Promieniowanie UV niesie za sobą zarówno pozytywne, jak i negatywne działanie na nasz organizm. Przebywanie na słońcu poprawia ogólne samopoczucie, działa antydepresyjnie. Promieniowanie słoneczne wpływa na produkcję serotoniny (hormonu szczęścia) przez szyszynkę, a także odpowiada za produkcję witaminy D3 przez organizm. Jednak długotrwała ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych, rumienia, złuszczania naskórka, powstawania teleangiektazji i przebarwień, przyspieszonego starzenia się skóry, a nawet rozwoju dermatoz. Niebezpiecznym skutkiem korzystania z kąpieli słonecznych jest wzrost ryzyka zachorowań na nowotwory skóry, głównie czerniaka.
O tym, jak duże ryzyko działania kancerogennego niesie promieniowanie UV świadczy badanie przeprowadzone wśród 10 000 osób z niskim fototypem skóry w Australii, gdzie częściej występują choroby nowotworowe skóry. Zaobserwowano wówczas 2-krotny spadek ryzyka zachorowań na czerniaka u osób, które stosowały produkty z filtrami UV.
Aby zapobiec negatywnym skutkom promieniowania słonecznego, należy poznać podstawowe zasady skutecznej fotoprotekcji. Poniżej opiszemy te najważniejsze.
Przebywając na słońcu należy pamiętać o odpowiedniej ochronie głowy, oczu przed nadmiernym promieniowaniem nosząc odpowiednie elementy ubioru, natomiast całą skórę powinno się zabezpieczać odpowiednio dobranymi preparatami z filtrami.
Na rynku dostępnych jest wiele produktów o rożnych współczynnikach ochrony przed promieniowaniem UV. W 2006 r. według dyrektywy Unii Europejskiej, unormowane zostały zasady opisywania skuteczności ochrony przeciwsłonecznej produktów ochronnych. Opiera się ona na współczynniku SPF, czyli minimalnej dawce promieniowania UV, jaka jest potrzebna, aby na skórze wywołać rumień. Współczynnik ten każdy powinien dobrać indywidualnie w zależności od karnacji skóry oraz pamiętając o tym, że przygodę z opalaniem w sezonie należy rozpoczynać używając preparatów z wyższym SPF. Ważne jest również to, aby produkt chronił także przed promieniowaniem UVA.
Bardzo ważną zasadą skutecznej ochrony przed słońcem jest ilość aplikowanego produktu ochronnego. Po analizie wielu badań, przyjęto standard – 2mg/cm2 skóry preparatu, co jest równe 20 g/m2 skóry.
To, jak ważna jest ilość dawkowanego preparatu, przedstawia badanie, które omówił dr hab. n. med. Adam Reich z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii UM we Wrocławiu. Wynika z niego, że pacjenci średnio aplikują o połowę mniej preparatu ochronnego niż należy, co nie zależało od formulacji, jaka została zastosowana i też nie było to uzależnione od płci osoby badanej. Dlatego też ochrona przeciwsłoneczna deklarowana przez producenta w rzeczywistości nigdy przez pacjentów nie została osiągnięta. Co więcej, są dane, które pokazują, że ta zależność ochrony przeciwsłonecznej rośnie wykładniczo, czyli jeżeli pacjent zaaplikuje dwa razy mniej preparatu na skórę, ochrona będzie wtedy 4-krotnie niższa.
Znane są też inne metody mogące znaleźć zastosowanie w ochronie przed niekorzystnymi skutkami promieniowania, opierające się głównie na odwracaniu procesu fotostarzenia. Podstawową grupą związków spełniających to zadanie pozostają retinoidy. Ich działanie polega na redukowaniu objawów przebarwień posłonecznych, wygładzeniu linii zmarszczek, przywracaniu prawidłowej grubości naskórka, stymulacji syntezy kwasu hialuronowego i kolagenu, hamowaniu degradacji tkanki łącznej, a także ochrony przed stresem oksydacyjnym.
Powyższe działanie retinoidów również zostało udowodnione wynikami badań, które przedstawił dr hab. n. med. Adam Reich. Okazało się, że jeżeli zastosujemy retinoid (w tym przypadku retinaldehyd, czyli jedna z pochodnych retinoidowych) przed naświetlaniem promieniowaniem UV, to praktycznie całkowicie znoszona jest redukcja syntezy włókien kolagenowych w skórze właściwej w porównaniu ze skórą poddaną promieniowaniu, ale bez aplikacji retinoidów.
Ponadto, metodą wspomagającą walkę ze skutkami promieni słonecznych oraz poprawiającą ogólny stan skóry są peelingi chemiczne. Poprawiają one teksturę skóry, usuwają skutki przewlekłego działania promieniowania UV, redukują liczbę i głębokość zmarszczek oraz dają ogólny efekt odmłodzenia skóry.
Podsumowując, aby stosować skuteczne metody fotoprotekcji należy zawsze czytać to, co jest napisane na opakowaniu, zwracać uwagę, aby na produkcie nie tylko był określony SPF, ale także aby producent wskazywał, że dany filtr chroni nas też przed promieniowaniem UVA. Taki filtr powinien być aplikowany około 20-30 minut przed ekspozycją na słońce, aby filtr mógł odpowiednio wchłonąć się w skórę, co 2-3 godziny należy skórę ponownie nasmarować preparatem. Bardzo istotna jest dawka aplikowanego preparatu w ilości 2mg/cm2 skóry i należy też pamiętać, że filtr chroni tylko ten obszar skóry, gdzie został zaaplikowany dlatego preparat nakładać należy na całe ciało pamiętając o wszystkich jej fragmentach np. płatkach uszu czy wargach. Istotne jest również, że aby stosować się do skutecznych metod fotoprotekcji należy chronić skórę przed promieniowaniem przez cały rok.
KOMENTARZE