Wbrew swojej nazwie (tea tree oil) olejek jest otrzymywany nie z drzewa herbacianego (Camellia sinensis), lecz z krzewu melaleuka skrętolistna z rodziny Mirtowatych (Myrtaceae). Występuje on w Australii, Nowej Gwinei i południowo-wschodniej Azji.  Jest on pozyskiwany poprzez destylację liści melaleuki skrętolistnej. Do głównych składników antymikrobowych można zaliczyć: terpinen-4-ol (35-40%), 1-8-cyneol (do 15%) i limonen (4%). W stężeniu 1-2% olejek hamuje rozwój bakterii i grzybów drobnoustrojowych. Właściwości te (bakterio- i grzybostatyczne) zostały wykorzystane w kosmetyce do produkcji preparatów działających antyseptycznie: toników, kremów, mydeł, dezodorantów, past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej, pielęgnacji stóp i in.

W lecznictwie olejek z drzewa herbacianego znalazł zastosowanie już w latach 30 XX wieku. Przede wszystkim stosowano go do leczenia zakażonych, trudno gojących się ran, owrzodzeń cukrzycowych, czyraków, ropni oraz zanoknicy, tzn. ropnego zakażenia toczącego się za wałem paznokciowym. Natomiast podczas II wojny światowej był on stosowany w Australii w fabrykach amunicji jako 1% dodatek do olejku stosowanego w obrabiarkach w celu zmniejszenia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych skóry u pracowników fabryki.

Prowadzone na szeroką skalę badania kliniczne w dermatologii i kosmetologii stwierdziły silne działanie antyseptyczne olejku w leczeniu zakażeń skóry spowodowanych przez gronkowce i paciorkowce. Jego działanie przeciwdrobnoustrojowe obejmuje bakterie Gram (+) i Gram (-), Herpes simplex, Candida albicans i Trichophyton dermatophytes. Ważną zaletą w 100% czystego olejku z drzewa herbacianego jest fakt, iż wykazuje on dużą skuteczność w zwalczaniu gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) i to zarówno szczepów opornych na metycylinę (MRSA) jak i wankomycynę (VRSA).

W kosmetologii potwierdzona została skuteczność olejku w leczeniu trądziku. Badania wykazały, że preparaty olejkowe są skuteczniejsze w większym stopniu niż preparaty syntetyczne. Były one także znacznie lepiej tolerowane przez skórę. Olejek z drzewa herbacianego stosowany jest tradycyjnie w wielu innych schorzeniach dermatologicznych. W piśmiennictwie można spotkać informacje o stosowaniu olejku z drzewa herbacianego  z bardzo dobrym skutkiem w: skaleczeniach, ranach, wrzodach, ropniach, owrzodzeniach żylakowych podudzi, zanokcicy, oparzeniach (także słonecznych), infekcjach wirusowych (opryszczce, wraz z opryszczką narządów płciowych), w półpaścu, brodawkach, łuszczycy, liszajcu i przewlekłym wyprysku, a w kosmetyce – w przypadku suchej i popękanej skóry. Ponadto stwierdzono, że olejek likwiduje objaw tzw. cuchnącego pocenia się stóp. Po stosowaniu 10% maści z olejkiem z drzewa herbacianego ustępowały również objawy grzybicy stóp, takie jak: złuszczenie, stan zapalny, swędzenie i pieczenie skóry pomiędzy palcami.

Reakcje uczuleniowe na olejek z drzewa herbacianego u ludzi są rzadko spotykane. Częściej obserwowano wystąpienie kontaktowego zapalenia skóry, po użyciu nierozcieńczonego olejku na nieuszkodzoną skórę.

Badania przeprowadzone w połowie 2010 roku wykazały, że olejek ten znacząco przyczynia się do hamowania wzrostu guzów nowotworowych u myszy oraz regresji guzów w trakcie i po okresie leczenia. Jedynie niewielkim skutkiem ubocznym jest podrażnienie skóry, które jest przejściowe i krótkotrwałe.    

Promowaniem bezpiecznego i efektywnego wykorzystania olejku z drzewa herbacianego dla szerokiej gamy zastosowań zajmuje się ATTIA (The Australian Tea Tree Association Industry) czyli stowarzyszenie australijskiego przemysłu drzewa herbacianego. Jest to krajowe stowarzyszenie reprezentujące członków tego przemysłu czyli: rolników, przetwórców, eksporterów oraz producentów gotowych produktów. Członkowie tego stowarzyszenia zobowiązani są do przestrzegania polityki ISO 14000. ATTIA stale współpracuje z rządem i organami regulującymi w Australii i za granicą. Ponadto bada i gromadzi ona dane dotyczące wszystkich aspektów olejku z drzewa herbacianego, podczas jego wytwarzania oraz wprowadzania do obrotu.

Receptura z wykorzystaniem olejku z drzewa herbacianego, na przykładzie żelu złuszczającego do mycia twarzy dla cery trądzikowej:

Metoda produkcji:

1. Podgrzać wodę (30%) do 50°C
2. Dodać składniki według listy, po każdym dodaniu dokładnie wymieszać

Opracowała Aneta Gabryszek