artykuł ten był jednym z pierwszych przeglądów opisujących immunoterapię jako pole wymagające stałego uzupełniania danych biologicznych oraz korelacji klinicznych, a nie wyłącznie rozwijania nowych leków.

W kolejnych latach działalność naukowa Padmanee koncentrowała się na mapowaniu odpowiedzi immunologicznej guza z wykorzystaniem biopsji seryjnych, analiz wieloomicznych oraz badań translacyjnych prowadzonych bezpośrednio u pacjentów. Zainicjowana przez nią Immunotherapy Platform w MD Anderson stała się jednym z największych i najbardziej złożonych programów translacyjnych w świecie onkologii. Platforma ta pozwala na łączenie danych klinicznych, immunologicznych i molekularnych z badań nad różnymi typami nowotworów – od czerniaka po raka prostaty, nerek, trzustki i płuca. [10] Jej celem jest nie tylko lepsze zrozumienie, dlaczego część pacjentów odpowiada na immunoterapię, ale także identyfikacja biomarkerów, które pozwolą przewidywać skuteczność leczenia i opracować bardziej precyzyjne strategie terapeutyczne.

Szczególne znaczenie w dorobku badaczki mają prace dotyczące oporności na immunoterapię. W artykule opublikowanym w „Cell” w 2017 r. Sharma, razem z Wargo, Ribasem i Hu-Lieskovan, przedstawiła jeden z pierwszych kompleksowych modeli oporności pierwotnej, adaptacyjnej i nabytej. [2] Autorzy wskazali m.in. na rolę mikrośrodowiska guza, ekspresji antygenów, sygnałów interferonowych, a także plastyczności komórek nowotworowych jako czynników współdecydujących o skuteczności immunoterapii. Praca ta stała się podstawą wielu obecnych programów klinicznych, które łączą inhibitory punktów kontrolnych z terapiami modulującymi mikrośrodowisko guza lub ścieżki sygnałowe prowadzące do oporności. Dalsze publikacje Sharmy pogłębiały te obserwacje, co znalazło odzwierciedlenie w jej pracach z 2023 r., również opublikowanych w „Cell”, które analizowały kierunki rozwoju immunoterapii w kontekście coraz bardziej złożonych danych z badań translacyjnych. [3]

Ważnym obszarem działalności Sharmy jest onkologia układu moczowo-płciowego, zwłaszcza rak prostaty i nerki. Sharma była jedną z pierwszych badaczek, które wykazały, że nowotwory te charakteryzują się unikalnymi wzorcami odpowiedzi immunologicznej, co może tłumaczyć ograniczoną skuteczność monoterapii inhibitorami punktów kontrolnych. Poprzez badania biopsji przed i po leczeniu wykazała, że w raku prostaty kluczowe jest aktywowanie określonych podpopulacji limfocytów oraz modulowanie sygnałów interferonowych, natomiast w raku nerki istotną rolę odgrywają różnice w składzie komórkowym mikrośrodowiska oraz czynniki metaboliczne. [10] Wyniki te przyczyniły się do opracowania nowych strategii terapeutycznych, w tym terapii kombinowanych.

Dorobek Sharmy obejmuje ponad sto publikacji w czasopismach o najwyższym impact factor, liczne wykłady plenarnie oraz wystąpienia na najważniejszych konferencjach onkologicznych, takich jak AACR czy ASCO. Jej wkład w rozwój immunoterapii został wielokrotnie doceniony, m.in. poprzez przyznanie William B. Coley Award for Distinguished Research in Tumor Immunology – jednej z najważniejszych nagród w dziedzinie immunologii nowotworów. [6] W 2024 r. została wybrana do grona Fellows of the AACR Academy, co podkreśla jej wpływ na światowe badania nad rakiem. [7]

Obecnie wykłada onkologię medyczną układu moczowo-płciowego oraz immunologię, a także pełni funkcje Associate Vice President of Immunobiology, Scientific Director Immunotherapy Platform w James P. Allison Institute oraz Co-Director of the PICI Center at MD Anderson Cancer Center. [5,8] Jej rola tam jest wyjątkowa, ponieważ łączy działalność kliniczną, kierowanie dużymi programami badawczymi oraz strategiczne planowanie rozwoju immunobiologii w całej instytucji. Współpraca naukowa i partnerska z Jamesem P. Allisonem  laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za odkrycia dotyczące hamowania punktów kontrolnych układu immunologicznego  stała się jednym z najważniejszych elementów jej kariery. Oboje tworzą interdyscyplinarny duet badawczy, łącząc doświadczenie kliniczne Sharmy z fundamentalną immunologią Allisona.

Obok działalności naukowej i klinicznej badaczka angażuje się w rozwój młodych naukowców oraz wspieranie działań interdyscyplinarnych. Jej praca jest jednym z najlepszych przykładów tego, jak łączenie badań podstawowych, klinicznych i translacyjnych może prowadzić do przełomowych obserwacji, które zmieniają praktykę terapeutyczną. Chociaż immunoterapia stała się jednym z centralnych elementów współczesnej onkologii, Sharma wielokrotnie podkreślała, że jej rozwój wymaga ciągłego eksperymentowania, analizy biologii guza i gotowości do rewizji wcześniejszych założeń. Jej prace stawiają biologiczne fundamenty pod przyszłość terapii przeciwnowotworowych, wskazując, że skuteczna immunoterapia wymaga precyzyjnego mapowania dynamiki układu odpornościowego oraz mechanizmów oporności na poziomie komórkowym, tkankowym i molekularnym. 

Źródła
  1. Sharma P, Allison JP. The future of immune checkpoint therapy. Science. 2015;348(6230):56-61. DOI: 10.1126/science.aaa8172.
  2. Sharma P, Hu-Lieskovan S, Wargo JA, Ribas A. Primary, Adaptive, and Acquired Resistance to Cancer Immunotherapy. Cell. 2017;168(4):707-723. DOI: 10.1016/j.cell.2017.01.017.
  3. Sharma P et al. Immune Checkpoint Therapy - Current Perspectives and Future Directions. Cell. 2023. DOI: 10.1016/j.cell.2023.03.006.
  4. Sharma P et al. Cancer Immunology and Immunotherapy in the AACR Cancer Progress Report 2023. Cancer Immunol Res. 2023;11(10):1298-1299. DOI: 10.1158/2326-6066.CIR-23-0672.
  5. MD Anderson Cancer Center. Padmanee Sharma, M.D., Ph.D. Faculty Biography.
  6. MD Anderson Newsroom. Immunotherapy expert Sharma wins Coley Award.
  7. MD Anderson Newsroom. Padmanee Sharma elected Fellow of the AACR Academy.
  8. Aspen Ideas Festival. Padmanee Sharma - Speaker Profile.
  9. TapImmune. Press Release: Padmanee Sharma joins Scientific Advisory Board.
  10. MD Anderson Cancer Frontline. Immunotherapy research expands treatment’s reach to prostate, pancreatic and renal cancers.
  11. Fot. Javi.guerrero1127 - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=124795822
KOMENTARZE
Newsletter