Patogeneza

Patogeneza trądziku odwróconego nie została jeszcze w pełni poznana, chociaż coraz częściej są publikowane nowe doniesienia na temat mechanizmu powstawania tego schorzenia. Na początku dochodzi do nadmiernego namnożenia się keratynocytów w mieszkach włosowych, co przyczynia się do hiperkeratozy i zatkania się mieszków. Istotną rolę odgrywa także zaburzenie układu odpornościowego.

Czynniki rozwoju choroby

Do głównych czynników predysponujących do rozwoju choroby zalicza się otyłość oraz palenie papierosów. Pozostałe czynniki to: płeć żeńska, uwarunkowania genetyczne oraz pochodzenie inne niż rasa kaukaska. Warto wspomnieć, że ok. 90% pacjentów to byli bądź aktywni palacze. Na trądzik odwrócony chorują osoby między 11. a 50. rokiem życia. Średni wiek zachorowania przypada na 23. rok życia. Należy podkreślić, że prawidłowe rozpoznanie trądziku odwróconego jest opóźnione o ok. 7-10 lat od wystąpienia pierwszych objawów.

Objawy trądziku odwróconego

Nasilenie objawów trądziku odwróconego ocenia się za pomocą trzystopniowej skali Hurley'a. Bardzo często przed wystąpieniem zmian skórnych pacjenci odczuwają pieczenie, świąd oraz wzmożoną potliwość w obszarze zmienionym chorobowo. Początkowe symptomy chorobowe charakteryzują się zapaleniem mieszków włosowych, powstaniem zaskórników oraz grudek, które następnie rozwijają się w zapalne guzki oraz podskórne guzy i cysty. W miarę rozwoju schorzenia dochodzi do rozrostu guzków, a następnie łączenia się ich ze sobą. W trzecim stadium choroby powstają blizny oraz przetoki, z których wydobywają się treści krwisto-ropne. Nasilenie zmian skórnych zależy bardzo często od wagi ciała. Powstają głównie w miejscach, gdzie skóra styka się ze sobą i dochodzi wtedy do podrażnienia. Lokalizacja zmian różni się w zależności od płci. Choć choroba częściej występuje u kobiet, to większe nasilenie zmian obserwuje się u mężczyzn. U kobiet zmiany występują w okolicy pachowej, piersiowej, pachwin oraz wewnętrznej części ud, zaś u mężczyzn – pod pachami, w okolicy krocza, odbytu oraz w szparze międzypośladkowej.

Leczenie

Do tej pory brakuje ujednoliconych wytycznych dotyczących postępowania w leczeniu trądziku odwróconego. Leczenie obejmuje farmakologię oraz procedury zabiegowe. Istotna jest zmiana stylu życia, a mianowicie redukcja masy ciała, zaprzestanie palenia tytoniu oraz ubieranie się w przewiewną odzież. Leczenie zachowawcze bardzo często rozczarowuje, a za jedyną skuteczną formę terapii uznaje się zabiegi chirurgiczne. Pacjenci doświadczają pogorszenia jakości życia, dlatego istnieje wielka potrzeba opracowania skutecznej metody leczenia trądziku odwróconego.

Odpowiednie dobranie terapii jest zależne od stopnia nasilenia klinicznego choroby, który jest oceniany na podstawie skali Hurley'a. W przypadku braku dokuczliwych objawów wystarczy codzienna higiena odpowiednim preparatem przeciwbakteryjnym oraz stosowanie ciepłych kompresów, dzięki czemu dochodzi do przyspieszenia uwolnienia treści ropnej. Zaawansowana postać wymaga antybiotykoterapii miejscowej lub leczenia ogólnego. Jak się okazuje, zadowalające efekty może przynieść także laseroterapia. W przypadku nasilonych objawów bólowych wysoką skuteczność wykazuje przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, preparatów z 5% lidokainą oraz diklofenaku. W miejscowym leczeniu trądziku odwróconego stosuje się 1% klindamycynę. Aplikuje się ją dwa razy dziennie na miejsca zmienione chorobowe, nie dłużej niż trzy miesiące. W leczeniu drugiego rzutu wykorzystuje się krem z 15% rezorcyną. Działa ona keratolitycznie, antyseptycznie i przeciwświądowo. Co więcej, hamuje wydzielanie łoju i wspomaga udrażnianie mieszków włosowych. Przepisywany jest do czasu złagodzenia zaostrzenia objawów. W leczeniu ogólnym stosuje się antybiotyki (klindamycynę z rimfampicyną i tetreacyklina) w średnim i ciężkim nasileniu zmian. Do skutków ubocznych tego leczenia należy zaliczyć dolegliwości ze strony układu pokarmowego, tj. nudności, wymioty oraz biegunkę. W terapii trądziku odwróconego stosuje się także lek biologiczny – adalimumab. Przynosi on poprawę u pacjentów w średnim i zaawansowanym nasileniu choroby.

Zaawansowaną postać trądziku leczy się chirurgicznie u osób z przewlekłymi zmianami zapalnymi, którzy nie zareagowali korzystnie na leczenie farmakologiczne. Dostępna jest szeroka gama zabiegów, które są dobierane do stanu pacjenta. Jednym ze stosowanych zabiegów jest tzw. deroofing. Kolejną metodą jest laseroterapia – stosuje się lasery CO2 oraz laser neodymowo-yagowy (Nd-Yag). Ostatnią metodą leczenia są radykalne zabiegi chirurgiczne, które są stosowane w III stopniu nasilenia klinicznego.