Reaktywne formy tlenu wytwarzane są w organizmie podczas przemian metabolicznych. Obciążenie organizmu czynnikami związanymi ze stylem życia (np. palenie papierosów), zanieczyszczenie powietrza, promieniowanie UV dodatkowo zwiększają ich poziom w organizmie. RFT, jak nazwa wskazuje, są bardzo reaktywne, dlatego mogą uszkadzać lipidy ściany komórkowej, proteiny, enzymy, DNA, czego wynikiem są zmiany w funkcjonowaniu komórek. Takie zaburzenia związane są z rozwojem wielu chorób, w tym arteriosklerozy, nowotworów, cukrzycy, schorzeń neurologicznych. Organizm ludzki posiada system ochrony przed wolnymi rodnikami, który stanowią antyoksydanty endogenne. Ważną funkcję w zmniejszaniu uszkodzeń oksydacyjnych pełnią również antyoksydanty żywieniowe, do których należą: związki polifenolowe, w tym duża grupa flawonoidów oraz witaminy C i E, karotenoidy i inne składniki diety. Stosując kosmetyki, w których składzie obecne są naturalne antyoksydanty, przyczyniamy się do opóźnienia procesów starzenia się skóry.
Flawonoidy
Flawonoidy są grupą związków fenolowych, różniących się między sobą chociażby poziomem utlenienia pierścienia C w układzie benzo-γ-pironu. Ich działanie antyoksydacyjne polega zarówno na hamowaniu enzymów odpowiedzialnych za wytwarzanie anionorodnika, jak i chelatowaniu metali przejściowych, „zmiataniu” wolnych rodników oraz pobudzaniu i ochronie innych czynników antyoksydacyjnych.
Witaminy C i E
Witamina C (kwas askorbinowy) jest głównym antyoksydantem działającym w fazie wodnej, który stanowi pierwszą linię obrony przed RFT w cytoplazmie. Reaguje głównie z anionorodnikiem ponadtlenkowym i rodnikiem hydroksylowym. Jej wszechstronne działanie przeciwutleniające sprawia, że jest używana jako antyoksydant w testach klinicznych. Witamina E zaś jest głównym antyoksydantem rozpuszczalnym w lipidach, obecnym w błonach komórkowych i lipoproteinach. Głównym jej składnikiem jest α-tokoferol (88%). Antyoksydacyjne działanie tokoferoli polega przede wszystkim na zmiataniu wtórnych wolnych rodników organicznych i hamowaniu peroksydacji lipidów, przez co chronią błony komórkowe przed uszkodzeniem.
Karotenoidy
Karotenoidy są grupą naturalnych pigmentów, o charakterze terpenów, spotykanych w roślinach, bakteriach, algach i grzybach, warunkującą ich żółte, pomarańczowe lub czerwone zabarwienie. Najbardziej rozpowszechniony jest β-karoten, który, podobnie jak tokoferole, silnie hamuje peroksydację lipidów. U ssaków karotenoidy są przekształcane do kwasu retinowego, aktywnej formy komórkowej witaminy A. Dostateczną ilość egzogennych antyoksydantów zapewnia odpowiednia dieta bogata w produkty roślinne, które także mogą zawierać składniki działające synergistycznie z antyoksydantami, potęgujące ich dobroczynny wpływ na organizm ludzki.
KOMENTARZE