Zmiany towarzyszące trądzikowi powstają w wyniku stanu zapalnego gruczołów łojowych i mieszków włosowych i dotyczą najczęściej skóry twarzy, klatki piersiowej, szyi oraz pleców. Głównym czynnikiem etiologicznym choroby są androgeny, które w niekontrolowany sposób pobudzają gruczoły łojowe chorego do wytężonej produkcji sebum. Inną przyczyną jest tzw. hiperkeratynizacja oraz sekwencyjne blokowanie mieszków włosowych. W patogenezie trądziku, mikrobiologiczna flora skórna, a w szczególności bakterie Propionibacterium acnes odgrywają ogromną rolę. Pomimo, iż P. acnes wchodzą w skład naturalnie występującego na skórze biofilmu ochronnego, to ich niekontrolowany rozwój w sprzyjających warunkach, może przyczynić się do zainicjowania choroby. „Czop” bogaty w lipidy, zatykający mieszek włosowy stanowi idealne środowisko dla rozwoju chorobotwórczych bakterii, których niekontrolowane namnażanie, wymyka się spod kontroli ludzkiego układu odpornościowego, inicjując stan zapalny. Wydzielane prze bakterie substancje zewnątrzkomórkowe takie jak lipazy, proteazy, hialuronidazy, chemotaktyczne czynniki dla neutrofilów, limfocytów i makrofagów, mogą odgrywać kluczową rolę w etiopatogenezie choroby. Produkty pozakomórkowe stymulują komórki układu immunologicznego do niespecyficznej produkcji cytokin prozapalnych, w tym TNF-α czy IL-8 produkowanej przez monocyty.

Trądzik to nie tylko choroba skórna. Obniżona samooceno chorego, wywołana widocznymi zmianami chorobowymi w obrębie twarzy i szyi, powoduje rozwój chorób towarzyszących takich jak, np. depresja. Kondycję psychiczną pacjenta, może pogarszać również fakt, iż pomimo ogromnego rozwoju medycyny ostatnich lat, trądzik wciąż pozostaje w grupie chorób trudnych do zaleczenia. P. acnes podczas antybiotykoterapii, która stanowi podstawową metodę zwalczania choroby, uodparniają się na stosowane preparaty. Po pewnym czasie, długotrwałe i drogie leczenie, nie przynosi widocznych rezultatów co przyczynia się do pogorszenia stanu psychicznego osoby cierpiącej na tę chorobę. To właśnie dlatego coraz częściej poszukuje się alternatywnych metod walki z trądzikiem. Co więcej, natura obdarzyła nas całym wachlarzem potencjalnych rozwiązań.

Wiele gatunków roślin, w tym Angelica anomala, Garcinia mangostana, Eucommia ulmoides, Ilex paraguariensis, Magnolia sp. czy Pulsatilla koreana mają udokumentowane działanie antytrądzikowe.

Ostatnie lata to okres wytężonych badań nad potencjałem alkoholowych ekstraktów z liści Rhodomyrtus tomentosa. Doświadczenie przeprowadzone przez Saisingi Voravuthikunchai wykazały wysoką skuteczność przeciwko Gram dodatnim bakteriom, w tym także Gram dodatnim P. acnes.

Bakterie P. acnes wytwarzają lipazy, które hydrolizują trójglicerydy w łoju. Produkują ponad to wolne kwasy tłuszczowe, które powodują podrażnienie i degradację ścian mieszka włosowego. Antybiotyki stosowane w zwalczaniu trądziku mogą działać jako swoiste inhibitory enzymu hamującego niekontrolowany rozwój bakterii na powierzchni skóry. Badania  Saisingi Voravuthikunchai potwierdziły też rolę wydzielanych przez komórki bakteryjne enzymów w inicjowaniu procesu zapalnego i rozwój choroby.

Etanolowe ekstrakty z Rhodomyrtus tomentosa wykazały wysoką skuteczność wobec wszystkich przebadanych izolatów P. acnes. Co więcej skuteczność porównywana była z rezultatem uzyskanym dla erytromycyny, antybiotyku powszechnie stosowanego w walce z chorobą. W obecności ekstraktu roślinnego, liczba zdolnych do życia komórek zmniejszyła się o 99 % w ciągu 24 godzin. Nie mniej korzystne okazały się badania cytotoksyczności ekstraktu. Testy wykonane na normalnych, skórnych fibroblastach potwierdziły, że ze względu na bardzo niską toksyczność może być on stosowany zarówno jako środek leczniczy jak i może być stosowany miejscowo.

Anna Tomczak

Źródło:
Jongkon Saising^, Supayang Piyawan Voravuthikunchai; Anti Propionibacterium acnes activity of rhodomyrtone, an effective compound from Rhodomyrtus tomentosa (Aiton) Hassk. Leaves; Anaerobe, Volume 18, Issue 4, August 2012, Pages 400–404