Klasyfikacja peptydów
Bioaktywne peptydy pełnią swoje funkcje na bazie różnych mechanizmów, zależnych od ich rodzaju. Podstawowa klasyfikacja wyróżnia: peptydy sygnałowe, nośnikowe, neuropeptydy oraz peptydy hamujące działanie enzymów.
Peptydy sygnałowe
Mechanizm działania bioaktywnych peptydów sygnałowych opiera się na pobudzaniu komórek tkanki łącznej – fibroblastów – wspierając procesy przeciwstarzeniowe. Stymulują produkcję kluczowych składników strukturalnych, takich jak kolagen i elastyna. Peptydy te mogą pełnić funkcję czynników wzrostu, inicjując aktywację kinazy białkowej C, która odgrywa istotną rolę w procesach wzrostu i migracji komórek. [1] Do najpopularniejszych peptydów sygnałowych zaliczamy np.: Hexapeptide-10, Hexapeptide-11, Pamitoyl Tripeptide-5. [2]
Peptydy nośnikowe
Peptydy nośnikowe ułatwiają transport pierwiastków, takich jak miedź i magnez, będących kofaktorami gojenia się ran, wzmacniając procesy regeneracyjne w skórze. [1,3] Przykładem tego typu składników są peptydy miedziowe, np. Copper Tripeptide-1.
Neuropeptydy
Inhibitory neurotransmiterów działają poprzez hamowanie przekazywania sygnałów w układzie nerwowo-mięśniowym. Ich funkcją jest wysyłanie impulsów, które zapobiegają intensywnym skurczom mięśni, co w efekcie pomaga zredukować widoczność zmarszczek mimicznych. Najpopularniejszym neuropeptydem jest argirelina, działająca podobnie do toksyny botulinowe – blokuje uwalnianie acetylocholiny w synapsach nerwowo-mięśniowych, co ogranicza skurcz mięśni. [4]
Peptydy hamujące enzymy
Działanie peptydów hamujących enzymy polega na ograniczeniu aktywności enzymów, które odpowiadają za degradację białek strukturalnych skóry, takich jak kolagen, elastyna czy inne składniki macierzy pozakomórkowej. W efekcie pomagają chronić skórę przed procesami starzenia się oraz utratą jędrności i sprężystości. Do inhibitorów enzymów należą np. Soy Oligopeptides.
Peptydy w produktach do pielęgnacji skóry głowy
Zdrowie skóry głowy odgrywa istotną rolę dla świadomych konsumentów, którzy zwracają szczególną uwagę na kondycję i wygląd swoich włosów. Wśród kosmetyków pielęgnacyjnych wyróżnić możemy takie produkty, jak: wcierki, serum czy toniki. Selektywnie wybierane składniki aktywne są ukierunkowane na nawilżanie i łagodzenie skóry, a także wspieranie wzrostu włosów oraz zapobieganie przedwczesnemu siwieniu. Peptydy należą do kluczowych składników aktywnych, które dzięki wielotorowemu działaniu, wspierają regenerację i utrzymanie zdrowej skóry głowy, tworząc optymalne warunki dla wzrostu mocnych i zdrowych włosów.
