Jakie zmiany fizjologiczne skóry występują u większości kobiet w ciąży?

Ciąża to czas, który wpływa na występowanie wielu zmian fizjologicznych w ciele kobiety. Modyfikacji podlegają procesy metaboliczne, immunologiczne, a przede wszystkim hormonalne, które umożliwiają wzrost i rozwój płodu. Skóra to narząd, na którym również dochodzi do przekształceń. Są to naturalne zjawiska, których nie należy się obawiać, większość z nich ustępuje po porodzie. U swoich pacjentek w ciąży najczęściej obserwuję różnego typu hiperpigmentację skóry. Przebarwieniu ulega kresa biała. Jest to smuga, która ciągnie się od mostka, przez pępek, do spojenia łonowego. Gdy się napigmentuje, nazywamy ją wówczas kresą ciemną lub czarną. Ciężarnym ciemnieją też brodawki piersiowe. Nierzadko pojawia się u nich również tzw. maska ciążowa, inaczej ostuda, czyli nieregularne przebarwienia zlokalizowane na twarzy. Te hiperpigmentacje skóry wynikają z działania: hormonu stymulującego melanocyty (MSH), estrogenów i progesteronu. Ostudę dodatkowo prowokują promienie słoneczne i predyspozycja genetyczna. Skóra na brzuchu natomiast poprzez systematyczne rozciągnięcie może pokryć się rozstępami. Inne zmiany, które pojawiają się w ciąży, to żylaki czy pajączki naczyniowe. Pacjentki często zgłaszają się także z powodu nasilenia trądziku. To dość powszechne schorzenie u ciężarnych. Wiele kobiet często obawia się leczenia w ciąży i unika konsultacji dermatologicznych. To jednak istotne, aby odbyć specjalistyczną wizytę, gdyż problem może się pogłębiać, a zmiany zostawić trwałe blizny potrądzikowe.

Jak należy pielęgnować skórę twarzy w ciąży?

Kobiety w ciąży powinny opierać swoją pielęgnację na nawilżaniu, ujędrnianiu i uelastycznianiu skóry. Najistotniejsza jest przy tym ochrona przed słońcem. Codziennie rano warto pamiętać o aplikowaniu kremów z filtrami przeciwsłonecznymi mineralnymi, nawet jeśli ciąża trwa w porze jesienno-zimowej. Jeśli chodzi o lotiony to rekomenduję te dedykowane do skóry wrażliwej i suchej, pozbawione parabenów, konserwantów czy barwników. Skórę brzucha należy masować, by pobudzić mikrokrążenie i nawilżać kilka razy dziennie produktami stworzonymi na bazie masła shea (ładnie natłuszcza) oraz witaminy E, która jest świetnym przeciwutleniaczem i chroni przed utratą kolagenu. Inne pożądane składniki w produktach do codziennego używania to: alantoina, pantenol i woda termalna. Możemy także zaopatrzyć się w kremy przeciw rozstępom. Mają one działanie nawilżająco-natłuszczające, a masaż podczas aplikacji „wzmocni” skórę. Dodatkowo ciekawym rozwiązaniem jest szczotkowanie skóry brzucha na sucho. Ta czynność poprawia krążenie, regeneruje i może uchronić przed powstawaniem zmian na skórze podczas ciąży. Są jednak panie, którym sprawia dyskomfort. Chcąc pobudzić i zregenerować skórę, warto dodać do pielęgnacji regularne wykonywanie delikatnych domowych peelingów na udach, pośladkach i piersiach.

Jakie są najczęstsze dermatozy ciężarnych i jak się je leczy?

U kobiet istnieją choroby dermatologiczne, które są specyficzne dla okresu ciąży. Najczęstszym objawem skórnym dermatoz jest świąd. Dotyczy prawie 40% ciężarnych. Lokalizuje się on głównie na brzuchu i piersiach. Z uwagi na łagodny charakter stosujemy zwykle leczenie objawowe, skoncentrowane na zmniejszeniu nasilenia świądu. Świąd obserwujemy także w ciążowej cholestazie wewnątrzwątrobowej, która zwykle ma umiarkowany przebieg, choć z uwagi na możliwe powikłania powinna być ściśle monitorowana. Wśród innych specyficznych dla ciąży dermatoz wyróżniamy również atopowe wykwity ciążowe i polimorficzne osutki ciężarnych (PEP). W ciąży z powodu występujących modyfikacji układu immunologicznego, może wystąpić opryszczka zarówno na ustach, jak i na wargach sromowych. W takim przypadku konieczna jest konsultacja lekarska. W zasadzie, gdy tylko pojawi się jakakolwiek zmiana skórna, należy niezwłocznie zgłosić się na konsultację do specjalisty, który wyznaczy odpowiedni plan leczenia.

Jakie są niewskazane preparaty i zabiegi kosmetyczne w okresie ciąży, które mogą powodować podrażnienie skóry?

Kobieta w ciąży powinna odstawić preparaty i kosmetyki z pochodnymi witaminy A, czyli retinoidami. Większość z nich stosuje się w terapiach przeciwtrądzikowych i jest na receptę. Niemniej jednak retinol może pojawić się też w licznych kosmetykach i te należy odstawić. Zabroniona jest także kuracja przeciwtrądzikowa oparta na izotretynoinie doustnej. Odradzam też korzystania z preparatów opartych na kwasach owocowych AHA i BHA, w tym kwasie salicylowym (jest on szczególnie groźny i może prowadzić do wad płodu!), z zawartością ftalanów czy toluenu.

Jak należy pielęgnować skórę biustu w czasie ciąży?

Piersi podczas ciąży już od pierwszych dni stają się bardzo wrażliwe. Szybko zaczynają się powiększać. Tu istotny jest dobrze dobrany biustonosz, a wiele kobiet, aby nie podrażniać brodawek decyduje się także na spanie w nim. Zachęcam swoje pacjentki, aby korzystały regularnie z delikatnych, nawilżających kremów i wsmarowywały je w piersi. Dobrze jest też nakładać serum ujędrniające i uelastyczniające skórę. Wskazany jest także systematyczny delikatny peeling pod prysznicem.

Jak pielęgnować skórę po porodzie?

Ponownie istotne jest nawilżanie, ujędrnianie i regeneracja. Choć ta pierwsza czynność wydaje się najbardziej istotna. Dlaczego? Zdarza się tak, że rozstępy mogą pojawić się nawet po porodzie, jeśli nie zadbamy dostatecznie o skórę szczególnie na brzuchu. Dlatego aplikowanie kremów nawadniających jest tak istotne. Gdy natomiast pojawią się rozstępy, warto zasięgnąć porady specjalisty. W przypadku wiotkiej skóry na brzuchu po ciąży czy pojawienia się rozstępów, warto skorzystać z zabiegów z zakresu dermatologii estetycznej, które dają satysfakcjonujące efekty i pozytywnie wpływają na odbiór swego ciała, jakże często zmienionego po ciąży. Jeśli kobieta karmi piersią to większość zabiegów jest niewskazanych. Gdy dziecko żywi się mlekiem modyfikowanym, świeżo upieczona mama najprawdopodobniej z większości działań pielęgnacyjnych będzie mogła skorzystać. Rekomenduję jednak pierwszy miesiąc przeznaczyć na odpoczynek i regenerację.

Fot. dr n. med. Małgorzata Marcinkiewicz, www.projektskora.pl