Imbir, z łac. Zingiber officinale Rosc., to gatunek rośliny uprawnej z rodziny imbirowatych Zingiberaceae. Pochodzi najprawdopodobniej z Malezji. Jadalne kłącze imbiru jest rośliną przyprawową, znaną już w Azji ponad 3000 lat temu. Obecnie powszechnie uprawiany jest na Jamajce, w Indiach, Malezji, Chinach, Sierra Leone.

Morfologia imbiru

Łodygę stanowią pędy płonne o wysokości 80-100 cm. Pędy kwiatowe są krótsze, łuskowate i bezlistne, liście - duże, lancetowate, długimi pochwami obejmujące łodygę. Rosną w dwóch rzędach. Kwiaty imbiru mają barwę zielonkawożółtą z fioletową. Są to kwiaty grzbieciste o bardzo małym kielichu i kolorowe, trzykrotnie wyciętej koronie z żółtymi płatkami i fioletową warżką. Z punktu widzenia zastosowań najistotniejszą częścią imbiru jest korzeń. Korzeń to grube, mięsiste kłącze o jasnobrązowej barwie, silnie rozgałęzione i pokryte łuskowatymi liśćmi.

Zastosowanie imbiru

Imbir jest przyprawą stosowaną w kuchni w wielu krajach świata, głownie w kuchniach azjatyckich. Charakteryzuje go specyficzny, silny aromat z odświeżającą, nieco słodkawa nutą, zaś w smaku jest palący i lekko gorzki. Jest to spowodowane obecnością dużej ilości gingerolu, zingeronu i citralu – olejków eterycznych. Młode kłącza spożywa się jak warzywo, ale można także je kandyzować lub konserwować w syropie cukrowym. Starsze kłącza suszy się i używa jako przyprawy do pierników, biszkoptów, zup, pieczonego mięsa czy też deserów i kawy. Kolejnym obszarem zastosowania imbiru jest produkcja parkina (rodzaj ciasta) i piwa typu ginger. Imbir wchodzi także w skład przyprawy curry.

Surowy imbir przed spożyciem należy obrać. Nie należy łączyć go z ziołami, świetnie natomiast komponuje się z przyprawami korzennymi: z zielem angielskim, liściem laurowym, goździkami, gałką muszkatołową i pieprzem. Świeży imbir należy trzymać w lodówce.

Imbir jako roślina lecznicza

Swoje właściwości lecznicze imbir zawdzięcza wspomnianym wcześniej olejkom eterycznym.

Imbir wpływa korzystnie na procesy trawienia i układ krążenia. Łagodzi bóle żołądkowe i zębów. Dezynfekuje jamę ustną. Zmniejsza agregację płytek krwi. Zapobiega mdłościom (jest składnikiem leków przeciw chorobie lokomocyjnej), przeciwdziała wymiotom po narkozie i chemioterapii. Wzmaga apetyt, łagodzi bóle miesiączkowe, najbardziej znany jest jednak z pobudzenia układu odpornościowego organizmu. Ze względu na dużą zawartość substancji przeciwzapalnych pomaga przy przeziębieniach, kaszlu, nieżytach gardła i oskrzeli. Obniża także stężenie cholesterolu we krwi. Jest składnikiem niektórych maści i plastrów rozgrzewających. Działa przeciwobrzękowo. Zwiększa koncentrację i wydajność umysłową, bo poprawia ukrwienie mózgu.

Przy przeziębieniach najczęściej stosuje się herbatę z imbirem. Warto nim także płukać bolące gardło. W tym celu do szklanki ciepłej wody należy wsypać 2 łyżeczki sproszkowanego imbiru. Na mdłości stosuje się napar, a przy bólach miesiączkowych - plastry korzenia imbiru. Odrobina sproszkowanego imbiru dodana do kawy, niweluje jej szkodliwe właściwości. Imbir polepsza krążenie krwi, wspaniale rozgrzewa cały organizm.

Czy wszyscy mogą stosować imbir?

Ze względu na swoje mocno drażniące właściwości imbiru nie można jeść w dużych ilościach. Unikać go także powinny kobiety w ciąży, karmiące, osoby cierpiące na przewlekłą chorobę przewodu pokarmowego np. wrzody żołądka lub dwunastnicy i osoby z refluksem żołądkowym.

Imbir w kosmetykach

Właściwości rozgrzewające i podbudzające krążenie imbiru wykorzystano przy produkcji kosmetyków wyszczuplających, modelujących i na cellulit. Właściwości te wykazuje zarówno sproszkowany korzeń rośliny, jak i pozyskiwany z niej olejek etertyczny. Zapach imbirowy kojarzony ze świeżością i egzotyką jest bazą wielu perfum, zwłaszcza dla mężczyzn. Wyciąg z imbiru w połączeniu z oliwą z oliwek dodaje blasku włosom, a przykładanie miąższu do blizn zmniejsza ich widoczność. Jego działanie przeciwbakteryjne wykorzystywane jest także w kosmetykach przeciwtrądzikowych.

Ciekawostka

Imbir był przewieziony przez Fenicjan nad Morze Śródziemne i początkowo stosowany był jako środek płatniczy.