Drobnoustroje bytujące na naszej skórze możemy podzielić na dwie grupy: rezydentów oraz florę przejściową. Flora przejściowa to drobnoustroje, które nie są z nami na stałe, lecz znajdują się na naszej skórze w wyniku kontaktu z zanieczyszczoną powierzchnią. Nie pozostają na skórze długo. Do flory rezydenckiej skóry rąk człowieka zaliczamy drobnoustroje, które stale zamieszkują warstwę rogową naskórka rąk i dość trudno wymieniają się z drobnoustrojami z otoczenia. Prawidłowe wykonanie mycia rąk jest złotym standardem, by pozbyć się bakterii chorobotwórczych, chwilowo bytujących na naszej skórze. Zmniejszenie przenoszenia mikroorganizmów między ludźmi ostatecznie zmniejsza zachorowalność na choroby, śmiertelność, a także koszty związane z leczeniem chorych.

Różnorodność mikrobiomu skóry rąk

Na dłoniach można znaleźć bakterie należące głównie do rodzaju Firmicutes, Actinobacteria, Proteobacteria i Bacteroidetes. Porównanie mikroflory skóry rąk mężczyzn i kobiet wskazuje, że kobiety mają na rękach większą różnorodność bakterii. Być może zaobserwowana różnica wynika z czynników fizjologicznych, różnic w higienie bądź ze stosowania kosmetyków. Zwiększenie różnorodności mikrobiologicznej na skórze rąk w porównaniu do innych miejsc skóry na ciele może być spowodowana stałym narażeniem rąk na różnorodność środowiska zewnętrznego. Istnieje duża różnorodność interpersonalna w mikrobiocie skóry rąk. Mikrobiom skóry rąk ewoluuje i zmienia się w zależności od wieku, płci, klimatu, środowiska pracy, a także stylu życia (dieta, nawyki higieniczne). Jak się okazuje, lateralizacja ma także wpływ na skład gatunków bakterii na skórze dłoni. Największa różnorodność gatunkowa bakterii występuje na skórze dzieci poniżej 3. roku życia. Ewolucja mikroflory w tym okresie życia związana jest ze zmianami w fizjologii skóry oraz diety, a także ze zwiększoną liczbą odwiedzanych miejsc przez dziecko. Istnieje mało danych dotyczących mikrobiomu skóry dłoni osób chorujących na atopowe zapalenie skóry czy łuszczycę. Uzyskanie takich danych mogłoby przyczynić się do lepszego zrozumienia, jakie bakterie bądź składniki mikrobiomu są niezbędne do utrzymania zdrowej skóry.

Mycie i dezynfekcja rąk

Nie tylko woda z mydłem usuwa drobnoustroje z naszych rąk, ale także środki dezynfekujące. Skuteczność środka dezynfekującego do rąk z alkoholem zależy od ilości użytego produktu oraz właściwej techniki dezynfekcji. Należy również pamiętać o paznokciach, bowiem mikroorganizmy znajdują się również tam w dużym stężeniu. Środki dezynfekcyjne są szczególnie polecane, gdy mamy problem z dostępem do wody i mydła. Wyróżniamy dwa rodzaje środków do dezynfekcji rąk: na bazie alkoholu i bez alkoholu. W składzie preparatów z alkoholem znajdziemy alkohol izopropylowy, etanol (alkohol etylowy) lub n-propanol. Preparaty bezalkoholowe posiadają w swym składzie czwartorzędowe związki amoniowe, dlatego niszczą drobnoustroje, ale są mniej skutecznie niż preparaty z alkoholem. Jak dowodzą badania naukowe, czasami woda z mydłem jest skuteczniejsza w stosunku do niektórych drobnoustrojów. I to właśnie mydło jest skuteczniejsze w usuwaniu norowirusów i Clostridium difficile. Stwierdzono również, że środki dezynfekujące do rąk zawierające mniej niż 60% alkoholu są mniej skuteczne w zabijaniu bakterii i grzybów i mogą jedynie ograniczać wzrost zarazków, a nie zabijać je całkowicie.