Pierwsze protezy

Najskuteczniejszą metodą leczenia zaawansowanej niewydolności serca jest przeszczep. Mała dostępność narządów powoduje, że szansę na operację ma tylko około 20 procent pacjentów. Ograniczenia te zmuszają lekarzy i naukowców do poszukiwania alternatywnych metod. Zastosowanie pomp do mechanicznego wspomagania pracy komór to rozwiązanie ratujące życie nieuleczalnie chorych osób oczekujących na przeszczep, a z drugiej strony także metoda mogąca wspierać leczenie i regenerację serca. Badania kliniczne dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności stosowania systemów wspomagania serca rozpoczęły się w latach 80. ubiegłego wieku, a od 1993 roku w Europie dostępne były już wszczepialne protezy serca.

Dzięki inicjatywie profesora Zbigniewa Religi i działalności Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii (FRK) w latach 90. udało się opracować pierwszą polską sztuczną komorę serca POLVAD. W 1995 roku została ona po raz pierwszy wszczepiona pacjentowi, a w 1999 roku udało się ją wdrożyć do stosowania klinicznego. Polska pozaustrojowa proteza pulsacyjna była w tym czasie jednym z zaledwie pięciu tego typu urządzeń stosowanych na świecie. Jej niewątpliwą zaletą była dużo niższa cena w porównaniu do tych konstruowanych za granicą. Sztuczna komora POLVAD jest z powodzeniem stosowana do dzisiaj, a najdłuższy okres wspomagania serca z jej pomocą to 2 lata. Jednakże jej ograniczeniem jest konieczność przebywania w szpitalu, pod stałą opieką personelu medycznego. Ze względu na postulaty środowisk medycznych i technicznych w kwestii opracowania nowych, bardziej zaawansowanych systemów mechanicznego wspomagania serca w marcu 2007 roku uchwałą Rady Ministrów ustanowiono Program „Polskie Sztuczne Serce”.

Program „Polskie Sztuczne Serce”

Rządowy program był realizowany w latach 2007-2012, a w jego zadania zaangażowanych było 21 instytucji naukowo-badawczych i 4 ośrodki kardiochirurgiczne. Koordynatorem programu była Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii z Zabrza. Efektem projektu jest opracowanie rodziny polskich protez serca ReligaHeart, do których należą: zmodernizowana proteza pozaustrojowa, częściowo-implantowana proteza długoterminowego wspomagania, wirowa pompa wspomagania serca, a przede wszystkim całkowicie implantowana proteza permanentna. W ramach programu wytworzono prototypy urządzeń, a w ostatnich latach prowadzono badania nad ich wdrożeniem klinicznym.

Naukowcom z FRK w ostatnich czasie udało się także skonstruować nową protezę serca Religa PED przeznaczoną dla dzieci. Z kolei całkowicie implantowana proteza POLTAH została już wdrożona do produkcji i jest eksperymentalnie wykorzystywana w leczeniu klinicznym.