Przeciwdziałanie procesowi przedwczesnego siwienia włosów
Przedwczesne siwienie włosów jest wynikiem niedoboru melaniny w mieszku włosowym, co może być spowodowane jej zmniejszoną produkcją lub całkowitym zanikiem. Ponadto nadmierne wytwarzanie H2O2 w mieszku włosowym wyzwala uszkodzenia oksydacyjne, przyczyniając się do siwienia włosów. Udowodniono, że Palmitoyl Tetrapepitde-20 (PTP20) przeciwdziała procesowi przedwczesnego siwienia włosów poprzez ochronę aktywności melanocytów. Ten peptyd biomimetyczny, działający jako agonista hormonu melanotropowego (α-MSH), pobudza proces melanogenezy, co prowadzi do zwiększonej produkcji melaniny w mieszkach włosowych. Wyniki badań przeprowadzonych w warunkach in vitro, ex vivo oraz in vivo potwierdzają, że PTP20 może wspierać repigmentację włosów oraz zmniejszać tempo siwienia. [5, 6]
Przeciwdziałanie utracie włosów i wsparcie porostu
Niektóre peptydy stosowane w kosmetykach pielęgnacyjnych mogą wspierać terapię przeciw wypadaniu włosów, jednocześnie stymulując ich wzrost i przeciwdziałając ich utracie. Najpopularniejszym wyborem są produkty zawierające peptydy miedziowe, takie jak Copper Tripeptide-1, który stymuluje wzrost włosów poprzez rozszerzanie mieszków włosowych i aktywację metabolizmu komórek mieszka, pobudzając mikrokrążenie w naczyniach włosowatych skóry. Obecność CT-1 w produktach do pielęgnacji skalpu promuje proliferację komórek naskórka, dzięki czemu wspiera regenerację skóry głowy. Ponadto zwiększa dopływ tlenu do mieszków włosowych, odżywia skórę głowy, wpływając tym samym na ogólną kondycję włosów. Copper Tripeptide-1 działa również silnie antyoksydacyjnie, usuwając wolne rodniki i chroniąc mieszki włosowe przed stresem oksydacyjnym, co może wpłynąć na opóźnienie procesu siwienia. [7, 8] Kolejnym popularnym peptydem miedziowym stosowanym w kosmetykach stymulujących wzrost włosów jest Copper Tripeptide-34 (AHK-Cu). Substancja ta uznawana jest za skuteczny czynnik wzrostu, który wspomaga namnażanie komórek brodawki skórnej – struktur kluczowych dla cyklu życia włosa. Komórki brodawki skórnej wydzielają czynniki wzrostu, które stymulują proliferację i różnicowanie nabłonka mieszka włosowego. Badania ex vivo i in vitro wykazały, że Copper Tripeptide-34 ma działanie antyapoptotyczne wobec komórek brodawki skórnej, dzięki czemu znajduje swoje zastosowanie jako składnik produktów ukierunkowanych na wzrost włosów. [9]
Wzmocnienie włosów
Biotinoyl Tripeptide-1 to tripeptyd, który łączy biotynę z peptydami sygnałowymi, działając kompleksowo na zdrowie mieszków włosowych. Wspomaga syntezę i organizację białek adhezyjnych, takich jak laminina 5 i kolagen IV, co wzmacnia strukturę mieszków i poprawia zakotwiczenie włosów w skórze. Dodatkowo stymuluje proliferację keratynocytów w cebulce włosa, wspiera tworzenie macierzy zewnątrzkomórkowej oraz opóźnia proces starzenia się mieszków włosowych, co pozytywnie wpływa na ich kondycję i ogólną jakość włosów. [10]
Podsumowanie
Peptydy to nowoczesne składniki, które nadają kosmetykom wszechstronność działania, znajdując zastosowanie zarówno w produktach do pielęgnacji twarzy, jak i skóry głowy. Dzięki swoim właściwościom wspierają procesy regeneracyjne, przeciwdziałają starzeniu się skóry, wypadaniu włosów oraz ich przedwczesnemu siwieniu. Ich wielokierunkowe działanie – od stymulacji wzrostu włosów, poprzez ochronę przed stresem oksydacyjnym, aż po regenerację skóry głowy – sprawia, że peptydy są nie tylko skutecznym składnikiem aktywnym, ale również ważnym elementem profilaktyki i terapii wielu problemów związanych z kondycją skóry i włosów. Dzięki dynamicznemu rozwojowi badań nad tymi związkami kosmetyki zawierające peptydy stają się coraz bardziej zaawansowane i dostosowane do indywidualnych potrzeb konsumentów. Podczas badań produktów kosmetycznych zawierających wielofunkcyjne peptydy warto wziąć pod uwagę badania aparaturowe, które pozwolą na ocenę działania kosmetyku na skórę i włosy. Analizę zmiany pigmentacji oraz badanie parametru koloru można przeprowadzić przy pomocy chromametru, który może być szczególnie pomocny podczas monitorowania efektów kosmetyków przeciw siwieniu włosów. [5] Najpopularniejszą metodą diagnostyczną umożliwiającą ocenę gęstości włosów na określonej powierzchni skóry głowy jest trichoskopia. Pozwala ona na określenie liczbę włosów znajdujących się w fazach anagenu i telogenu oraz analizę skuteczności produktów peptydowych na skórę głowy i włosy. [11]
Autorka: Agata Burzyńska, technolog, kierowniczka laboratorium Latech Sp. z o.o., właścicielka marki LaQ
KOMENTARZE